Fieldlab

Een "fieldlab" is een plek in de wijk waar studenten, bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties uit de wijk samenwerken om lokale problemen te onderzoeken en oplossingen daarvoor te bedenken. Zo wordt de omgeving actief betrokken bij de wijk. Oplossingen en ideeën kunnen direct getest en onderzocht worden. De studenten die onze minor Applied Urban Innovation volgen, werken in fieldlabs in Almere Buiten en Poort. Lees meer over de fieldlabs in onze folder (pdf).   

In de fieldlabs van studiejaar '21/'22 zijn veel vragen onderzocht en veel contacten gelegd. Applied Urban Innovation minor student Niels bedacht bijvoorbeeld oplossingen voor de verkeerssituatie bij de Sterrenschool in Poort. Lees het hier in PoortNieuws.(opent in nieuw tabblad) 

Partners

Partners in onze minor Applied Urban Innovation en alle fieldlabs zijn: de gemeente Almere, de politie, de Almeerse Scholen Groep (ASG), De Nieuwe Bibliotheek, woningbouwcorporaties de Alliantie, GoedeStede en Ymere, Zorggroep Almere, welzijnsorganisatie De Schoor, Humanitas, Stichting Wensjes, het Leger des Heils, JGZ Almere en City Marketing Almere. 

Meer weten?

Neem contact op met Ingrid Bakker, programmamanager, via I.Bakker@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Minor Applied Urban Innovation

Een minor is een keuzepakket dat studenten tijdens hun studie zelf kiezen. Het is belangrijk dat studenten in hun studie leren hoe je mulidisciplinair kan werken. Urban Innovation heeft een minor ontwikkeld die gevolgd wordt door studenten uit allerlei verschillende studierichtingen.

Studente Ashley maakte in november 2022 deze Instagram story: (opent in nieuw tabblad)

Het onderwijs bij de minor Applied Urban Innovation sluit zoveel mogelijk aan bij de praktijk. CoMaker opdrachten (opdrachten voor en met een bedrijf/organisatie) zijn hiervoor een middel. Deze opdrachten dagen studenten uit Almere uit om realistische vraagstukken op het gebied van advies en/of ontwerp aan te pakken.

Via de minor wil het kenniscentrum onder meer de relatie tussen ons onderzoek en ons onderwijs – samen met al onze regiopartners – (nog) verder verdiepen. Enerzijds innoveert het programma ons onderwijs, doordat de studenten, docenten, onderzoekers, professionals én de bewoners als leerwerkcommunity's in fysieke fieldlabs samenwerken aan concrete verbeteringen in (oude) wijken. Anderzijds versterkt het de relatie onderwijs-onderzoek, doordat verbeteringen (multidisciplinair) worden gerealiseerd in nauwe samenwerking tussen beide disciplines.

De minor startte in september 2021. Onze eerste studenten werkten o.a. aan de verkeersveiligheid in Europakwartier en deden onderzoek naar een multifunctionele sportaccommodatie. De eindpresentaties zijn hier terug te kijken(opent in nieuw tabblad).

In 2022 is de minor weer gestart met verschillende projecten. Meer informatie(opent in nieuw tabblad).

Partners

Partners in onze minor Applied Urban Innovation en alle fieldlabs zijn o.a.: woningbouwcorporaties de Alliantie, GoedeStede en Ymere, de Almeerse Scholen Groep (ASG), De Nieuwe Bibliotheek, Zorggroep Almere, welzijnsorganisatie De Schoor, de politie en het Leger des Heils.

Meer weten?

Neem contact op met Ingrid Bakker, programmamanager, via I.Bakker@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Het lectoraat Urban Innovation organiseert jaarlijks een hackathon: studenten buigen zich in groepjes van verschillende opleidingen over duurzaamheids vraagstukken. 

Hackathon Zero Waste 2021

Een van onze drijfveren is om onderzoek, onderwijs, werkveld, bewoners en studenten met elkaar te verbinden. Een mooi voorbeeld is de hackathon Zero Waste. De NOS kopte ‘Aantal afvaldumpingen in Almere fors toegenomen’. Daar is vast wat aan te doen. Hoe pak je het probleem aan bij de wortels? 

