ICT-innovaties in de Zorg

Met je smartphone kun je contact hebben met een zorgverlener, maar je kunt er bijvoorbeeld ook gezondheidsgegevens mee bijhouden en ze doorgeven. Het onderzoeksthema Smart & Connected richt zich op vragen als: hoe ontwerpen we smartphonetoepassingen die bijdragen aan het verbeteren van de zorgpraktijk? Bijvoorbeeld door ziektes te voorkomen, of mensen te helpen met herstel of het omgaan met een aandoening. Hoe stimuleren we het gebruik ervan? En hoe meten we de beoogde verbeteringen in de zorgpraktijk?

MEDIATE staat voor: MEDIcal dAta analyTics cEnter​.
In dit project gaan we aan de slag met het onderzoeken van data science oplossingen en hun lifecycle management voor een aantal vraagstukken vanuit de (medische) praktijk. Voorbeelden zijn onder andere het bepalen van kalkscores, het voorspellen van aspecifieke botlaesies en het inschatten van risicofactoren om hiermee de innovatiekracht te vergroten.

Aanleiding onderzoek

Doorlooptijden innovatieprojecten op het gebied van data science zijn lang en inefficiënt door gefragmenteerde en gelimiteerde kennis. Oplossingen voor veel ideeën blijven hierdoor in de proof-of-concept fase hangen en er vindt weinig doorvertaling plaats naar de (medische) praktijk.

Doelstelling en uitvoering

We gaan aan de slag met praktijkgerichte data science vraagstukken over bijvoorbeeld het voorspellen van het risico op een hartinfarct of het onderscheiden van goed en kwaadaardige bottumoren in de PET scans bij patiënten met mogelijk uitgezaaide prostaatkanker. Daarvoor gebruiken wij de tool ‘Handelingsruimte Waardevolle AI’. Met de good practices die we hierin opdoen willen we de innovatiekracht in het ziekenhuis vergroten en de basis leggen voor een Medical Data Analytics Center.

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Duur van het project: november 2022 – oktober 2024
• Partner: AppBakkers en Isala
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

TechForFuture

Dit project is een onderzoek van TechForFuture, Centre of Expertise HTSM Oost, een initiatief van Saxion en Windesheim. Lees meer informatie over het onderzoeksproject en het Centre of Expertise op de website(opent in nieuw tabblad) van TechForFuture.

Meer weten? Neem contact op met:

dr. ir. Gido Hakvoort, projectleider en senior onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg.
E-mail: g.a.hakvoort@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

In een learning community ontwikkelen elf mkb-game-ontwikkelaars, hun opdrachtgevers en andere partners samen hulpmiddelen (o.a. checklist, beslisboom) die de mkb’ers helpen haalbare onderzoeksmethoden toe te passen in het game-ontwikkelproces, leidend tot acceptabele bewijslast van de werking van de games.

Aanleiding onderzoek

(Potentiële) afnemers van serious games in de zorg vragen game-ontwikkelaars vaak om wetenschappelijk bewijs (“Werkt de game?”).  Daar zijn grote, langdurige onderzoeken voor nodig. Serious game-ontwikkelaars zijn vaak kleine mkb-bedrijven die niet de expertise, middelen en tijd hebben om zulk onderzoek uit te voeren. Onbewust tonen ze tijdens game-ontwikkeling al allerlei bewijslast aan, maar vertellen dit niet aan hun (mogelijke) opdrachtgevers. Daardoor lopen ze opdrachten mis en verzwakt hun concurrentiepositie. In het project gaan we ze helpen datgene dat ze al doen te expliciteren en te koppelen aan verschillende vormen van bewijslast, om hun opdrachtgevers te overtuigen.

Doelstelling en uitvoering

Het doel van dit project is tools te ontwikkelen waarmee game-ontwikkelaars en (potentiële) opdrachtgevers een constructief gesprek kunnen voeren over mogelijke bewijslast van de serious games tijdens het ontwikkelproces.

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Duur van het project: april 2023 t/m maart 2025
• Partners: Wild Sea B.V., V3Rlabs B.V., The Simulation Crew, Dutch Games Association, HKU, GripXR, GainPlay Studio, Dutch Game Garden, Ad App B.V., Jamzone, InMotion VR B.V. Roessingh Research and Development, SyncVR Medical NL B.V., TexTown Games, 8D Games, Dutch Society for Simulation in Healthcare, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen, NHL Stenden Hogeschool
• Mede mogelijk gemaakt door: Regieorgaan SIA - RAAK MKB

Regieorgaan SIA

Regieorgaan SIA(opent in nieuw tabblad) bevordert de kwaliteit en de impact van het praktijkgericht onderzoek van hogescholen. Dit doen ze door onderzoek te financieren en de samenwerking tussen hogescholen, het bedrijfsleven en publieke instellingen te stimuleren. 

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Fenne Verhoeven, associate lector ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: f.verhoeven@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

In dit TechYourFuture project gaan we aan de slag met het ontwerpen van hulpmiddelen waarmee game-ontwikkelaars een constructief gesprek kunnen voeren over de werking van hun games. De game Nursein VR, ontwikkeld door Windesheim en GainPlay Studio vormt hierin de casus.

Aanleiding onderzoek

Het komt regelmatig voor dat er geen constructieve dialoog op gang komt tussen opdrachtgevers en serious game-ontwikkelaars over onderwijskundige effectiviteit en de determinanten daarvan. Hierdoor lopen mkb’ers opdrachten mis en verzwakt hun concurrentiepositie. In dit project gaan we daarom op zoek naar een gemeenschappelijk analyse- en gesprekskader.

Doelstelling en uitvoering

Aan de hand van bijeenkomsten met ongeveer tien mkb’ers, onderwijskundigen, docenten, onderzoekers en netwerkverenigingen ontwikkelen en verbeteren we het kader. Samen leren we hoe de onderwijskundige effectiviteit van serious games voor zorgprofessionals is opgebouwd en hoe dit vertaald kan worden naar een gemeenschappelijk analyse- en gesprekskader. Het consortium en de bijeenkomsten vormen een eerste aanzet voor een learning community rondom dit thema, te bestendigen in een RAAK MKB-project.

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Duur van het project: april 2023 t/m december 2023
• Partners: Saxion Hogeschool, NHL Stenden Hogeschool, Hogeschool Utrecht, GainPlay Studio, Sync VR, The Simulation Crew, inMotion VR B.V., Grip XR, V3R Labs, Ad – App B.V., 8D Games, Improvive, Wildsea, DSSH, Roessingh Research and Development, Dutch Game Garden
• Mede mogelijk gemaakt door: TechYourFuture

TechYourFuture

TechYourFuture(opent in nieuw tabblad) (TYF) is het Centre of Expertise voor bèta en technologie. TYF is een samenwerking tussen Saxion, Windesheim, Universiteit Twente en ROC van Twente.  TechYourFuture onderzoekt en ontwikkelt oplossingen en werkwijzen voor het aantrekken, ontwikkelen en behouden van technologisch talent, met partners uit onderwijs, bedrijfsleven en publieke sector.

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Fenne Verhoeven, associate lector ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: f.verhoeven@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Bij revalidatie wordt soms virtual reality (VR) gebruikt. Wij kijken hoe we nieuwe technieken kunnen gaan inzetten om het gebruik van VR op een meer natuurlijke manier te laten verlopen.

Nieuwe trainingsmethoden

We willen VR-omgevingen combineren met nieuwe sensoren en controllers als input om interactievormen tussen mens en machine te ondersteunen. De VR-omgevingen voorzien we van Gamification-elementen, zodat er trainingsmethoden ontstaan die straks kunnen worden toegepast en onderzocht. Aspecten die hierbij een rol spelen zijn bijvoorbeeld het revalidatietraject aantrekkelijker maken, het gebruikersgemak vergroten en het stimuleren van thuisrevalidatie.

Voor wie?

In eerste instantie kijken we naar personen die na een ongeluk tijdelijk verlamd zijn aan arm of hand. Een veelgebruikte vorm hierbij is spiegeltherapie waarbij de hersenen voor de gek worden gehouden en het lijkt alsof een verlamde arm of hand toch beweegt. Het blijven stimuleren van de hersenen is van belang om het revalidatietraject goed te laten verlopen.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
• Partner: VR3 Labs, Vogellanden
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture, SIA

Meer weten? Neem contact op met:

Gido Hakvoort, docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: g.a.hakvoort@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Of neem een kijkje op onze website(opent in nieuw tabblad)

Dit project levert kennis op over de toepassing van Virtual Reality en hoe dit kan worden ingezet voor het oefenen van cognitieve vaardigheden.

