Lectoraat Energietransitie

Hoe leiden wij engineers op zich bewust te zijn van het belang én de snelheid van de energietransitie? En hoe leren wij hen om tegelijkertijd in staat te zijn om er als professional positief aan bij te dragen? Zowel in het Bachelor curriculum, de Associate Degree, als Leven Lang Ontwikkelen.

De energietransitie is een maatschappelijk vraagstuk waarin engineers een cruciale rol spelen. Op dit moment worden de techniekstudenten van Windesheim opgeleid tot engineers met een stevige expertise in een specifiek vakgebied. Daarnaast krijgen zij de keuze om zich tijdens de opleiding te verdiepen in de energietransitie. Echter, om de klimaatdoelstellingen te realiseren is het nodig dat alle techniekstudenten tijdens en na hun studie actief kunnen en willen bijdragen aan die transitie.

Het doel van dit onderzoek is om alle Techniek studenten van Windesheim op te leiden tot energietransitiebewuste en -bekwame engineers.

Doelstelling en uitvoering

Vanuit commitment en mede-eigenaarschap wordt vanuit een Learning Community met studenten, docenten en bedrijven gewerkt aan verbetervoorstellen voor een ‘energietransitie-inclusief’ curriculum. Ook wordt er een didactische tool ontworpen; de broeikascalculator die leidt tot meer bewustzijn en kennis van de energietransitie.

Door de directe link naar de opleidingen kan er geëxperimenteerd worden met nieuwe didactische aanpakken. De bedrijven brengen vanuit het werkveld aanvullende expertise en ervaringen mee. Kortom een rijke leerplek voor werkveld, docenten en studenten.

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Duur van het project: 1 mei 2021 t/m 31 oktober 2023
• Mede mogelijk gemaakt door: Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek / Comeniusprogramma

Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek

Het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO)(opent in nieuw tabblad) werkt aan verbetering en vernieuwing van het onderwijs. Dat doet het NRO door onderwijsonderzoek te coördineren en te financieren, en door de verbinding tussen praktijk en onderzoek en tussen beleid en onderzoek te verbeteren.

Comeniusprogramma

Het Comeniusprogramma(opent in nieuw tabblad) draagt bij aan de vernieuwing en verbetering van het hoger onderwijs in Nederland. Dit komt direct ten goede aan studenten en geeft onderwijsprofessionals de mogelijkheid om zich verder te ontwikkelen in hun carrière.  

De beurzen, waaronder de Senior Fellowshipbeurs, stellen onderwijsprofessionals in staat om hun ideeën voor onderwijsvernieuwing in de praktijk te brengen.

Meer weten? Neem contact op met:

Claudia Tempels, onderwijsvernieuwer en onderzoeker lectoraat Energietransitie
E-mail: cdg.tempels@windesheim.nl (opent in nieuw tabblad)

Hoe kunnen we data gebruiken om de energietransitie te versnellen in onze leefomgeving? Veel technieken om energie te besparen en duurzame energie op te wekken en te gebruiken bestaan al wel, maar kiezen welke technologieën je het best kunt combineren in jouw huis of jouw omgeving is vaak ingewikkeld. Wij onderzoeken hoe data effectief gebruikt kan worden om te komen tot een duidelijk en aantrekkelijk handelingsperspectief, zodat het makkelijker wordt om bij te dragen aan de energietransitie in plaats van de praten over die transitie. Dit geldt voor huurders en kopers, voor huizen en kantoorpanden, voor straten en buurten. Wij ontwikkelen oplossingen in de praktijk, bedoeld om binnen 5 jaar meetbaar bij te dragen aan vermindering van het energiegebruik.

Het klimaat verandert. Door het werken aan een data-gedreven aanpak voor warmtetransitie in bestaande woningen kunnen slimme stappen gezet worden om gevaarlijke klimaatveranderingen te voorkomen.

Data-analyse en screeningstools

In dit project ontwikkelen we meetmethoden, -technieken en analysetools waarmee de factoren, die energiegebruik voor het verwarmen van een specifieke woning bepalen, uiteengerafeld kunnen worden. Door het analyseren van de data uit slimme meters (de thermostaat en CV-ketel) met behulp van een model kunnen we de kenmerkende factoren van een woning leren. We onderscheiden hierbij vier belangrijke factoren, namelijk soort woning, installatie, instellingen en de comfortbehoefte van een specifiek huishouden. 

Met zo’n model en de geleerde parameters van een specifieke woning kunnen we deze bepaalde eigenschappen van een woning simuleren; dergelijke modellen worden daarom ook wel ‘digital twins’ genoemd. De uitkomsten kunnen omgezet worden in adviesmodules en screeningtools. Hiermee kunnen betere beslissingen gemaakt worden over de te nemen maatregelen in de warmtetransitie in woningen. Dit geldt voor veel belanghebbende partijen, zoals leveranciers van verwarmingstoestellen, installateurs, woningcorporaties, energiecoöperaties, (lokale) overheden, voorlichtingsorganisaties en/of netbeheerders, eigenaren en bewoners van woningen. 