140 studenten bogen zich erover tijdens de Almeerse hackathon Zero Waste. Zij kozen in groepjes een product uit waarvan zij de keten van A tot Z samen volop analyseerden. Volgens het principe ‘creating business through circulair design’ kwamen ze met oplossingen die duurzaam én rendabel zijn én die ze tot slot pitchten voor een jury. De winnende groep: ‘Groen is het nieuwe goud’ die de keten van de wegwerpbeker onder de loep had genomen. Bekijk hier de film van 2021: 

Hackathon Reshape the Future 2022

Hoe verpak je verse melk echt duurzaam?  Hoe produceert een bedrijf met zo weinig mogelijk afval? Daar denken onze studenten over na!

Op 7, 8 en 9 september 2022 organiseerde Windesheim voor de 2e keer een hackathon: 190 studenten van verschillende opleidingen (van bedrijfskunde tot engineering) werkten samen aan duurzaamheids vraagstukken van bedrijven uit de regio zoals Flevosap, Rebounce en Micronic. De winnende groep bedacht een manier om zonnepanelen opnieuw te gebruiken voor Schenk Recycling. 

Bekijk hier de aftermovie van dit mooie evenement!

(opent in nieuw tabblad)

Meer informatie volgt. 

Het onderzoek en de activiteiten van ons lectoraat richten zich op een inclusieve en duurzame stadsontwikkeling. Daarmee beogen we de economische, sociale en ecologische verbanden tussen de bewoners, bestuurders en alle andere betrokkenen in stedelijke omgevingen (zoals ondernemers, experts en/of maatschappelijke organisaties) te versterken. De verhalen van bewoners in hun leef-, woon- en werkomgeving vormen daarbij het vertrekpunt van het onderzoek. De uitkomsten van het praktijkgericht onderzoek bieden aanknopingspunten voor het vormgeven van een (meer) participatieve, geïntegreerde en duurzame planning en beheer van wijken. 

Lector Urban Innovation Evert-Jan Velzing publiceerde eerder dit artikel over urban developement: Assessing the multi-layered value of urban development policy(opent in nieuw tabblad)

Nederland wil in 2050 circulair zijn. Dat vraagt om een ongekende transitie in de wijze waarop we ondernemen, samenwerken, denken en doen. In CIRCOLLAB identificeren de Hogeschool van Amsterdam (HvA), Hogeschool Windesheim en de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten (AHK) samen met 32 partners welke technologische, sociale en economische innovaties er in de Metropool Regio Amsterdam (MRA) nodig zijn om veranderingen in een stroomversnelling te brengen en hoe deze met interdisciplinair praktijkgericht onderzoek te realiseren zijn. Het consortium ontvangt hiertoe een SPRONG-subsidie van zeker een miljoen euro, voor een termijn van tenminste vier jaar.

Kennisinfrastructuur opzetten

De drie hogescholen ontwikkelen in ‘Circular transition through collaboration in the metropolitan region Amsterdam’ (CIRCOLLAB) samen met kennis- en praktijkpartners een regionale infrastructuur voor het programmeren en uitvoeren van interdisciplinair onderzoek. Ze zetten hierbij dynamische leernetwerken op waarin partners onderling kennis en inzichten uitwisselen over de uitkomsten van experimenten in de regio. De partners leggen een structurele verbinding met het onderwijs: het thema circulariteit wordt vertaald naar curricula voor het opleiden van de professionals die voor de transitie nodig zijn.

De dialoog aangaan

Marieke Veltman, onderzoeker bij het lectoraat Urban Innovation van Hogeschool Windesheim, locatie Almere: ‘De transitie maken naar een circulaire economie, dat kunnen we alleen samen. We moeten een langetermijnvisie ontwikkelen en daarbij is de mens net zo belangrijk als de technologie. Welke vaardigheden hebben medewerkers bijvoorbeeld nodig? Hoe kunnen mensen hiertoe het beste geschoold, omgeschoold en gecoacht worden? We moeten hierbij niet alleen kijken naar diploma’s, maar ook naar de kennis en expertise die mensen informeel hebben opgedaan in hun loopbaan. Daarnaast is het de kunst om innoveren, leren en werken met elkaar te verbinden. Hoe kunnen we alle consortiumpartners hier goed bij betrekken? Welke regels moeten aangepast worden? Het is zaak dat we moeilijke gesprekken niet mijden, maar de dialoog met elkaar aangaan – ook en misschien zelfs juist bij tegengestelde belangen.’