Aanleiding onderzoek

Binnen het Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg is kennis aanwezig over het analyseren van nieuwe technologieën binnen de zorg maar ook over het ontwerpen van VR omgevingen binnen de zorg. In het voorgaande TFF project hebben wij deze kennis aanzienlijk vergroot, waardoor het lectoraat een veelgevraagde partner is bij regionale ontwikkelingen op het gebied van VR/AR binnen de zorg.  

Doelstelling en uitvoering

De kern van dit project richt zich op het doorontwikkelen van de bestaande prototype die tijdens het voorgaande TFF project is gerealiseerd en het toevoegen van VR-omgevingen voor het oefenen van cognitieve vaardigheden. Centraal binnen dit project staat dan ook de  vraag: “Hoe kan Virtual Reality (VR) structureel worden ingezet binnen de revalidatiezorg en bestaande revalidatietrajecten optimaliseren, aanvullen of vervangen?”

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek 
• Duur van het project: december 2021 t/m maart 2023
• Partner: VR3 Labs en Vogellanden
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

TechForFuture

Dit project is een onderzoek van TechForFuture, Centre of Expertise HTSM Oost, een initiatief van Saxion en Windesheim. Lees meer informatie over het onderzoeksproject en het Centre of Expertise op de website(opent in nieuw tabblad) van TechForFuture.

Meer weten? Neem contact op met:

Gido Hakvoort, projectleider en docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: g.a.hakvoort@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Samen met Add-app onderzoeken we hoe serious games voor zorgprofessionals  geëvalueerd kunnen worden. Hiervoor stellen we ontwerpmethoden en richtlijnen op.

Aanleiding onderzoek

De effectiviteit van serious games is een veel besproken vraagstuk. Met dit onderzoek willen we in kaart brengen hoe dit goed gedaan kan worden. Denk daarbij aan vragen als hoe kunnen methoden worden ingebouwd in de game zelf, welke data moet er worden verzameld, en hoe kan die verzameld worden, en hoe kan tijdens de ontwikkeling van een serious game hier al rekening mee gehouden worden. 

Doelstelling en uitvoering

Met juiste methoden voor het evalueren van serious games, kan de effectiviteit ervan beter in kaart worden gebracht. We beginnen het onderzoek met een scoping review waarbij we publicaties over serious games voor zorgprofessionals gaan bekijken. Hieruit willen we een aantal methoden en ontwerprichtlijnen opstellen die we in een ontwikkelproject van een serious game met studenten toetsen.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
• Duur van het project: Oktober 2021 t/m September 2022
• Partner: Add-app
• Mede mogelijk gemaakt door: SIA(opent in nieuw tabblad)

Meer weten? Neem contact op met:

Gido Hakvoort, docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: g.a.hakvoort@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Samen met het bedrijf Blindsight Mobility wordt een proof-of-concept voor een autonoom begeleidingshulpmiddel voor blinden en slechtzienden verder ontwikkeld in dit vervolg project van ‘Robotic Guidance System for VIPs.’

Aanleiding

Blindsight Mobility gelooft in de kracht van een blindengeleidehond. Het is het ideale hulpmiddel voor personen met een visuele beperking. Een geleidehond bespaart enorm veel energie doordat hij de gebruiker aan de hand begeleid en autonoom beslissingen neemt. Een levend hulpmiddel is helaas niet geschikt voor ieder persoon met een visuele beperking. Daarom werkt Blindsight Mobility  aan de Sightguide, een elektronische blindengeleidehond met slimme sensoren om de omgeving waar te nemen. De Sightguide moet in staat zijn om zelfstandig te navigeren en de gebruiker aan de hand mee te nemen.

Doelstelling en uitvoering

Het doel van dit project is om het prototype van de Sightguide verder uit te werken en verschillende onderdelen te integreren. Met dit proof-of-concept kan Blindsight Mobility
gesprekken met geïnteresseerde partijen voortzetten om het product op de markt te zetten.

Dit project levert daarnaast kennis op over de toepassing van zowel beeldverwerkingstechnieken als aansturingstechnieken en hoe deze kunnen worden ingezet voor een mobiliteitshulpmiddel.

Ervaringsverhaal studenten

In dit onderzoeksproject werken ook studenten mee voor hun stage/afstudeeropdracht.
Benieuwd naar hun ervaringen?

Lees hier meer

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Duur van het project: november 2021 t/m mei 2022
• Opdrachtgever: Blindsight Mobility
• Partner: Blindsight Mobility
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

TechForFuture

Dit project is een onderzoek van TechForFuture, Centre of Expertise HTSM Oost, een initiatief van Saxion en Windesheim. Lees meer informatie over het onderzoeksproject en het Centre of Expertise op de website(opent in nieuw tabblad) van TechForFuture.

Meer weten? Neem contact op met:

Wouter Keuning, projectleider en docent-onderzoeker ICT-innovaties in de zorg
E-mail: w.keuning@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Ambulanceverpleegkundigen zijn hbo-professionals die levensreddende handelingen bieden bij ernstige ongevallen. Hun werk staat vaak onder tijdsdruk en wordt bovendien gekenmerkt door een grote mate van onvoorspelbaarheid. Complexe noodsituaties zijn moeilijk te protocolleren en het is kostbaar hier adequate trainingssituaties voor te creëren.

Doel van het onderzoek

De ervaringen en behoeften van deze gespecialiseerde verpleegkundigen vormen de uitgangspunten van dit project. Het doel van dit onderzoek is het ontwerpen van een virtual reality (VR)-training voor ambulanceverpleegkundigen. Hiermee kunnen we voorzien in de professionele behoefte van de ambulanceverpleegkundigen en bijdragen aan kennis over de ontwerpbenodigdheden van VR-trainingen en de diagnostische kernproblematiek. Daarnaast willen we deze training inbedden in het hbo(niveau)onderwijs.

Samenwerking

Dit doen we door samen te werken met een breed palet aan partners. In het project wordt, met de betrokkenheid van het werkveld, gewerkt aan het ontwerp van een innovatieve trainingsmethode inclusief VR-ervaring om complexe situaties te trainen. Input vanuit het werkveld stuurt daarmee continu het proces en de user-centered VR-training wordt geborgd.

Drie fases

Het project bestaat uit drie fases:  

1. Literatuur- en contextonderzoek naar de diagnostische kernproblematiek en benodigde VR-eigenschappen 
2. Het maken en selecteren van veelbelovende VR-trainingsconcepten op co-creatieve wijze 
3. Ontwerp van een geavanceerd prototype, dat in twee fieldtrials geëvalueerd wordt met ambulanceverpleegkundigen

Implementatieroadmap

Een ander sturend element binnen dit project is de implementatiekansrijkheid na afloop van het project. Een substantieel deel van het project is gericht op onderzoek ten behoeve van een implementatieroadmap.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: wetenschappelijk ontwerpgericht onderzoek
• Duur van het project: februari 2019 t/m januari 2021
• Partners: Ambulancezorg Groningen, Kijlstra Personenvervoer & Ambulancegroep Fryslân, Regionale Ambulancevoorziening IJsselland, de lectoraten HG UCD en Verpleegkundige Diagnostiek (Hanzehogeschool Groningen), Wild Sea BV
• Opdrachtgever: Hanzehogeschool Groningen
• Mede mogelijk gemaakt door: SIA-RAAK

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Hilco Prins, docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: h.prins@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Het eerste doel is het evalueren en verbeteren van machine learning algoritmes voor insulineadviezen voor jongeren met diabetes type 1. Het tweede doel is het ontwikkelen van een kennisbank met geanonimiseerde datasets ten behoeve van de opleiding HBO-ICT. Studenten kunnen hiermee praktijkervaring opdoen op het snijvlak van zorg en data science.

Gegevens meten

Diabetes type 1 is een chronische ziekte waarbij je lichaam geen insuline maakt. Zo raakt je bloedsuikerspiegel sterk ontregeld. Mensen met diabetes type 1 moeten insuline spuiten om gevaarlijke ontregeling van hun bloedsuikerspiegel en langetermijnschade te voorkomen. De juiste dosis is afhankelijk van gegevens als de actuele bloedsuikerwaarde, de hoeveelheid koolhydraten in maaltijden en lichamelijke inspanning voor de komende uren en afgelopen dagen.

