Geloof in de zaak: geen woorden, maar daden

Speelt het geloof een belangrijke rol in het ondernemerschap van christelijke familiebedrijven of beperkt religie zich enkel tot de zondag: thuis en in de kerk? Het Expertisecentrum Familiebedrijven dook in de materie. Onderzoeker Rosemarie Steenbeek verdiepte zich bovendien in de vraag of het christelijk geloof een drijfveer kan zijn voor duurzaam ondernemen. 

Gedreven door christelijke normen en waarden gaat religie en maatschappelijk verantwoord ondernemen goed samen, zo blijkt. Volgens de meeste ondernemers draait het daarbij niet zozeer om het woord dat wordt verkondigd, maar zijn het de daden die het verschil maken. Veel meer staat centraal of je je als christen gedraagt in je bedrijfsvoering, vinden zij.  

Normen en waarden

Geen bijbel dus in elke afzonderlijke bureaulade. Ook geen gezamenlijk gebed bij de aftrap van de dag. Nee, ethische drijfveren stimuleren veel meer tot een bepaalde benadering van de maatschappij, van de omgeving en ook van de werknemers. Zo zetten christelijke bedrijven zich vaak in voor derde wereldprojecten of andere goede doelen en zijn ze veel meer bereid om vanuit hun normen en waarden medewerkers een tweede kans te geven. 

Het is iets van de familie

Wie christelijke ondernemers erop navraagt, ontdekt ook dat de meesten het geloof niet willen scheiden van wie zij zijn als ondernemer. Omdat het iets heel wezenlijks is en omdat het met de paplepel is ingegoten. Omdat het past bij wie ze zijn, hun identiteit. Het is iets van de familie en dus moet het traditiegetrouw een plek in het familiebedrijf en de bedrijfsvoering krijgen.  

Overigens gebeurt dit niet altijd bewust. Sommige bedrijven staan er helemaal niet bij stil, maar doen het toch. Omdat ze nu eenmaal zo opgevoed zijn, omdat het in de genen zit of zoals een van de ondernemers het formuleerde: ‘Je krijgt onbewust heel veel mee vanuit het geloof, maar je weet niet meer dat het daar vandaan komt.’ Andere bedrijven daarentegen gaan heel bewust op zoek naar manieren om beide werelden te verweven. 

Soms lastige keuzes

Dat betekent niet dat het altijd gemakkelijk is om die werelden te verenigen. Het geloof brengt soms lastige keuzes met zich mee en ondernemers vertellen dat het soms nog een hele kunst is om die werelden te verbinden op een mooie manier, zonder dat het irritaties oplevert. Bijvoorbeeld als de christelijke ondernemer zijn bedrijf niet wil openstellen op de Dag des Heren. Een netwerk van christelijke ondernemers en sparringpartners biedt in zulke gevallen veel steun. Immers, onder gelijkgestemden hoeven de ondernemers zich niet te verantwoorden. ‘Kijk’, legt één van de ondernemers uit: ‘Je kunt discussiëren over het ‘hoe’ maar ‘het waarom’ hoef je niet meer toe te lichten. Je hebt daarin dezelfde identiteit.’ Dat daarmee de concurrentiepositie in het gedrang zou kunnen komen, hebben ze dan ook al lang ingecalculeerd. 

Ecologisch en maatschappelijk verantwoord

Christelijke familiebedrijven vinden elkaar ook op andere vlakken, zo ontdekte Rosemarie Steenbeek gedurende haar onderzoek. Bijvoorbeeld in het idee dat zij vanuit hun geloof bezig zijn met duurzaam ondernemen. Hun opvattingen zijn voornamelijk gestoeld op bijbelverhalen. Die verhalen zijn doorgaans een drijfveer om ecologisch en maatschappelijk verantwoord te ondernemen en duurzaamheid te integreren in de bedrijfsvoering.

De mens als rentmeester

Sommige bedrijven zien het als hun taak om zo goed mogelijk voor de schepping te zorgen of daar waar mogelijk de schepping te herstellen. Niet voor niets heeft God de mens gevraagd de zorg voor de wereld op zich te nemen, zo redeneren zij. 

 'We zijn het aan de wereld en aan de Maker van deze wereld in elk geval verplicht te proberen, zodat je straks bij die hemelpoort kan zeggen dat je er alles aan hebt gedaan om wat Hij voor ogen had met de aarde, werkelijk te maken’, luidt de stellige reactie van een van de ondernemers. En: ‘Het is onze taak om aan Gods koninkrijk te mogen bouwen.’

Talenten tot bloei

Ook talentontwikkeling is vaak een hot item in de bedrijfscultuur van christelijke familiebedrijven. Omdat volgens het christendom God verantwoordelijk is voor de talenten die hij ons heeft gegeven, is de bijbel vaak een grote inspiratiebron om de skills van de medewerkers verder tot bloei te laten komen. ‘We geloven dat ieder mens uniek is en dat ieder mens unieke gaven en talenten heeft. Vanuit daar kijken we wat er in de mens zit en vanuit daar proberen we te werken.’