Lees meer over Circollab op de site van de Hogeschool van Amsterdam(opent in nieuw tabblad). 

De gemeente Zwolle wil zich met Zwolse en landelijke partners inzetten voor bewoners met gezondheidsachterstanden. Deze bewoners hebben naast gezondheidsproblemen ook vaker te maken met bijvoorbeeld werkloosheid en armoede. Een oplossing voor deze problemen wordt gezien in de lokale integrale wijkgerichte aanpak ‘Zwolle Gezonde Stad’. Deze lerende en groeiende aanpak wordt sinds 2010 ingezet in enkele Zwolse wijken waar nu relatief veel mensen wonen met gezondheidsachterstanden en een lage sociaal-economische status, waaronder Diezerpoort, Holtenbroek en Aa-landen.

Vervolgonderzoek

Uit eerdere onderzoeken weten we dat die aanpak effect heeft (gehad) op het bevorderen van een gezondere omgeving, gezond gedrag, gezond gewicht en het wegnemen van sociaal-economische gezondheidsverschillen. Binnen het lectoraat Gezonde Samenleving wordt nu (2018 t/m 2022) met subsidie van ZonMw vervolgonderzoek gedaan. 

Onderzoeksvragen

Het onderzoeksproject 12 jaar Zwolle Gezonde Stad richt zich op twee onderzoeksvragen:

1. Wat is er in de afgelopen 8 jaar en wat wordt de komende 4 jaar concreet gedaan op het niveau van de lokale organisatie en implementatie, dat bijgedraagt aan het succes van de aanpak Zwolle Gezonde Stad? Door inzichtelijk te maken wat er concreet is gedaan, kunnen andere gemeenten en onderwijs hier lering uit trekken (retrospectief).
2. Hoe kan doelgroepparticipatie worden verbeterd? Uit de literatuur blijkt steeds duidelijker dat doelgroepparticipatie noodzakelijk is voor succes, en daarom nadrukkelijk een onderdeel zou moeten zijn van integrale aanpakken van gezondheidsverschillen. Gemeente Zwolle en haar partners willen de samenwerking met de doelgroepen (ouders en hun kinderen en senioren) verbeteren bij de invulling en uitvoering van de aanpak op de gezondheidsachterstanden. De leerpunten worden gedeeld met andere gemeenten en onderwijs voor verdere uitrol (prospectief).

In de periode 2018 t/m 2022 gaan we actief aan de slag met deze beide onderzoeksvragen.

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Ingrid Bakker, Programmamanager Urban Innovation
E-mail: I.Bakker@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Het project GO! Noord Nederland heeft als doel het stapsgewijs samen met bewoners identificeren en benutten van kansen om de leefomgeving in dorpen gezonder in te richten, door slimme aanpassingen in de openbare ruimte. De lokale karakteristieken van het dorp zijn daarbij leidend.

Samenwerking

In GO! Noord Nederland werken we vanuit het lectoraat samen met de Hanzehogeschool en hogeschool NHL Stenden, GGD-en (Groningen, Friesland, Drenthe), Veiligheidsregio Groningen, RIVM en vijf gemeenten (Westerkwartier, Súdwest Fryslân, Ooststellingwerf, Smallingerland, Emmen) aan het verbeteren van een gezonde leefomgeving. Wij doen dit samen met en voor de inwoners volgens de GO!-methode.