Zelflerende algoritmes

In het eerdere Tech For Future-onderzoek Smart Connected Diabetes Care hebben we de basis gelegd voor zelflerende algoritmes. Deze ‘leren’ persoonlijke parameters van patiënten uit bovenstaande gegevens, zoals koolhydraatratio en insulinegevoeligheid. Hierdoor kunnen betere insulineadviezen gegeven worden. In dit vervolgonderzoek ontwikkelen en testen we een verbeterd algoritme, zodat het veilig genoeg is om in een vervolgproject klinisch te testen met patiënten.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek 
• Duur van het project: februari 2019 t/m oktober 2020
• Partner: Diabetescentrum Isala ziekenhuis
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

TechForFuture

Dit project is een onderzoek van TechForFuture, Centre of Expertise HTSM Oost, een initiatief van Saxion en Windesheim. Lees meer over het onderzoeksproject en het Centre of Expertise op de website van TechForFuture(opent in nieuw tabblad).

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. ir. Henri ter Hofte, associate lector ICT-innovaties in de Zorg 
E-mail: h.ter.hofte@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Het doel van het onderzoek is het genereren van voldoende technische kennis op het gebied van blockchain, dit terug laten vloeien in het onderwijs en zodoende kunnen voldoen aan de vraag vanuit het werkveld.

Technische kennis

Om studenten voldoende handvatten mee te geven om daadwerkelijke blockchaintoepassingen te kunnen ontwikkelen is voldoende technische kennis nodig. De verschillende aspecten van blockchain en de werking daarvan zijn complex en kunnen ingewikkeld zijn om te doorgronden. De technische werking en vertaling naar softwarearchitectuur wordt onderzocht, zodat we de studenten ook daadwerkelijk aan blockchaintoepassingen kunnen laten werken.

Lessen HBO-ICT

Binnen de opleiding HBO-ICT was deze kennis en ervaring nog niet voldoende aanwezig. De binnen dit project verkregen kennis van deze complexe technologie wordt geborgd in een kennisbank. Zo is de informatie makkelijk terug te vinden en is er voldoende materiaal om lessen te kunnen geven over het thema blockchain. Dit kan in de vorm van modules of workshops en zowel blended als klassikaal.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktisch
• Duur van het project: september 2018 t/m augustus 2019
• Partners: DVEP, CareConnection
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

Meer weten? Neem contact op met:

Sjoerd de Man
E-mail: s.de.man@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Hoe kan therapie voor jongeren met diabetes verbeterd worden met een slimme boluscalculator? We ontwikkelden een zelflerende variant van een boluscalculator en voegden deze toe aan een al ontwikkelde app voor jongeren met diabetes.

Diabetes, elke dag weer een fikse kluif

Dabetici moeten bij het bepalen van de hoeveelheid insuline die ze moeten spuiten met veel dingen rekening houden: de huidige bloedsuikerwaarde, wat ze van plan zijn om binnenkort te eten en welke activiteit ze binnenkort gaan uitvoeren. Maar er zijn ook persoonlijke factoren die de insulinebehoefte bepalen, zoals koolhydraatratio en insulinegevoeligheid.

Deze factoren zijn niet alleen persoonlijk, maar kunnen ook veranderen in de loop van de tijd: cyclisch gedurende de dag en trendmatig gedurende weken en maanden. Er zijn inmiddels eenvoudige boluscalculators beschikbaar die rekening kunnen houden met bovengenoemde actuele waarden en persoonlijke factoren. Echter, deze persoonlijke factoren moeten tijdens de driemaandelijkse consulten handmatig worden bijgesteld door de patiënt, samen met de diabetesverpleegkundige of specialist, aan de hand van de ervaringen in de afgelopen periode(n).

Slimme, zelflerende boluscalculator

In dit onderzoeksproject staat het automatisch leren van deze veranderlijke factoren centraal. Daarvoor is een zelflerend boluscalculatorsysteem ontwikkeld als toevoeging aan de Digitale DiabetesCoach-app en het mHealth 24/7-platform. Uit groepsinterviews met jongeren met diabetes bleek dat ze weliswaar enkele verbetersuggesties voor onze app hadden, maar vooral dat ze de app makkelijk en motiverend vonden en veel vertrouwen hadden in de zelflerende boluscalculator. 

Wisselwerking simuleren

Er is ook een virtual patiëntsimulator geïmplementeerd. Dit is een model van de wisselwerking tussen glucose en insuline en een omgeving waarmee deze wisselwerking voor patiënten gesimuleerd kan worden. Hierbij wordt rekening gehouden met onnauwkeurigheden die in de praktijk optreden bij het meten van bloedsuikerwaarden, het schatten van koolhydraten en het toedienen van insuline. De ontwikkelde machine learning algoritmen bleken goed in staat om de persoonlijke factoren van deze virtuele patiënten te leren. Het algoritme had het wel moeilijk met de onnauwkeurigheden die doorgaans optreden bij het schatten van koolhydraten. 

Verder verfijnen

Gedurende enkele weken zijn er data verzameld van een aantal jongeren met diabetes. Het leren van al de persoonlijke factoren van deze echte patiënten bleek nog te uitdagend voor de algoritmen op basis van deze beperkte dataset. Het project heeft diverse inzichten opgeleverd wat er nog verbeterd moet worden om in een vervolgproject de machine learning algoritmen verder te verfijnen en uiteindelijk het gehele systeem klinisch te kunnen evalueren.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: kwalitatief en kwantitatief
• Duur van het project: mei 2017 - maart 2018
• Partners: Isala Diabetescentrum, mHealth 24/7, New Nexus Mobile
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture    

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. ir. Henri ter Hofte, associate lector ICT-innovaties in de Zorg 
E-mail: h.ter.hofte@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Samen met het bedrijf Blindsight Mobility wordt een proof-of-concept voor een autonoom begeleidingshulpmiddel voor blinden en slechtzienden ontwikkeld.

Aanleiding

Met dit proof-of-concept kan Blindsight Mobility geïnteresseerde partijen benaderen om het product verder op de markt te zetten en hiermee een beter mobiliteitshulpmiddel voor de doelgroep beschikbaar maken.

Doelstelling en uitvoering

Het doel van dit project is om een proof-of-concept te realiseren van een slim gerobotiseerde mobiliteitshulpmiddel voor mensen met een visuele beperking. De kern van dit project richt zich dan ook op het ontwikkelen van allereerst een demo (initial proof-of-concept) en de aansturing hiervan.

Om dit te realiseren zal er nagedacht moeten worden over verschillende aspecten van het proof-of-concept. Zo moet er nagedacht worden over product design, de technische eigenschappen en uitdagingen van het gerobotiseerde mobiliteitshulpmiddel. Er zal gekeken worden naar welke hardware gebruikt kan worden om aan de gebruikerseisen te voldoen. Ook wordt er software ontwikkeld om de hardware uit te lezen en aan te sturen en als laatste wordt er met eindgebruikers getest om de werking van het proof-of-concept te valideren in een laboratorium-omgeving en later te onderwerpen aan alledaagse situaties en activiteiten. 

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
• Duur van het project: november 2020 t/m oktober 2021
• Opdrachtgever: Blindsight Mobility
• Partner: Blindsight Mobility, HBO-ICT, ConceptLab
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

TechForFuture

Dit project is een onderzoek van TechForFuture, Centre of Expertise HTSM Oost, een initiatief van Saxion en Windesheim. Lees meer informatie over het onderzoeksproject en het Centre of Expertise op de website(opent in nieuw tabblad) van TechForFuture.

Meer weten? Neem contact op met:

Gido Hakvoort, docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: g.a.hakvoort@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

eHealth is een innovatief hulpmiddel met een grote impact voor de zorgsector. Niet alle veranderingen zijn even concreet en herkenbaar. Het onderzoeksthema Innovatie & Zorgpraktijk van het lectoraat richt zich daarom op vragen als: Welke veranderingen brengen ICT-innovaties in de zorgpraktijk teweeg? Welke vragen roept dit op bij zorgverleners en patiënten? Hoe kunnen zorgverleners beter toegerust worden om hiermee om te gaan?

