Lectoraat Constructive Journalism

Onderzoek binnen het speerpunt Jongeren, nieuws en participatie: hierin staat de vraag centraal hoe jongeren een constructieve benadering in nieuws waarderen en welke impact het heeft op hun gevoel, houding en gedrag. 

Aanleiding

Jongeren lijken steeds vaker af te haken bij het traditionele nieuws. Niet zozeer omdat ze niet geïnteresseerd zijn, maar vooral omdat ze het nieuws niet relevant voor henzelf vinden. Ook geven ze aan genoeg te hebben van de focus op het negatieve in het nieuws, zoals problemen en conflicten. Dit is in lijn met de in de literatuur beschreven typering van de opkomst van de burger van deze eeuw die meer gericht is op zelfrealisatie.

Aanpak: experimenteel onderzoek

Dit publieksonderzoek onderzoekt effecten van constructieve berichtgeving in een specifieke doelgroep: de millennials. Daarnaast richt het zich op de rol van de kenmerken van die doelgroep, zoals leeftijd, geslacht en het opleidingsniveau, nieuwsinteresse, onderwerpinteresse, en op kenmerken van het nieuwsbericht (traditioneel versus constructief bericht). Hiermee draagt dit onderzoek bij aan meer kennis van en inzicht in het concept constructieve journalistiek.

Onderzoeksteam

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Liesbeth Hermans, Tineke Prins en Niek Hietbrink.

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Liesbeth Hermans, lector Constructive Journalism
E-mail: eahm.hermans@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad) 

Onderzoek binnen het speerpunt Normatieve professionaliteit: het nieuwsproces verandert fundamenteel door allerlei ontwikkelingen in de samenleving. Dit longitudinale onderzoek monitort welke ontwikkelingen en verschuivingen er plaatsvinden binnen de journalistieke professie.

Aanleiding

De context van het nieuwsproces verandert fundamenteel door alle sociaal-culturele, technologische en economische ontwikkelingen in de samenleving. Dit heeft gevolgen voor de functie van de journalistiek in de samenleving en voor de manier waarop journalisten straks hun werk uitvoeren. Deze longitudinale studie geeft inzicht in de ontwikkelingen en verschuivingen die er binnen de journalistieke cultuur en de journalistieke praktijk plaatsvinden.  

Sinds 2014 is het Kenniscentrum Media de Nederlandse partner in het internationale project the Worlds of Journalism Study(opent in nieuw tabblad), waar de ontwikkelingen in de journalistiek in meer dan honderd landen wordt onderzocht en in kaart wordt gebracht. In 2020 - 2021 staat er een vervolgstudie op de planning. 

Onderzoeksteam

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Liesbeth Hermans en Tineke Prins.

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Liesbeth Hermans, lector Constructive Journalism
E-mail: eahm.hermans@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Onderzoek binnen het speerpunt Jongeren, nieuws en participatie: leiden berichten met constructieve elementen tot minder stigmatiserende ideeën bij het publiek in vergelijking met traditioneel vormgegeven berichten?

Inzicht in gevolgen van constructief nieuws op de beeldvorming

Via dit onderzoek naar de werking van nieuwsberichten waarin constructieve elementen zijn verwerkt, willen we meer inzicht krijgen in de vraag hoe nieuws een constructievere, opbouwendere impact kan hebben op de beeldvorming over mensen met een psychische aandoening. Het betreft een experimenteel onderzoek waarin de effecten van traditionele nieuwsberichten en nieuwsberichten met constructieve elementen (in titel, lead, foto en slot) worden vergeleken.  

Onderzoeksteam en betrokkenen

Het onderzoek wordt (deels) uitgevoerd met Samen Sterk zonder Stigma(opent in nieuw tabblad). Vierdejaarsstudenten Journalistiek voerden een pilotstudy uit en verzamelden data voor hun afstudeeronderzoeksverslag. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Tineke Prins en Liesbeth Hermans. 

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Drs. Tineke Prins, onderzoeker Constructive Journalism
E-mail: ffj.prins@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Onderzoek binnen het speerpunt Publieke kwaliteit van de regiojournalistiek: wat is de bijdrage van lokale en regionale media aan de publieke oordeelsvorming.