Met wie?

Samen met BDR Thermea Group, Enpuls, Breman Installatiegroep, Witteveen+Bos, 50 tinten groen Assendorp, Gemeente Zwolle en Centre of Expertise TechForFuture werkt het lectoraat Energietransitie aan deze datagedreven aanpak voor de warmtetransitie.

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek
• Duur van het project: februari 2020 t/m 30-4-2022
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

Meer weten? Neem contact op met:

Henri ter Hofte, associate lector Energietransitie
E-mail: h.ter.hofte@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad) of lees meer informatie op de projectsite van TechForFuture(opent in nieuw tabblad).

Anders samenwerken kan leiden tot energetisch betere oplossingen.

In dit project bepalen we de effectieve isolatiewaarde van een plat dak die voorzien is van Roofclix® door de seizoenen heen.

Aanleiding

In isolatieberekeningen worden de factoren convectie en reflectie als constanten meegenomen. In de praktijk spelen deze wel degelijk een rol. Het principe van Roofclix, een witte tegel die met een luchtspouw boven het dak geplaatst wordt, maakt gebruik van convectie en reflectie. In dit project onderzoeken wij het effect van dit innovatieve systeem onderzocht en in hoeverre dit bijdraagt aan de isolatiewaarde onder verschillende weersomstandigheden.  

Uitvoering en doel

Het doel van dit project is dus om na te gaan of het innovatieve systeem bijdraagt aan vermindering van energiegebruik in gebouwen met platte daken (koelen in de zomer, verwarmen in de winter). Dit gaan wij doen door de effectieve isolatiewaarde te bepalen, waarbij ook reflectie en convectie meegenomen worden zoals gemeten in de praktijk.  

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Duur van het project: 1 september 2021 t/m 30-6-2023
• Partners: Sustainable Durable Systems B.V.
• Mede mogelijk gemaakt door: TechForFuture

Meer weten? Neem contact op met:

Frank Huising, projectleider
E-mail: f.huising@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Het doel van dit onderzoek is het doorbreken van het kip en ei dilemma rond de overstap naar waterstof en daarnaast een energierevolutie in de landbouw in gang te zetten, door de technische haalbaarheid van een duurzame energieketen op lokale schaal te demonstreren.

Uitvoering

Het project richt zich op de meest energie verbruikende activiteiten in de (biologische) akkerbouw: tractoren en onkruidbranden. Alle technologische componenten hiervoor zijn beschikbaar en ze moeten nu worden geïntegreerd tot een samenhangend systeem en vervolgens in de praktijk worden Europa investeert in de toekomst.

ZST beoogt een eerste volledige waterstofketen te demonstreren die begint bij de lokale productie van waterstof en doorgaat tot en met de aandrijving van een landbouwtrekker door middel van waterstof. Tussen productie en gebruik van waterstof, zijn opslag, distributie en overslag van waterstof onderdelen van de waterstofketen. Een aantal vraagstukken worden hierin meegenomen:

• Inpassing in het elektriciteitssysteem
• Eefficiency
• Opslag
• Vergunningen

Onderbouwing van de businesscase met praktijkcijfers en distributie van groene waterstof worden hierbij meegenomen.

Naast het gebruik in de waterstoftractor, verkennen wij de verdere toepassingen in de agrarische sector. Schaalgrootte is hierbij een aandachtpunt. De bredere toepassing van waterstof haalt een goede businesscase dichterbij. Zo bekijken we ook de vervanging van propaanbranders door waterstof voor onkruidbestrijding. Onderzoekers en studenten van het lectoraat Energietransitie zullen de resultaten en ervaringen monitoren, vastleggen en beschikbaar maken voor alle geïnteresseerden.

Met wie?

Van zon naar schone tractie (ZST) is een samenwerkingsverband van vier partijen. De initiatiefnemer en penvoerder van het project is de Stadsboerderij Almere(opent in nieuw tabblad), een biologisch werkend bedrijf met korte ketens en hele directe contacten met een grote groep consumenten. Het steeds verder ontwikkelen van duurzaamheid in de bedrijfsvoering is een belangrijke drijfveer en een onderscheidend kenmerk in de markt. De ambitie om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen in de bedrijfsvoering te verminderen is een lang gekoesterde wens, waaraan in samenwerking met een viertal andere agrarische ondernemingen in Zuidelijk Flevoland (Flevo Electric Farmers) al enkele jaren wordt gewerkt.