In dit kortlopende project (april-december 2023) onderzoeken we hoe Technology-Based Simulation Learning (TBSL) kan bijdrage aan het creëren van leer- en werkplekken binnen onderwijs en werkveld. Dit doen we samen met Deltion en Zorgspectrum ’t Zand.

Aanleiding onderzoek

TBSL maakt haar opmars in het onderwijs, omdat Simulatieleren via technologie zoals Virtual Reality (VR) leren levensechter, interactiever, socialer of intensiever kan maken. Voordelen voor de zorg zijn (onder andere):

• Het creëren van meer leer- en werkplekken, omdat er geen fysieke werkplek nodig is (in eerste instantie). Studenten kunnen, vaak met meerdere tegelijk, virtueel praktijkervaring opdoen;
• Het leren wordt laagdrempeliger (urgency to learn) door reflectie en feedback die verweven zit in technologie en het aanpalende onderwijs;
• Studenten en nieuwe medewerkers zijn via simulatieleren beter voorbereid op een werkplek in de praktijk;
• Het kan helpen beter te kiezen voor een bepaalde zorgsetting. Zo wil het merendeel van de studenten graag in het ziekenhuis werken, maar door een gesimuleerde leerervaring kunnen zij hier, voorafgaand aan de stage al een realistisch beeld van krijgen en daardoor wellicht andere keuzes maken. 

Windesheim erkent de potentie van simulatieleren en zet dit daarom steeds vaker in binnen Verpleegkunde-opleiding (hbo-v). Zo is er de Immersive-simulatieruimte met robotpoppen en een serious game met VR-brillen, genaamd NurseIn VR. Mbo-scholen zoals Deltion en praktijkorganisaties zoals Het Zand willen graag verkennen of TBSL ook ingezet kan worden voor hun studenten/ medewerkers. 

Doelstelling en uitvoering

De onderzoeksvraag luidt: Hoe kunnen adequate leer- en werkplekken binnen onderwijs en werkveld gecreëerd worden en welke rol kan technologie (zoals NurseIn VR) hierin spelen? Via twee focusgroepen brengen in kaart wat docenten, leerwerkbegeleiders en andere relevante stakeholders van Deltion en Het Zand vinden van TBSL en wat er volgens hen nodig is om TBSL in hun praktijk in te zetten. Via een “student experience test” vangen we de mening van studenten. De resultaten (belemmerende en bevorderende factoren, praktische tips etc) delen we in een “expertmeeting” met de bestuurders van Deltion en Het Zand. Tevens zoeken we aansluiting binnen de Community Simulation-based learning binnen Windesheim.

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Duur van het project: april 2023 t/m december 2023
• Partners: Deltion, Zorgspectrum Het Zand, 
• Mede mogelijk gemaakt door: Sectortafel Zorg en Welzijn, regio Zwolle

Sectortafel Zorg en Welzijn, Regio Zwolle

Dit project is een onderzoek van Sectortafel Zorg en Welzijn, Regio Zwolle. Vanwege de uitdagende omstandigheden in de zorg en met name op de arbeidsmarkt is binnen Regio Zwolle de Human Capital Agenda (HCA)(opent in nieuw tabblad) opgetuigd: een breed samenwerkingsverband dat het menselijke kapitaal binnen Regio Zwolle wil behouden en versterken. In de regio Zwolle werken binnen de Sectortafel Zorg en Welzijn(opent in nieuw tabblad) zorg- en welzijnsorganisaties, onderwijs en overheid samen om de HCA-doelen om te zetten in concrete projecten. Hiervoor is subsidie aangevraagd en verkregen bij het Ontwikkelfonds Regio Zwolle. Een aantal projecten is al in gang gezet en een aantal moet nog opgestart worden. Voor dit laatste is de ‘Actieagenda 2022 sectortafel Zorg & Welzijn’ opgesteld, met daarbinnen vijf actielijnen:

1. Maak werk van je droombaan;
2. Creëren meer leer- en werkplekken;
3. Iedereen doet mee;
4. Sociale en technologische innovatie;
5. Goed werkgeverschap en preventie.

Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg doet dit onderzoek binnen actielijn 2. 

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Fenne Verhoeven, associate lector ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: f.verhoeven@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

De kwaliteit van leven van mensen met dementie neemt snel af wanneer zij moeilijkheden ervaren bij het gebruik van alledaagse producten en hun initiatief verliezen. We bestuderen hoe slimme technologie mensen met een milde tot matige vorm van dementie beter kan ondersteunen. En hoe ze kunnen profiteren van de positieve effecten van het luisteren naar muziek in het dagelijks leven.

Doel

Ons doel is het creëren van nieuwe kennis en inzichten op het gebied van ontwerpen voor mensen met dementie. Daarnaast willen we deze kennis zo vormgeven, dat zowel werkveld als onderwijs hier direct mee aan de slag kan.

Van literatuuronderzoek tot testen

We starten met onderzoek naar de mogelijkheden die muziek biedt en hoe dit aansluit bij de wensen van thuiswonende mensen met dementie. Vervolgens onderzoeken we in deze twee richtingen het toegankelijker maken van de muziek:

• Hoe kan slimme technologie het bedienen van muziek eenvoudiger maken?
• Hoe kan slimme technologie het verlies aan initiatief opvangen?

Naast het uitvoeren van literatuuronderzoek wordt in deze fase veel ontworpen, gebouwd en getest met de doelgroep. Met de inzichten die hieruit volgen, gaan we een grondige evaluatie uitvoeren om zo tot algemene inzichten te komen.

• Status: lopend
• Duur van het project: september 2019 t/m augustus 2024
• Soort onderzoek: promotieonderzoek
• Partners: Technische Universiteit Eindhoven, Universiteit Twente
• Mede mogelijk gemaakt door: NWO

Meer weten? Neem contact op met:

Rik Wesselink, docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
e-mail: r.r.wesselink@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Het doel van het onderzoek is het inrichten van een langlopende onderzoekslijn die gaat van praktijkgericht onderzoek naar blended care in de GGZ.

Gebruik van technologie

In de dagelijkse praktijk wordt technologie al regelmatig ingezet. Behandelaren en patiënten voeren gesprekken via een webcam, patiënten kunnen steeds vaker dossiers online inkijken en behandelingen kennen zogenaamde online modules die gecombineerd worden met reguliere zorg (blended care).

Inzicht in de gevolgen

Technologie krijgt een toenemende rol in de GGZ, maar gevolgen van online modules in relatie tot reguliere patiëntenzorg zijn niet bekend. Ook hebben zorgprofessionals vragen over de consequenties van het openstellen van het dossier. Het is daarom belangrijk dat negatieve gevolgen vermeden worden en positieve gevolgen doelgericht ingezet kunnen worden.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: kwalitatief 
• Looptijd project: januari t/m december 2020
• Partners: NHL Stenden, GGZ Friesland, GGZ Drenthe 
• Mede mogelijk gemaakt door: KIEM HBO

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Annemarie van Hout, onderzoeker Innovatie & Zorgpraktijk
E-mail: a.van.hout@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Tijdens de ontwikkeling van de dienst Hartzorg op Afstand zijn verpleegkundige, logistieke en technologische ervaring en expertise opgebouwd. Het onderzoek heeft deze ervaring en expertise expliciet gemaakt. 

Het lectoraat is in samenwerking met het lectoraat Technology, Health & Care van Saxion een onderzoek gestart naar de dienst Hartzorg op Afstand. Deze dienst, waarmee patiënten thuis een hartrevalidatieprogramma kunnen volgen, is in de afgelopen jaren ontwikkeld door Hartcentrum Isala en HC@Home. 

Verbeteren en opschalen

Met de opgedane kennis kan de dienst Hartzorg op Afstand worden verbeterd en opgeschaald. De kennis wordt tevens gebruikt in de opleidingen van Windesheim en Saxion en, in samenwerking met Libereaux, omgezet in beroepsprofielen voor de zorgverlener van de toekomst.

Het samenwerkingsproject is medegefinancierd met PPS-toeslag die door Health-Holland, Topsector Life Sciences & Health, beschikbaar is gesteld ter stimulering van publiek-private samenwerking.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: subsidieproject
• Duur van het project: november 2018 t/m oktober 2019 
• Partners: Hartcentrum Isala, Saxion (lectoraat Technology, Health & Care), HC@Home, Libereaux
• Mede mogelijk gemaakt door: Health Holland

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. ir. Marike Hettinga, lector ICT-innovaties in de Zorg 
E-mail: m.hettinga@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Dit is een verkennend onderzoek naar ontwerpaspecten voor het simuleren van beroepstaken met rekenhandelingen van verpleegkundigen ter verbetering van de medicatieveiligheid.