Cocreatie met bewoners

De GO!-methode is een manier om op integrale wijze in cocreatie met bewoners handelingsperspectieven beschikbaar te stellen om daarmee de leefomgeving lokaal gezonder in te richten. Lokale thema’s zijn daarbij leidend. Met de GO!-methode worden deze thema’s voor de betrokken gemeenten uitgewerkt en gekoppeld aan relevante integrale maatregelencombinaties. Kijk ook eens op www.gonoordnederland.nl.(opent in nieuw tabblad)

Publicaties:

1. Ontwikkeling evaluatie-instrument beweegroute GO! Aduard : een adviesrapportage(opent in nieuw tabblad). Tamara Bronsvoort (student) en Mandy Strooper (student), Ingrid Bakker (begeleider).

2. Dementievriendelijke leefomgeving : adviesrapport(opent in nieuw tabblad). Elisa de Jonge (student) en David Damstra (student), Ingrid Bakker (begeleider). 

3. Sociale eenzaamheid : een adviesrapportage over de inrichting van een gezonde leefomgeving(opent in nieuw tabblad). D. Jansen (student) en A. Scheper (student), Ingrid Bakker (begeleider). 

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Ingrid Bakker, Programmamanager Urban Innovation
E-mail: I.Bakker@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Vanuit Urban Innovation worden er diverse inspiratiesessies georganiseerd. Onderwerpen als placemaking, stadsmarketing en de leefbare stad komen voorbij. Want wat beïnvloedt een leefbare stad eigenlijk? Dat kun je vanuit verschillende perspectieven bekijken. Kortom, genoeg om geïnspireerd over te raken!

Inspiratiesessie #11: 23 maart 2023 15.00-17.00

De pilot paradox doorbreken! Hoe van pilot naar brede doorwerking in stedelijke praktijken? 

De grote maatschappelijke uitdagingen van dit moment vragen om ingrijpende veranderingen. Zoals de overgang van fossiele brandstof naar hernieuwbare energie; het circulair inrichten van productieprocessen; de voedseltransitie naar een (meer) plantaardig dieet; digitalisering van de samenleving; of de mobiliteitstransitie waarbij nabijheid in plaats van bereikbaarheid centraal staat. 
 
Een strategie om deze grote veranderingen op gang te brengen is om klein te beginnen, met pilots of experimenten. Dergelijke innovatieve praktijken hebben vaak het voordeel dat het om een kleinere schaal gaat, de vorm van het experiment zich nog mag ontwikkelen, dat gezamenlijk leren centraal staat en ‘mislukken’ juist van grote waarde kan zijn. Pilots en experimenten vinden dus plaats in een luwte waar niet de waan van de dag en de lopende organisatieprocessen leidend zijn, maar wel in een reële context. 
 
De stap van pilot of experiment naar die dagelijkse praktijk blijkt echter erg groot. Dan gelden wel de lopende organisatieprocessen en blijkt het heel moeilijk om de lessen uit de pilot of het experiment ook echt te implementeren. Dit wordt wel de Pilot Paradox genoemd. De paradox dat de vernieuwing beperkt blijft tot de kleine setting van de pilot en de grote organisaties en systemen onveranderd doorgaan. 
 
Tijdens de Inspiratiesessie op 23 maart gaan we dieper op dit thema in. Els Beukers (Associate lector ‘Doorwerking Stedelijke Vernieuwing’, lectoraat Urban Innovation, Windesheim) verzorgt een inleiding. Zij gaat daarbij dieper in op de rol van experimenten in transitieprocessen, het belang van gezamenlijk leren hierbij en hoe dit kan worden gefaciliteerd. Vervolgens worden twee actuele pilots besproken die tegen de Pilot Paradox aanlopen én onderzoeken we gezamenlijk in interactie welke strategieën we kunnen bedenken om de Pilot Paradox te overkomen.  

Kom je ook? Meld je aan door Quirine Winkler te mailen(opent in nieuw tabblad). 

Programma 
14.45 – 15.00 uur: Inloop
15.00 – 15.15 uur: Introductie Els Beukers (Associate lector)
15.15 – 15.45 uur: Actuele pilots uitgelicht
15.45 – 16.30 uur: In kleinere groepen aan tafel + ophalen
16.30 – 16.40 uur: Wrap up
16.40 -  17.00 uur: Studenten Urban Innovation Postermarkt

Inspiratiesessie #12: 11 mei 2023 15.00-17.00

Meer info volgt.

