“Ik wilde me hard maken voor hen, juist omdat ze zo vaak niet gehoord worden.”
Manon Smit over haar promotieonderzoek naar Psychomotorische Therapie bij mensen met een licht verstandelijke beperking en seksueel trauma
Manon Smit promoveert 4 oktober aan de Vrije Universiteit Amsterdam met haar onderzoek naar seksueel trauma bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) en de inzet van Psychomotorische Therapie (PMT). Het gaat haar aan het hart hoe deze groep vaak over het hoofd wordt gezien en niet wordt gehoord. De kans op seksueel misbruik onder mensen met een verstandelijke beperking is groot en wanneer het plaatsvindt, worden de signalen die deze mensen geven vaak niet direct herkend. Vanuit het lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn heeft Manon de afgelopen jaren onderzoek gedaan naar de symptomen van seksueel trauma bij mensen met een LVB. Donderdag 2 november presenteert ze haar bevindingen op het LVB-congres. Tijd om bij haar langs te gaan en om haar te vragen naar de stand van zaken!
De start van het onderzoek
“Ik studeerde nog en liep stage op een afdeling voor mensen met een verstandelijke beperking. Daar ontmoette ik een vrouw. Ze was moeilijk in omgang. De medewerkers gaven aan dat het mogelijk in haar karakter zat,” vertelt Manon. Toch zit deze verklaring Manon niet helemaal lekker en besluit ze op onderzoek te gaan. Ze leest de dikke dossiers van de cliënte en vindt, na veel lezen, op een klein blaadje de geschiedenis van deze vrouw. Ze blijkt seksueel misbruikt te zijn op jonge leeftijd.
“Ineens vielen er heel veel kwartjes op hun plek. En terwijl ik nadacht over deze vrouw, bedacht ik me dat er waarschijnlijk nog tientallen verhalen zoals deze zijn: vastgelopen mensen die signalen van misbruik geven die niet worden opgemerkt omdat we er niet eerder onderzoek naar hebben gedaan.” Daarnaast lopen ook therapeuten en begeleiders van mensen met een LVB tegen deze problemen aan: hoe herken je symptomen van misbruik en hoe kun je deze mensen helpen? Deze drijfveren komen bij elkaar in het lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn waar Manon de kans krijgt om onderzoek naar dit onderwerp te doen: “Ik realiseerde me dat ik me hard wil maken voor deze mensen. Ze horen binnen onze samenleving, maar worden zo vaak niet gehoord en zijn daardoor kwetsbaar. Ik wil hen helpen.”
Onontdekt terrein
Wanneer Manon start met een literatuurstudie om signalen aan seksueel trauma te koppelen voor mensen met een LVB, blijkt dat lastig. De lijst is lang en de symptomen die worden genoemd, zoals boosheid of zelfbeschadiging, zijn op veel situaties van toepassing. Daarnaast is het ingewikkeld om te duiden om hoeveel mensen het nu eigenlijk gaat die slachtoffer zijn geworden: een grove eerste schatting lijkt 1 op 3. Ook lijkt er veel variatie te zijn in de behandeling die wordt aangeboden bij seksueel trauma.
“Het is opvallend hoe vaak we met cognitieve therapie willen helpen. Dit houdt in dat de therapie vooral bestaat uit praten. Juist voor mensen met een LVB is het lastig om zich verbaal te uiten en is het lichaam een belangrijk instrument,” legt Manon uit. Ze besluit zich te focussen op bewegings- en lichaamsgerichte therapie, zoals PMT, waarin het begrip lichaamsbeleving een belangrijke rol speelt. Dit betekent dat je je lichaam als het ware leert te lezen: wat voel je en wat gebeurt er in je lijf? Hoewel het begrip abstract klinkt, heeft Manon het begrip meetbaar weten te maken met een vragenlijst. Deze vragenlijst is daarnaast geschikt gemaakt voor mensen met een LVB zodat zij hem makkelijk in kunnen vullen. “Op die manier kunnen we meten hoe ze hun lichaam ervaren. Vanuit daar kunnen we ook kijken op welke manier we PMT het beste kunnen inzetten voor deze doelgroep”.
Vervolgstappen
In de praktijk werken verschillende psychomotorisch therapeuten mee aan dit onderzoek. Hun bevindingen worden gedeeld met Manon die het vervolgens weer toepast in haar studie. In de praktijk zijn ze enthousiast: de vragenlijst helpt en geeft in combinatie met observaties voorzichtige, eerste conclusies. Zo blijkt dat mensen met een LVB en een seksueel trauma zich heel erg bewust zijn van wat er in hun lijf gebeurt, maar is het interpreteren en uiten ervan erg lastig. Opvallend is dat deze mensen, wanneer het gesprek over het misbruik begint, open staan. “Ook bij deze doelgroep blijkt na het oppikken van de signalen, praten over wat er is gebeurd belangrijk. Hoe moeilijk we het ook vinden om het gesprek te beginnen omdat het een zwaar onderwerp is, zien we toch dat cliënten zich gehoord willen voelen.”
Hoewel de eerste resultaten met de ontworpen vragenlijst gunstig zijn, is Manon nog niet klaar: “Ik wil de vragenlijst verder aanscherpen zodat het nog duidelijker wordt en daarnaast uitzetten onder een grotere groep. Daarnaast willen we vervolgonderzoek doen naar de lichaamsbeleving van deze mensen.” Ze sluit af met een duidelijke missie: “Ik ben geschrokken van het misbruik dat onder mensen met een LVB voorkomt. Ik wil voorkomen dat we mensen niet kunnen helpen doordat we de symptomen niet herkennen.”
Cookie instellingen
Windesheim maakt gebruik van functionele en analytische cookies om het gebruik van de website te optimaliseren. Daarnaast maken we gebruik van cookies voor marketingdoeleinden. Hiermee kunnen we je gedrag volgen op websites. Als je op 'accepteer alle cookies' klikt, geef je hiervoor toestemming. Klik op 'stel je persoonlijke voorkeuren in' om aan te geven welke cookies je accepteert. Lees ons cookiestatement voor meer informatie.