Training rekenvaardigheid

Rekenvaardigheid moet herhaaldelijk getraind worden in de beroepscontext om kennis in complexe beroepssituaties paraat te hebben. Dit geldt ook voor medicatietaken. Verpleegkundige taken hierin zijn het klaarmaken, controleren, aanbieden of toedienen, registreren en evalueren van medicatie. Medicatiefouten komen echter regelmatig voor. Nascholing op dit gebied is vaak beperkt tot één jaarlijkse theoretische toetsing op verpleegkundig rekenen. 

Ontwerpregels voor VR-training

Hoe kan de beroepscontext met virtual reality (VR) bijdragen aan reken- en medicatietraining voor zorgprofessionals? In de huidige praktijk worden verpleegkundigen geconfronteerd met onverwachte, niet kloppende of onbekende situaties. Ook worden verpleegkundigen nogal eens afgeleid door collega’s, patiënten, alarmen, hectiek en tijdsdruk. Dit onderzoek leverde ontwerpregels op: taken, situaties en afleiders voor een VR-training in medicatie- en rekenvaardigheden.

Publicaties

Het project heeft geresulteerd in een eindrapportage(opent in nieuw tabblad). 

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: verkennend
• Looptijd onderzoek: september 2018 - oktober 2019
• Partners: Amphia, Saxion, Zorgtrainingscentrum Zwolle, Coolminds BV, CMG
• Mede mogelijk gemaakt door: Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA-KIEM

Meer weten? Neem contact op met:

Hilco Prins, docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: h.prins@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

In Living well with Anne onderzoeken we hoe een virtual agent het welbevinden van iemand met dementie bevordert.

Dit is een internationaal project. Het richt zich op de (door)ontwikkeling van een virtual agent voor mensen met dementie of cognitieve beperking. Op basis van een user centered design onderzoeken we hoe een virtual agent kan bijdragen aan het welbevinden van iemand met dementie. Daarnaast zijn we geïnteresseerd of gebruik en aanwezigheid van Anne het welbevinden van (professionele) zorgverleners beïnvloedt. We maken onder andere gebruik van de QOL-AD (the Quality of Life in Alzheimer's Disease scale). Lees meer over het project op de Engelstalige website livingwellwithanne.eu(opent in nieuw tabblad).

Meer weten? Neem contact op met:

Drs. M. (Michiel) de Jong, docent-onderzoeker
E-mail: m.de.jong@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

In dit project wordt onderzocht hoe nieuwe slimme technologieën kunnen worden gebruikt om fysieke activiteit van mensen te meten, te monitoren en te stimuleren.  

Extra ondersteuning

Hierbij wordt gekeken hoe mensen voor wie activiteit van cruciaal belang is, door middel van ICT extra ondersteund kunnen worden. Het gaat bijvoorbeeld om diabetespatiënten of mensen in een revalidatietraject. De interactie tussen gebruikers, zorgverleners en de technologie staat binnen dit onderzoek centraal.

Fysieke activiteiten monitoren

Vraagstukken die bij het gebruik van deze nieuwe technologieën naar voren komen, is hoe ze toegepast kunnen worden en wat de effecten hiervan zijn op hun gebruikers. Onze focus ligt op nieuwe technologieën die de fysieke activiteit van mensen kunnen monitoren en inzichtelijk kunnen maken. Daarom zal tijdens dit onderzoeksproject ook gekeken worden naar zowel de impact op de gebruikers als de zorgverleners. Daarnaast zal ook onderzocht worden hoe de activiteit van de gebruikers betrouwbaar gemeten kan worden en wat er gedaan kan worden om fysieke activiteit te stimuleren.

Verbinding met onderwijs

Docent Gido Hakvoort van de opleiding HBO-ICT doet zijn onderzoek bij het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg vanuit het postdocprogramma van het SIA. Het doel van dit hbo-postdocprogramma is het versterken van de verbinding tussen het onderzoek en onderwijs. Praktijkgericht onderzoek en deelprojecten worden daarvoor ondergebracht bij de opleiding. 

Gedurende het onderzoek Health and Wellness in a Connected Society gaan studenten tijdens projecten aan de slag met technologische ontwikkelingen. De uitkomsten worden meegenomen in het onderzoek. De benodigde kennis voor deze projecten wordt opgenomen in het lesprogramma. De verbinding tussen onderzoek en onderwijs wordt zo versterkt.

• Status: afgerond 
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
• Duur van het project: februari 2019 - januari 2021
• Mede mogelijk gemaakt door: SIA

Meer informatie? Neem contact op met:

Gido Hakvoort, docent-onderzoeker ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: g.a.hakvoort@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

In dit onderzoek leggen we ervaringen van gebruikers van Fieldlabs vast. Onder de noemer Zorg in de wijk in de 21ste eeuw werken studenten, cliënten, zorgmedewerkers en docenten samen om zorg en onderwijs te innoveren en aan te passen aan de 21ste eeuw. We brengen ervaringen in kaart met verschillende kwalitatieve onderzoeksmethoden en leggen vervolgens ook de relatie met de doelstellingen van de fieldlabs.

Samenwerking

Een brede groep partijen binnen de metropoolregio Amsterdam (ROC’s, zorgorganisaties, gemeenten en publiek-private organisaties) heeft zich verbonden aan het project Zorg in de wijk in de 21ste eeuw. Samen met hen willen we allerlei innovatieve concepten ontwikkelen om de zorg in de wijk toekomstbestendig te houden.

Fieldlabs

Hiervoor worden een aantal zogeheten Fieldlabs ingericht. Dit onderzoek is onderdeel van dat project. Door onderzoek te doen naar ervaringen van gebruikers binnen Zorg in de wijk in de 21ste eeuw kan er zo optimaal mogelijk geleerd worden van de samenwerking en ontwikkeling tijdens de projectperiode.

Leren van ervaringen

Het doel is dat alle partners leren van de ervaringen in de Fieldlabs. In eerste instantie geldt dat voor het onderwijs en de zorgorganisaties, maar ook de gemeente, de technologiepartners en andere betrokkenen kunnen de uitkomsten straks gaan gebruiken voor hun koers.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: subsidieproject
• Duur van het project: januari 2017 - januari 2021
• Partners: ROC van Amsterdam, ROC van Flevoland en ROC TOP, Provincies Flevoland en Noord-Holland, Metropoolregio Amsterdam, Gemeente Amsterdam, zorgorganisaties Cordaan, Amstelring en Zorgfix, SIGRA, Cinnovate, GWIA, zorgInc., Amsterdam Health and Technology Institute (ahti)
• Opdrachtgever: Regionaal Investeringsfonds mbo (RIF)

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. ir. Marike Hettinga, lector ICT-innovaties in de Zorg 
E-mail: m.hettinga@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Dr. Annemarie van Hout, onderzoeker eHealth en de Zorgpraktijk 
E-mail: a.van.hout@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Hoe en op welke gebieden kunnen sociale robots de sociale gezondheid van mensen met dementie en de volhoudtijd van mantelzorgers ondersteunen, zodat zij zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen?

Het doel van dit onderzoek

Sociale robots zijn een nieuwe ontwikkeling in de zorg voor mensen met dementie. In dit project hebben we onderzoek gedaan naar de sociale robot Tessa van het Nederlandse bedrijf Tinybots. Tessa kan personen met dementie structuur bieden, doordat ze een herinnering geeft voor afspraken en dagelijkse handelingen. Ze doet dat door het uitspreken van een boodschap. Tessa kan ook ja/nee-vragen stellen en muziek afspelen. Omdat sociale robots nog zo nieuw zijn, is het belangrijk om goed te begrijpen wat een robot als Tessa voor mensen met dementie en hun naasten kan betekenen.

Hoe het onderzoek is uitgevoerd

Wat heeft het onderzoek opgeleverd?

Nieuwe inzichten die we samen met de deelnemers hebben opgedaan, zijn beschreven in een publieksvriendelijk boekje: Een stem in huis(opent in nieuw tabblad). Hierin staan verhalen over de ervaringen van de deelnemers, een reeks geleerde lessen, praktische tips om Tessa goed in te zetten, en een kritische reflectie op de vraag wat Tessa kan bijdragen aan goede zorg.

