Hoe kunnen leraren beter toegerust worden voor het geven van rekenen-wiskundeonderwijs

Hoe kunnen leraren beter toegerust worden voor het geven van rekenen-wiskundeonderwijs? Deze vraag stond centraal in de het onderzoek dat Jarise Kaskens en Janneke te Marvelde uitvoerden in 2022-2023, een onderzoek dat in studiejaar 2023-2024 is voortgezet. De uitkomsten van het onderzoek worden direct gebruikt binnen de lerarenopleiding basisonderwijs (Pabo) van Windesheim waar het curriculum opnieuw wordt vormgegeven om toekomstige leerkrachten bekwaam aan de start te krijgen.

Onderzoek direct geïmplementeerd in het onderwijs

Enerzijds waren de zorgen over het rekenonderwijs en leerlingprestaties een aanleiding voor het onderzoek. Uit onderzoek blijkt dat sommige leerlingen dusdanig achterlopen dat ze belemmerd kunnen worden in hun schoolse en maatschappelijke functioneren. De zorgen over de mate waarin leerlingen over basisvaardigheden beschikken zijn groot.

Reken-wiskundeonderwijs is een belangrijk onderdeel van de basisvaardigheden.
Anderzijds werd uit andere onderzoeken duidelijk dat studenten op Windesheim, ondanks dat ze overwegend positief zijn over de opleiding, toch wat vaardigheden missen tijdens hun studie. Zo hebben ze niet altijd de vaardigheden om bijvoorbeeld om te gaan met niveauverschillen binnen hun klas, hebben studenten behoefte aan meer zicht op leerlijnen en willen ze beter in de vingers krijgen hoe je onderwerpen goed kunt uitleggen die om meer inzicht vragen.

Juist omdat de Pabo bezig is met een curriculumherziening wilden de onderzoekers en de vakgroep van de opleiding (die werkt aan het nieuwe curriculum) de handen ineenslaan. Op deze wijze kan de stem van de student actief worden betrokken bij dit proces. De input die is verkregen vanuit de gevoerde rekenonderwijsbelevingsgesprekken in dit onderzoek, kan direct gebruikt kunnen worden in de curriculumherziening. 

Bekwaam aan de start

Op 20 november 2023 publiceerden onderzoekers Jarise Kaskens en Janneke te Marvelde, verbonden aan het lectoraat Leraren en Lerarenopleiders in inclusieve Leeromgevingen, het artikel ‘Bekwaam aan de start’. Het artikel is een verslag van dit recent op Windesheim uitgevoerde onderzoek, gericht op de vraag hoe leraren beter toegerust kunnen worden voor het geven van rekenen-wiskundeonderwijs. De onderzoekers zetten een kleinschalig onderzoek op waarin ze het gesprek aangingen met veertien vierdejaars voltijdstudenten van de Lerarenopleiding Basisonderwijs. De studenten moesten enkele vragenlijsten invullen (vakspecifieke kennis, leerkrachthandelen, competentiebeleving), er is een individueel rekenonderwijsbelevingsgesprek uitgevoerd én ze werden geobserveerd in de praktijk. 

Het onderzoek laat zien waar studenten behoefte aan hebben, wat ze missen in de  huidige opleiding en waar ze tevreden over zijn. In sommige behoeften kan worden voorzien door relatief eenvoudige interventies. Studenten gaven bijvoorbeeld aan dat werken met lesvoorbeelden op video en deze met elkaar analyseren hen ontzettend zou helpen. Maar ook dat ze graag samen methodes en leerlijnen willen uitdiepen én dat ze graag vaker een Pabo-rekendocent op hun stage-locatie zouden willen zien. 

Teach what you preach

Een opmerkelijke bevinding was dat studenten aangaven dat ze weinig met elkaar en van elkaar leren op de opleiding. Juist terwijl samen leren een belangrijk onderdeel is van hoe de studenten zelf moeten lesgeven én het belang van samen leren in onderwijs onderstreept wordt, omdat het zo goed werkt. Naar de mening van studenten maakt dat nu nog te weinig deel uit van de opleiding op Windesheim. Ook missen studenten het werken met praktijkvoorbeelden, willen ze graag leren hoe ze beter kunnen aansluiten op de beleefwereld van leerlingen bij rekenen en ook hoe zij om kunnen gaan met de dilemma’s van het goed willen doen overeenkomstig waar de opleiding voor staat of het goed willen doen voor de coach op de stageschool. Dat schuurt nog weleens. Iets wat veel door studenten is gezegd is dat er discrepantie is tussen de opleiding en de praktijk, “‘teach what you preach” is een vaak geuite wens.  

Hoe nu verder

Dit schooljaar voeren de onderzoekers het onderzoek opnieuw uit bij Voltijdstudenten, omdat ze van een grotere groep data willen verzamelen. Bovendien worden dit jaar Zij-instromers uit Windesheim Almere bij het onderzoek betrokken. Nadat Kaskens en te Marvelde de gegevens hebben geanalyseerd, zullen ze vanzelfsprekend de kennis en inzichten delen.

Lees hier het hele artikel Bekwaam aan de start!(opent in nieuw tabblad)