Kwaliteit onder druk

De kwaliteit van lokale en regionale journalistiek staat volgens diverse belanghebbenden (het journalistieke werkveld, de NvJ, lokale en landelijke overheid en politici, onderzoekers) onder druk. Voor een goed functionerende lokale democratie is informatievoorziening over, en het betrekken van burgers bij de lokale politiek cruciaal. Daarom voeren onderzoekers en studenten Journalistiek longitudinaal onderzoek uit. Dit doen zij aan de hand van een inhoudsanalyse naar de kwaliteit van de regionale en lokale nieuwsberichtgeving in reguliere periodes en tijdens verschillende verkiezingsperiodes, zoals bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 en 2018 en de Provinciale Statenverkiezingen in 2015 en 2019. In het project wordt samengewerkt met onder andere het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek, en met (regionale) nieuwsmedia.   

Er wordt gekeken naar de verhouding tussen campagnenieuws en inhoudelijke berichtgeving, de specifieke onderwerpen waarover wordt bericht en hoe dat gebeurt (de genres). Om een vergelijking te maken tussen de onderwerpen waarover media berichten en de nieuwsvoorkeuren van het publiek wordt aanvullend publieksonderzoek uitgevoerd.  

Eerdere resultaten van dit onderzoeksproject(opent in nieuw tabblad) werden gepresenteerd tijdens het congres ‘De regio vecht terug’ en in een onderzoeksrapport van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek.

Onderzoeksteam

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Niek Hietbrink en Liesbeth Hermans. 

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Drs. Niek Hietbrink, onderzoeker Constructive Journalism
E-mail: n.hietbrink@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Onderzoek binnen het speerpunt Publieke kwaliteit van de regiojournalistiek: wat zijn de kenmerken van berichten in de lokale en regionale media?

Constructieve elementen in het regionale nieuws

In dit project onderzoeken we in hoeverre elementen van constructieve journalistiek reeds voorkomen in de berichtgeving van (regionale) nieuwsmedia. In 2016 is daarvoor in berichtgeving van zeven regionale kranten van DPG Media (destijds De Persgroep) nagegaan in hoeverre er in de reguliere berichtgeving gebruik werd gemaakt van ‘constructive framing’. 

Tijdens de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 is deze analyse ook toegepast op regionale dagbladen, de regionale omroep en streekmedia in Overijssel. Uit het onderzoek blijkt onder meer dat het gebruik van constructieve elementen afhankelijk is van het onderwerp van het nieuws en type verhaal (genre). Binnen de constructieve journalistiek wordt er ook gepleit voor een grotere diversiteit in brongebruik en inclusiviteit, met name ten aanzien van de burgers en het maatschappelijk middenveld als bron. Ook de diversiteit van bronnen is daarom een onderdeel van dit project. 

Momenteel wordt er onderzocht of het gebruik van deze elementen van constructieve journalistiek door de jaren heen bij regionale (en landelijke media) aan verandering onderhevig is. Daarmee sluit dit onderzoek aan bij de recente pleidooien voor een meer publieksgerichte benadering in de journalistiek, zowel in academische kring als op redacties.       

Onderzoeksteam

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Niek Hietbrink en Liesbeth Hermans. 

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Drs. Niek Hietbrink, onderzoeker Constructive Journalism
E-mail: n.hietbrink@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Onderzoek binnen het speerpunt Normatieve professionaliteit: wat is de mogelijke rol van communicatie rondom maatschappelijke transitieprocessen? Hoe activeer je inwoners om zelf een bijdrage te leveren aan dit vraagstuk? 

Transitievraagstukken op lokaal niveau 

Onze samenleving staat op dit moment voor een aantal ingrijpende duurzaamheidstransities. Voorbeelden hiervan zijn de transitie naar duurzame energie, de transitie naar een circulaire economie en het straks klimaatbestendig maken van onze leefomgeving. Transities zijn grote ingewikkelde maatschappelijke thema’s die moeilijk zijn op te lossen op een globaal niveau, maar waar op lokaal niveau vaak al hard aan wordt gewerkt. In dit project leggen we specifiek de focus op de gemeentelijke transitieagenda van Zwolle en omgeving, en proberen we inwoners te activeren binnen transities.  
 
Transities zijn groots en meeslepend en vragen een holistische aanpak. Dit verlangt bijdragen van iedereen. De vraag is of het mogelijk is bottom-up communicatiestrategieën aan te dragen. We willen communicatieve interventies opzetten om inwoners te activeren in transitievraagstukken. Het onderzoek richt zich op het ontwikkelen van een toolbox voor beleidsprofessionals en NGO’s om inwoners te activeren en hun potentie in te zetten voor transitieprocessen.