Conclusie

De onderzoeksresultaten en de geleerde lessen laten zien dat Tessa van betekenis kán zijn voor thuiswonende mensen met dementie. Ze kan daadwerkelijk ondersteuning bieden om grip op de dag te krijgen (behoefte van de persoon met dementie) of om mensen met dementie te activeren (behoefte van de mantelzorger). Daarnaast kan Tessa een heus ‘maatje’ worden voor de persoon met dementie, al was het maar omdat haar stem de stilte in huis doorbreekt. 

Er zitten wel beperkingen aan Tessa waardoor het niet duidelijk is of inzet van Tessa de verwachtingen kan waarmaken. Twee fundamentele beperkingen springen hierbij in het oog: Tessa is niet interactief en heeft geen omgevingsbewustzijn.

Samenwerkingsverband

Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg van Windesheim was penvoerder van dit onderzoeksproject en werkte samen met: lectoraat Innoveren Met Ouderen, Windesheim, Zwolle, ProMemo Expertisecentrum Dementie voor Professionals, Windesheim, Zwolle, lectoraat iHuman Welzijn Zorg Digitaal, NHL Hogeschool, Leeuwarden, lector Zorg en Zingeving, Hogeschool Viaa, Zwolle, lectoraat New Business & ICT Hanze Hogeschool, Groningen, Zorg Innovatie Forum, Groningen, Alzheimer Nederland regio IJssel-Vecht, Netwerken Dementie Friesland, Drenthe en IJssel-Vecht

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. ir. Marike Hettinga, lector ICT-innovaties in de Zorg
E-mail: m.hettinga@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Hoe kunnen wijkverpleegkundigen ondersteund worden bij het toewijzen en inzetten van eHealth-gebaseerde zorg?

eHealth in de wijkverpleging

Wijkverpleegkundigen hebben de verantwoordelijkheid om zorg in de thuissituatie te indiceren. Zij bepalen welke zorg cliënten nodig hebben en hoe die het best geleverd kan worden. De overheid wil graag dat eHealth meer ingezet wordt, om meerdere redenen. De verwachting is dat eHealth helpt bij het behoud van zoveel mogelijk zelfredzaamheid en eigen regie. Maar ook zorgkwaliteit, efficiency en kostenreductie zijn argumenten om eHealth in te zetten in de wijkverpleging. 

Kennis en ervaring opdoen

Wijkverpleegkundigen zijn echter niet altijd op de hoogte van het hele aanbod aan eHealth-toepassingen. Ook moeten ze nog ervaring opdoen met het inzetten en toepassen van eHealth bij het vaststellen van zorg in hun dagelijkse praktijk. 

Daarom stonden in dit project de volgende vragen centraal: 

• Hoe kunnen wijkverpleegkundigen meer leren over eHealth? 
• Hoe kunnen zij worden ondersteund in hun klinisch redeneren over het inzetten van eHealth bij cliënten? 
• Hoe kunnen wijkverpleegkundigen worden ondersteund bij het inzetten van eHealth in hun zorgproces? 

Doelstellingen

• Kennis verhogen over het klinisch redeneren over de inzet van eHealth met behulp van een trainingsmodule
• Een app voor tablet of smartphone ontwikkelen waarmee wijkverpleegkundigen toegang hebben tot informatie over eHealth-toepassingen die aansluit op de manier waarop wijkverpleegkundigen zorg indiceren
• Inbedden van de resultaten in de opleiding Verpleegkunde en in nascholingstrajecten voor wijkverpleegkundigen

Resultaten 

In het onderzoek zijn tools ontwikkeld die passen bij klinisch redeneren en indiceren door wijkverpleegkundigen en die voorzien in de informatiebehoefte van wijkverpleegkundigen. Dit zijn het kaartspel Mix & Match, de app Thuiszorg & Technologie en een Customer Journey map. Bij alle tools is onderwijsmateriaal ontwikkeld. De projectresultaten zijn gepresenteerd tijdens een slotbijeenkomst op 29 oktober 2018 en gebundeld op de website eHealth in de Wijk(opent in nieuw tabblad).

Mix & Match

Een van de tools die het mogelijk maakt om te leren over zorgtechnologie is het Thuiszorg & Technologie spel Mix & Match. Dit spel laat op interactieve wijze de (toekomstig) wijkverpleegkundige en zijn of haar team kennismaken met de zorgtechnologieën die ingezet kunnen worden in de thuiszorg. Met hulp van drie typen kaarten wordt er naar combinaties van zorgproblemen en zorgtechnologieën gezocht. Verdiepende vragen zijn toegevoegd om het onderlinge gesprek te ondersteunen. Dit spel is ook geschikt voor andere zorgprofessionals en het is goed in te zetten in het onderwijs. 

Het spel kost 35 euro (inclusief btw en verzendkosten). Bestel het spel Mix & Match.(opent in nieuw tabblad)

Publicaties

Voor alle publicaties verwijzen wij u naar de website eHealth in de Wijk(opent in nieuw tabblad).

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
• Duur van het onderzoek: mei 2016 t/m oktober 2018
• Partners: Actiz, IJsselheem, Patiëntenfederatie NL, Regiocampus, Thuisleefgids, Universiteit Twente, V&VN, Vilans, VitaValley/VitaalThuis, Zorggroep Noorderboog, Zorgtrainingscentrum en De ZorgZaak
• Mede mogelijk gemaakt door: Stichting Innovatie Alliantie

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. ir. Marike Hettinga, lector ICT-innovaties in de Zorg 
E-mail: m.hettinga@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

In het onderzoeksthema Business & Implementatie onderzoekt het lectoraat, samen met stakeholders uit de praktijk, hoe de inbedding van ICT-innovaties succesvol kan verlopen in de zorg. Onderzoeksvragen hierbij zijn: Hoe ziet het business model eruit van een nieuwe eHealth-dienst? Hoe toon je voor verschillende stakeholders de meerwaarde van je innovatie aan? Hoe kun je een regionaal succesvolle eHealth-innovatie nationaal of internationaal opschalen?

Dit promotieonderzoek draagt bij aan de structurele bekostiging en inbedding van digitale innovaties in de zorg.

Europees project

Een onderdeel van het onderzoek vormen de resultaten van het 3-jarig Europees project ACT@Scale, waarin het UMCG en 7 Europese regio’s samenwerken onder coördinatie van Philips. Dit project, gericht op chronisch zieken en ouderen, volgt eHealth en integrated care programma’s, met als doel best practices te ontwikkelen, te testen en in te zetten.

Structurele inbedding en bekostiging

Zowel in dit Europese project als toekomstige projecten van het promotietraject ligt de focus op structurele inbedding en bekostiging. Sander onderzoekt hoe nieuwe bekostigingsmodellen kunnen bijdragen aan een duurzaam businessmodel voor innovatieve en digitale zorg. Wat staat dit nog in de weg en wat draagt juist bij om dit te bevorderen? 

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: promotieonderzoek
• Duur van het project: september 2020 t/m augustus 2022
• Partner: UMCG 
• Opdrachtgever: Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg
• Mede mogelijk gemaakt door: Donatie Noaber Foundation

Meer weten? Neem contact op met:

Sander Holterman, onderzoeker
E-mail: s.holterman@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Een cocreatief ontwerp van een Digitaal Behavior Change Support System voor het trainen van sociale vaardigheden bij kinderen met een autismespectrumstoornis.

Achtergrond

Kinderen met een autismespectrumstoornis hebben vaak moeite met de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Om hen hierin te ondersteunen zijn de nodige sociale vaardigheidstrainingen (SoVa-training) ontwikkeld. Helaas vinden kinderen in de leeftijd van 10-12 jaar uit de doelgroep de trainingen vaak niet stimulerend en ze passen de geleerde vaardigheden weinig toe in hun dagelijkse leven.

Digitale werkvormen

Games en apps met interactieve oefeningen maken deze SoVa-trainingen mogelijk persoonlijker en gevarieerder, en dus leuker en effectiever. Dit SoVaTAss-project ontwikkelt daarom een toolbox van digitale werkvormen voor kinderen van 10 tot 12 jaar met een autismespectrumstoornis. De werkvormen zijn nadrukkelijk ontwikkeld in cocreatie met de kinderen, ouders en professionals in zorg en onderwijs.