In ZST zal de Stadsboerderij Almere de eerste 100% waterstof tractor inzetten in de bedrijfsvoering, de EOX op waterstof.  De projectpartners gaan samen aan de slag om op de Floriade 2022 het gehele traject van “van zon naar schone tractie” te demonstreren

• Status: lopend
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Penvoerder: Stadsboerderij Almere
• Partners: Stadsboerderij Almere; H2Trac BV; Orion Impact
• Duur van het project: 1-9-2021 tot en met 01-06-2023
• Mede mogelijk gemaakt door: Kansen voor West(opent in nieuw tabblad)

Over Kansen voor West

Kansen voor West is een samenwerkingsverband van de vier randstadprovincies (Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland) en de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Deze acht hebben voor de tweede keer gezamenlijk een programma gemaakt om de regionale economie in de Randstad een innovatieve impuls te geven. Dit gebeurt door het geven van subsidies aan het bedrijfsleven in de regio. Het programma wordt voor een belangrijk deel gefinancierd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).

Meer weten? Neem contact op met:

Jakob Buist, onderzoeker lectoraat Energietransitie, e-mail: j.buist@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

De energietransitie is één van de grote uitdagingen in de komende decennia. Of de energietransitie in de gebouwde omgeving gaat slagen, hangt onder meer af van individuele bewoners en van het feit of iedereen mee kan doen in de transitie.

Aanleiding onderzoek

Het lectoraat Sociale Innovatie is penvoerder van dit project in opdracht van de alliantie Nieuwe Energie Overijssel (NEO). Vanwege het onderwerp en de ontwikkeling van de waardeoriëntatietool is samenwerking gezocht met ons lectoraat Energietransitie.

Uitvoering

In de afgelopen jaren is in Overijssel een wijkaanpak Energietransitie gestart, waarbij op verschillende manieren passend bij de wijk, de energietransitie wordt vormgegeven. 

De waardeoriëntatietool is een instrument waarmee beleidsmedewerkers en wijkregisseurs de waardenoriëntatie van bewoners in een wijk kunnen achterhalen en aan de hand hiervan een passende participatie-aanpak vaststellen. 

Over het project

Wil je meer weten over dit project? Je leest het op de pagina van lectoraat Sociale Innovatie

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Penvoerder: Lectoraat Sociale Innovatie
• Duur van het project: 2020 - 2021
• Mede mogelijk gemaakt door: Nieuwe Energie Overijssel (NEO)(opent in nieuw tabblad)

Over NEO

NEO verbindt en versterkt initiatieven die bijdragen aan de energietransitie in Overijssel. Met een daadkrachtig netwerk, kennis, geld en regelgeving komen we sneller tot slimme en concrete oplossingen. Samen gaan we klimaatverandering tegen.

Meer weten? Neem contact op met:

Wiechert Eschbach, docent Bouwkunde en onderzoeker lectoraat Energietransitie, e-mail: w.eschbach@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Bijdragen aan een duurzame samenleving is onderdeel van de missie van Windesheim (Strategische koers (2017-2022). Het doel van dit project is daarom om hogeschool Windesheim zo snel mogelijk CO₂ neutraal maken door bewustzijn te verhogen en effectief de CO₂-voetafdruk te verlagen.

Uitvoering onderzoek

Het programma ‘bewust reduceren’ wil het bewustzijn rondom de CO₂ uitstoot verhogen en activiteiten in gang zetten om actief duurzamer te zijn binnen alle onderdelen van hogeschool Windesheim, om zo een CO₂ neutrale hogeschool te worden. Gedrag en technologie staan hierin centraal. 
Samen met studenten van de domeinen Techniek en Educatie definiëren en realiseren wij diverse projecten om de doelstelling te behalen. 

• Meten: Opzetten van een systeem om de broeikasgasuitstoot van de activiteiten bij en namens Windesheim zichtbaar te maken in CO₂-equivalenten.
• Onderzoeken: Onderzoeksrapport naar trends en scenario’s voor CO₂-reductie binnen Windesheim.
• Onderwijs: Dynamische Excel berekeningen maken om binnen een huishouden in 3 jaar minimaal 20% CO₂ te besparen. (TBK studenten)
• Meten = weten. Ontwikkeling meetstation voor en met groep 7/8: meten klimaatverandering en bewustwording klimaatadaptie. Inclusief ontwikkeling lesprogramma voor basisscholen.

Met wie?

Het portfolioboard Duurzaamheid bestaat uit een kerngroep met deelnemers vanuit onderwijs (waarmee de link wordt gelegd met Duurzaam Hoger Onderwijs), onderzoek (onder meer lectoraat Energietransitie) en de dienst Bedrijfsvoering. En geeft vorm aan de duurzaamheid. 

Ook is er samenwerking met Green Hub: een door studenten geleid initiatief dat zich actief inzet voor het bevorderen en behouden van ecologische duurzaamheid in Windesheim en in de regio Zwolle.
 

• Status: afgerond
• Soort onderzoek: praktijkgericht onderzoek
• Start van het project: 1-9-2020
• Mede mogelijk gemaakt door: Bedrijfsvoering Windesheim

Meer weten? Neem contact op met:

Frank Huising, docent Technische Bedrijfskunde en onderzoeker lectoraat Energietransitie, e-mail: f.huising@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)