Ook meedoen? 
Met de inspiratiesessies brengen we vanuit Urban Innovation de maatschappelijke organisaties, overheid, onderzoek en onderwijs samen rondom een maatschappelijke uitdaging. De sessies hebben altijd een sociale, ecologische en economische component. In iedere inspiratiesessie staat een uitdaging van een partner van Urban Innovation centraal. Heeft jouw organisatie een vraag die we mogelijk kunnen gebruiken voor één van de inspiratiesessies, stuur dan een e-mail aan q.winkler@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad). 

Eerdere inspiratiesessies

Kijk hier eerdere inspiratiesessies terug. 

Inspiratiesessie #10: Bewoners actief betrekken bij het verduurzamen van de wijk(opent in nieuw tabblad)

Deze inspiratiesessie was op 26 januari 2023. De sessie was gecombineerd met de eindpresentaties van de Urban Innovation minor studenten.  
 
De energietransitie en verduurzaming van bestaande en nieuwe woningen is in volle gang, maar we hebben ondertussen te maken met beperkingen in de nieuw- en verbouw wegens grondstoffen tekorten en een beperking op CO2 uitstoot. Tegelijkertijd vinden er grote ontwikkelingen plaats in biobased bouwmaterialen en staan we voor de transitie om deze materialen toe te kunnen passen en verder op te kunnen schalen. De opschaling staat niet alleen voor een technische uitdaging maar ook voor een sociale uitdaging. Tijdens deze inspiratiesessie gingen we in gesprek over de meerwaarde (sociaal en ecologisch) van biobased en circulaire materialen voor bewoners. 

Vanaf 2021 zijn verschillende inspiratiesessies georganiseerd. Van stadsmarketing tot het ecologisch perspectief, we keken vanuit allerlei persectieven naar de stad. Alle sessies worden opgenomen en zijn hieronder terug te kijken.  

No. 1: Piet Renooy: een sociologisch perspectief(opent in nieuw tabblad)
No. 2: Pieter Tordoir: een economisch perspectief(opent in nieuw tabblad)
No. 3: Bas van de Griendt: een ecologisch perspectief(opent in nieuw tabblad)
No. 4: Nik Smit: stadsmarketing(opent in nieuw tabblad)
No. 5: Wouter Jan Verheul: placemaking(opent in nieuw tabblad)
No. 6: Lucas de Man: wonen – ecologische, sociale en economische kansen en ontwikkelingen(opent in nieuw tabblad)
No. 7: Floor Ziegler: stadmakers(opent in nieuw tabblad) 
No. 8: Kees Klomp: Betekeniseconomie – Welvaart, Welzijn, Welbevinden(opent in nieuw tabblad)
No. 9: Michelle Provoost - Over de toekomst van groeikernen(opent in nieuw tabblad)

Hoe de toekomst er uit zou kunnen zien

Deze programmareeks van avonden vol kennis, gesprek en inspiratie is een initiatief van de Gemeente Almere in samenwerking met Hogeschool Windesheim (lectoraat Urban Innovation), Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit Amsterdam, Aeres Hogeschool en Avanti Almere. 

In 2023 is Op de rand van de toekomst er op deze avonden:

• 22 februari 2023 (geweest)
• 29 maart 2023
• 26 april 2023
• 7 juni 2023
• 27 september 2023
• 1 november 2023
• 29 november 2023

Lees hier meer over de bijeenkomsten in 2022:

• 6 april 2022: De geschiedenis van onze toekomst(opent in nieuw tabblad)
• 18 mei 2022: Kunstmatige intelligentie: benauwend of groots?(opent in nieuw tabblad)
• 28 september 2022: Welke kansen maken echt verschil?(opent in nieuw tabblad) 
• 26 oktober 2022: Hoe het ook anders kan(opent in nieuw tabblad)
• 30 november 2022: Op de rand van de toekomst(opent in nieuw tabblad)

Voor onze partners organiseren we regelmatig (online) werksessies. Kijk onze werksessie over Toekomstbestendig Almeers burgerschap(opent in nieuw tabblad) terug.