Toolbox

De Toolbox bestaat uit drie digitale werkvormen: de Eilandgame, AscapeRoom en MijnStrip, waarvan ontwerpkeuzes en gedragsbeïnvloedende elementen theoretisch zijn onderbouwd. Dat betekent dat er een opbouw is van zelf oefenen en leren van sociale basisvaardigheden tot aan samenwerken, overleggen en conflicten oplossen met meerdere kinderen. 

• De Eilandgame is een spel op een tablet dat een kind individueel speelt als thuisopdracht en waarin het als een postbode op een eiland een avontuur beleeft en allerlei mensen tegenkomt. 
• De AscapeRoom is een virtual reality escape room waarin drie kinderen fysiek samen spelen in dezelfde ruimte. Het spel is ontworpen om ook op school in te kunnen zetten.
• Met MijnStrip brengen de leerlingen in een klas op een speelse en visuele manier hun eigen kenmerken, talenten en interesses in kaart in een gepersonaliseerd stripverhaal. 

Implementatie

Bij het ontwerp van de digitale werkvormen is rekening gehouden met de omgeving waarin ze gebruikt gaan worden: bij de zorgaanbieders en scholen in het basis- en voortgezet onderwijs. Daarom dragen professionals (zoals behandelaren, kindercoaches en intern begeleiders) bij aan het ontwerp van de toolbox en aan alle bijbehorende handleidingen en het instructiemateriaal. Ook denken ze mee over de benodigde aanpassingen in hun werkwijze. 

Verder is een business model van de toolbox gemaakt en is een marktverkenning gedaan om tot duurzame inbedding in de praktijk te komen. Al deze activiteiten om de succesvolle implementatie te vergroten, worden onder leiding van het lectoraat uitgevoerd. Alle activiteiten en resultaten zijn gebundeld in een Implementatieroadmap. 

Vervolgplannen

Er wordt verder gewerkt aan een vervolgproject waarin samen met een breed netwerk van zorg- en onderwijsinstellingen de digitale toolbox verdieping en uitbreiding moet krijgen. Naast activiteiten om de digitale toolbox in een nieuwe SoVa-training te verwerken zal ook de implementatie hiervan een belangrijk onderdeel blijven. Er wordt tot slot een stapsgewijs effect-evaluatieonderzoek voorbereid ter validering van de SoVa-training inclusief digitale interventies.

Partners 

Het project is een samenwerking tussen NHL Stenden (de penvoerder is het lectoraat iHuman – Zorg Welzijn Digitaal), Hanzehogeschool, Windesheim, Rijksuniversiteit Groningen en het Rob Giel Onderzoekscentrum. Naast onderzoekers draaien er bovendien tientallen studenten mee van verschillende opleidingen, zoals Verpleegkunde, Social Work, HBO-ICT, Technische Bedrijfskunde, Communication & Multimedia Design en de Master Digitale Innovatie in Zorg en Welzijn. In de uitvoering van het project zijn zes zorginstellingen en scholen betrokken, waarbij jeugd-GGZ organisatie Accare in het bijzonder bijdraagt aan zowel het onderzoek als de ontwikkeling van de toolbox. Het bedrijf 8D games ontwikkelt een van de spellen. Landelijke partners zijn het Nederlands Jeugdinstituut en het Kenniscentrum kinder- en jeugdpsychiatrie.

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek 
• Duur van het project: maart 2017 - juli 2019 
• Mede mogelijk gemaakt door: SIA-RAAK

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. ir. Marike Hettinga, lector ICT-innovaties in de Zorg 
E-mail: m.hettinga@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Hoe zorg je ervoor dat je op de hoogte bent van de mogelijkheden en beperkingen van robotica? Concurreren robots met de zorgprofessional? En hoe zit het met het persoonlijke contact? 

Werkplaats

In de werkplaats Zinvolle Robotica in de Zorg heeft het lectoraat met zorgorganisaties verkend of robotica mogelijkheden biedt voor cliënten en zorgverleners en of een robot wenselijk is. De professional van de werkvloer, de cliënten en hun mantelzorgers, verzorgenden en begeleiders stonden hierin centraal. De werkplaats bestond onder andere uit vier bijeenkomsten in de periode juni 2017 tot en met februari 2018 in het Zorgtrainingscentrum(opent in nieuw tabblad). 

Handvatten

Het project resulteerde in praktische handvatten voor de praktijk en het onderwijs die helpen om over mogelijkheden en onmogelijkheden van robotica in het alledaagse werk mee te praten en bij te dragen aan de acceptatie en implementatie. De opgedane kennis is terug te vinden via het kennisplein Zorg voor Beter(opent in nieuw tabblad) en binnen kennisinstellingen. 

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: valorisatie
• Duur van het project: maart 2017 - maart 2018
• Partner: Vilans, Zorggroep Raalte, Rosengaerde Dalfsen, Zorgaccent Almelo, Omring, Meander, Tangenborgh, Savant, Zorggroep ONL, Zuidoostzorg, Viva zorggroep, IJsselheem
• Mede mogelijk gemaakt door: ZonMW

In dit programma werkten 14 projecten in 6 regio’s de afgelopen 3 jaar samen om nieuwe vormen van zorg beschikbaar te maken voor inwoners. Het lectoraat heeft hierin samengewerkt met het UMCG in Groningen, onder leiding van Philips Healthcare. Het programma is afgerond en de eindresultaten zijn opgeleverd.

Integrale zorg

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft als doel gesteld dat het risico op vroegtijdige sterfte door hart- en vaatziekten, kanker, diabetes of chronische ademhalingsziekten in Europa tegen 2025 met 25% verminderd moet zijn. Veel overheden beschouwen integrale zorg als essentieel onderdeel om een efficiëntere, patiëntgerichte en continue zorg voor de steeds ouder wordende EU-bevolking mogelijk te maken. Hoewel veel lokale geïntegreerde zorgprogramma’s erg succesvol zijn, slagen ze er niet in om hun volledige potentieel op grote schaal te benutten.

Doel van het onderzoek

ACT@Scale is het allereerste initiatief in zijn soort om de organisatorische en structurele processen te onderzoeken die nodig zijn voor een succesvolle implementatie van geïntegreerde zorg en eHealth op grote schaal. 

Het UMC Groningen was onderdeel van het ACT@Scale-programma in de regio Noord-Nederland. De doelstelling was om 3 geïntegreerde zorg- en eHealth-programma’s voor meerdere patiënten beschikbaar te stellen en deze programma’s uit te rollen in andere regio’s. De afgelopen 3 jaar is er onderzoek gedaan naar behandelresultaten en zorgkosten van grote groepen ouderen en mensen met chronische ziekten, zoals COPD en hartfalen. 

Promotieonderzoek

Het lectoraat werkte samen met het UMCG in het onderzoek naar duurzame businessmodellen van de deelnemende programma’s. De onderzoeksresultaten maken een belangrijk onderdeel uit van het lopende promotieonderzoek van Sander Holterman naar structurele inbedding en bekostiging van digitale innovaties in de zorg. 

ACT@Scale Handboek

Eindresultaten vind je in het ACT@Scale handboek met inzichten en aanbevelingen om grootschalige implementatie mogelijk te maken. Het handboek beschrijft de goede voorbeelden en werkwijzen in deelnemende Europese regio's. 

• Status: afgerond 
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
• Duur van het project: maart 2016 - maart 2019
• Partners: Philips, lectoraat ICT-Innovaties in de Zorg, Universitair Medisch Centrum Groningen en 6 EU-regio's
• Opdrachtgever: Universitair Medisch Centrum Groningen

Meer weten? 

Ga naar de website(opent in nieuw tabblad) van Philips, hier kun je ook het handboek downloaden.
Of neem contact op met Sander Holterman, onderzoeker, via: s.holterman@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg vertaalt de onderzoeksresultaten niet alleen in publicaties, maar ook in concrete tools en praktische werkomgevingen voor onderzoekers, mkb'ers en zorginstellingen. Het onderzoek levert toepasbare kennis op, bijvoorbeeld tools die zorgverleners ondersteunen bij het inzetten van eHealth of handzame instrumenten die ondernemers gebruiken bij hun zoektocht naar structurele financiering van innovaties.