Onderzoek  

In dit onderzoeksproject lopen diverse onderzoeken die zich richten op de communicatiestrategieën van lokale energie-initiatieven. Veel van deze coöperatieve bottom-up bewegingen zijn vrij succesvol in het in beweging krijgen van lokale gemeenschappen. Het onderzoek richt zich op de instrumenten en tactieken die deze succesvolle initiatieven inzetten. Daarnaast is er een onderzoeksproject opgestart gericht op het energiebesparingsgedrag van de bewoners. In dit onderzoek zijn we op zoek naar mechanismen die mensen aanzetten tot energiebesparingsgedrag.

Onderzoeksteam

Igor ter Halle, Pascal de Vries, Liesbeth Hermans en met name communicatiestudenten zijn bij het project betrokken.

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Drs. Igor ter Halle, onderzoeker Constructive Journalism
E-mail: phj.ter.halle@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Promotieonderzoek naar de innovatiecapaciteit van landelijke dagbladredacties gezien vanuit ‘Innovatieve leercultuur’. Het doel hiervan is antwoord te vinden op de vraag of en op welke manier gevestigde landelijke krantenredacties culturele ruimte ervaren voor de ontwikkeling van nieuwe ideeën.  

Transitievraagstukken gevestigde media

Nieuwsmedia worstelen al sinds het eind van de vorige eeuw met veranderende publieksbehoeften in een digitale en multimediale omgeving. Verschillende internationale onderzoeken wijzen uit dat als media hun positie en relevantie willen behouden, zij grondig moeten transformeren. De noodzaak om te innoveren is helder, en toch lukt dat maar mondjesmaat. Op zoek naar de obstakels is, zowel door nieuwsorganisaties als door wetenschappers, steeds met de vinger naar redacties gewezen: journalisten zouden zelf niet willen innoveren, was dan de conclusie. In deze analyses is innovatie vaak gereduceerd tot het doorvoeren van technologische verandering. Daarnaast blijken dergelijke analyses opvallend vaak doortrokken van een managementperspectief. Beide invalshoeken leveren te beperkte inzichten op.

Onderzoek

Dit onderzoek richt zich op de vernieuwing van de gevestigde Nederlandse dagbladjournalistiek, die nog steeds een belangrijk en agendabepalend deel vormt van de huidige nieuwsinfrastructuur. De gewenste innovatie gaat echter niet lukken met louter technologisch georiënteerde cosmetische aanpassingen met elke week een nieuwe ‘tool’. Om daadwerkelijk toekomstbestendig te zijn, moeten dagbladen actief innoveren door hun eigen creatieve veerkracht (‘resilience’) te ontwikkelen in plaats van concurrenten te kopiëren. Zo’n  fundamentele transformatie is een langzaam proces omdat het afhangt van de creatieve en innovatieve capaciteiten van een nieuwsorganisatie. Van hun cultuur, kortom. Een cruciale voorwaarde om te kunnen veranderen is dat er in die cultuur genoeg sociale ruimte is om nieuwe ideeën te kunnen uiten, delen en ontwikkelen. Om te kunnen transformeren is het daarom noodzaak om te ontdekken hoe nieuwe ideeën ontstaan, worden uitgewisseld en worden ontwikkeld en uitgevoerd. Maar ook is inzicht nodig in hoe dit proces soms wordt tegengewerkt. Hier is nog nauwelijks onderzoek naar gedaan.

De genoemde sociale ruimte voor nieuwe ideeën is mede op basis van eerdere wetenschappelijke inzichten gedefinieerd als ‘innovatieve leercultuur’ (Porcu, 2017). Innovatieve leercultuur wordt in dit onderzoek gezien als voorwaarde om nieuwe ideeën te laten ontstaan, te delen en, uiteindelijk, tot bloei te laten komen.

Onderzoeksteam

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door Ornella Porcu i.s.m. prof. Marcel Broersma (promotor RUG) en dr. Liesbeth Hermans (co-promotor Windesheim).

• Status: lopend project

Meer weten? Neem contact op met:

Ornella Porcu, onderzoeker Constructive Journalism
E-mail: o.porcu@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)