E-Health, digitale toepassingen in de zorg, werd door zorgorganisaties tijdens de COVID-19 pandemie versneld ingevoerd. De acceptatie en de adaptatie door gebruikers steeg omdat digitale oplossingen heel bruikbaar bleken te zijn. Met ons onderzoeksproject ‘Leren van Corona’ brachten wij in kaart wat de geleerde lessen zijn en hoe zorgorganisaties die duurzaam kunnen blijven inzetten, ook als de pandemie verleden tijd is. Op enig moment zullen burgers, patiënten of cliënten vanuit hun ervaring zelf ook de vraag stellen 'Kan het ook digitaal?’

Al deze informatie hebben wij gebundeld op onze website: Innovatiemanager in de Zorg(opent in nieuw tabblad)

Het doel van deze website is om de geleerde lessen te delen, zodat anderen hier van kunnen leren en ze mee kunnen nemen in hun eigen werkzaamheden.  De informatie is interessant voor innovatiemanagers in de zorg en betrokkenen of geïnteresseerden in digitale zorginnovatie. Bij de geleerde lessen wordt benoemd wat men daarmee kan in de Provincie Overijssel. De voorbeelden die worden genoemd, zijn te vertalen naar vergelijkbare initiatieven in andere provincies.

Dit project is uitgevoerd in opdracht van Provincie Overijssel door Health Valley (destijds: Health Innovation Park) en ons lectoraat.

Meer weten?

Wil je meer weten over de resultaten van het onderzoek of de handreikingen van onze website? Neem contact op met onderzoeker Jolanda van Til: 
j.van.til@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad). 

Digitale zorg en ondersteuning maken het mogelijk om de juiste zorg op de juiste plek te bieden, bijvoorbeeld met behulp van zelfmetingen en thuismonitoring. De ontwikkelingen op dit gebied gaan erg snel, maar de implementatie blijft nog achter. Het lectorenplatform Inzet van Technologie voor Gezondheid en Welzijn (PIT) wil bijdragen aan een duurzame implementatie van technologische innovaties.  

Het platform bestaat uit een bestuur (vijf lectoren), waarvan onze lector Marike Hettinga voorzitter is. Daarnaast heeft het platform twee werkgroepen (‘implementatie’ en ‘onderwijs & nascholing’) met elk een aantal vaste taken: 

• Zorgen voor verbinding met het werkveld
• Fungeren als aanspreekpunt voor praktijkgericht onderzoek
• Vergroten van de zichtbaarheid van het thema
• Projecten uitvoeren uit die aansluiten bij de Kennisagenda PIT

In de Kennisagenda PIT staat de visie van het lectorenplatform beschreven met daarbij de plannen van de twee werkgroepen. Vier cases laten zien hoe praktijkgericht onderzoek bijdraagt aan implementatie van digitale zorg en hoe samengewerkt wordt in onderwijs en nascholing op dit gebied. Nieuwsgierig naar de Kennisagenda? Je vindt hem hier!

Samenwerken of meer weten?

PIT staat open voor deelname van andere lectoren en voor samenwerking met bedrijven, publieke instellingen en kennisinstellingen. Wil je aansluiten bij het platform? Of wil je weten wat PIT voor jou kan betekenen? Neem contact op met Sander Holterman (platformcoördinator): 
088-469 9083 / s.holterman@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad). 

Voor aankondigingen, actuele nieuwsberichten en meer: volg de LinkedIn-pagina van PIT(opent in nieuw tabblad) 

Ben je ondernemer met eHealth-innovaties? Bekijk onze innovatieroutekaarten. De kaarten helpen bij het succesvol laten landen van een innovatie in de zorgpraktijk. Ze beschrijven de routes die je als ondernemer kunt bewandelen, wanneer ze van toepassing zijn, waarop je moet letten, met welke partijen je te maken krijgt en hoe je die overtuigt van jouw innovatie en de meerwaarde. De routekaarten zijn gebundeld in een handzaam boekje en kosteloos te downloaden. De kaarten zijn ook weergegeven in een interactieve omgeving(opent in nieuw tabblad). Zo kun je online de routes bewandelen. Een animatie helpt je op weg.

Een van de tools die het mogelijk maakt om meer te leren over zorgtechnologie is het thuiszorg- en technologiespel Mix & Match. Dit spel laat jou en jouw team op interactieve wijze kennismaken met alle verschillende zorgtechnologieën die ingezet kunnen worden in de thuiszorg.

Met behulp van drie typen kaarten zoek je tijdens het spelen naar combinaties van zorgproblemen en zorgtechnologieën. Verdiepende vragen zijn toegevoegd om het onderlinge gesprek te ondersteunen. Naast wijkverpleegkundigen is dit spel ook geschikt voor andere zorgprofessionals. Ook binnen het onderwijs is dit spel goed in te zetten. Het spel kost 35 euro inclusief btw en verzendkosten en je kunt het bestellen op de website eHealth in de wijk(opent in nieuw tabblad).

Ben je een ondernemer of zorgaanbieder met een eHealth-idee? Ben je op zoek naar financiering of bekostiging of naar ondersteuning bij implementatie en opschaling? En overweeg je om contact te zoeken met een zorgverzekeraar? Neem dan een kijkje op de website watwildezorgverzekeraar.nl(opent in nieuw tabblad). Het lectoraat geeft je met deze website inzicht in:

• Hoe een zorgverzekeraar een idee beoordeelt
• Welke informatie de zorgverzekeraar nodig heeft om je idee te beoordelen
• De rol van de zorgverzekeraar in het zorgstelsel, en of je idee hierbij aansluit
• De partijen die je verder kunnen helpen met je idee, binnen en buiten de zorgverzekeraar

Wat kan beeldbellen voor je patiënt en voor jou betekenen? Wat verandert er als jullie gaan beeldbellen en wat betekent dat voor de zorg die je biedt? Hoe kun je, als zorgverlener of student, je eigen antwoorden op deze vragen vinden? Samen met ervaren beeldbellers hebben we drie instrumenten ontwikkeld die hiervoor inspiratie en reflectie bieden: een animatie, de app Samenspraak, en zes beeldbelverhalen. We hebben ook twee korte handleidingen geschreven waarmee je zelf een intervisie over beeldbellen kunt organiseren. Alle producten zijn te vinden op onze website(opent in nieuw tabblad).

Wijkverpleegkundigen stellen door een indicatie, in overleg met de cliënt, vast welke zorg cliënten thuis nodig hebben en hoe die zorg het beste geleverd kan worden. De koers van zorgverzekeraars, overheid en veel zorginstellingen is dat er tijdens dit proces van klinisch redeneren en indiceren regelmatiger aan het inzetten van technologie wordt gedacht. Voor een grote groep wijkverpleegkundigen is de drempel echter nog vrij hoog om eHealth toe te passen in het werk. Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg van hogeschool Windesheim heeft onderzoek gedaan naar het werkproces van wijkverpleegkundigen en daarbij de relatie gelegd tussen klinisch redeneren, indiceren en eHealth. De website ehealthindewijk(opent in nieuw tabblad) verstrekt alle informatie over deze tools en hoe ze te verkrijgen zijn, maar ook de achterliggende gedachten, onderzoeken en het ontwikkelde onderwijsmateriaal.

Wijkverpleegkundigen maken gebruik van klinisch redeneren tijdens het opstellen van het zorgplan en bepalen samen met de cliënt de juiste zorg. “Thuiszorg & Technologie” is een app om informatie te vinden over verschillende zorgtechnologieën die ingezet kunnen worden in de thuiszorg. De app kent verschillende indelingen die passend zijn bij het werkproces van de wijkverpleegkundige, maar kan ook gebruikt worden door andere zorgprofessionals. Door middel van een iteratief ontwerpproces, waarbij in elke fase wijkverpleegkundigen betrokken zijn geweest, hebben wij een informerende tool ontworpen waarin niet alleen eHealth-toepassingen zijn opgenomen maar ook andere relevante (zorg)technologieën waarmee wij de wijkverpleegkundigen hopen te inspireren. De app is geschikt voor Android(opent in nieuw tabblad).

Digitaal of face-to-face: welke vormen van contact zijn er eigenlijk tussen een (GGZ) zorgverlener en een patiënt en wat zijn de voordelen en de aandachtspunten waarvan jullie je bewust moeten zijn? Welke vormen van contact passen er bij je patiënt, zijn situatie en zijn zorgvraag? De app Samenspraak helpt je om samen met je patiënt een afgewogen keuze te maken. De app is geschikt voor Android (opent in nieuw tabblad)en IOS(opent in nieuw tabblad).