Journalistiek staat in deze tijd vaak in het nieuws. De waarde, kracht en het belang van nieuws staat steeds vaker ter discussie en het vertrouwen in nieuws neemt bij sommige groepen mensen af. Uit onderzoek blijkt dat hoe we nieuws brengen impact heeft op de beeldvorming van de gebruikers over de wereld om hen heen. Het kan gevolgen hebben op het gedrag, tot aan de keuze in een stemhokje toe. Dat roept vragen op:
- Hoe kan journalistiek waardenvol bijdragen aan onze democratie en daarmee van toegevoegde waarde zijn voor ons welzijn?
- Hoe kan het bijdragen aan een accuraat beeld van wat er speelt in de wereld?
- Hoe kan journalistiek onafhankelijk, neutraal en informerend zijn zonder een platform te worden dat kan bijdragen aan angst en polarisatie?
- Hoe kunnen journalisten aansluiten bij wat er bij mensen en in de samenleving speelt en zorgen dat lezers zich betrokken gaan voelen bij die samenleving?
- Hoe kun je voorkomen dat mensen afhaken bij de professionele nieuwsvoorziening of zelfs het nieuws gaan mijden?
Uit onderzoek weten we dat nieuws invloed heeft op welzijn en op de zorgen, angsten en stress van burgers. Het bepaalt hoe we in de samenleving met elkaar omgaan.
Tijdens de cursusdagen ga je met deze vragen aan de slag. Je ontwikkelt inzichten de manier waarop nieuws is samengesteld en welke gevolgen dat heeft voor mensen. Ook krijg je inzicht in welke handvatten behulpzaam kunnen zijn om een brug te slaan tussen journalisten en publieksgroepen uit brede lagen van de samenleving.
Een kritische journalistieke houding ontwikkelen
In deze cursus ontdek je wat we uit onderzoek weten over welzijn en welke invloed nieuws kan hebben op het gevoel van welbevinden. Je wordt als deelnemer uitgenodigd om vanuit deze inzichten met elkaar en jezelf in discussie te gaan en een scherpe blik te ontwikkelen op de impact die de inhoudelijke keuzes in je artikelen kunnen hebben. Vanuit een bewustzijn op welzijn, de invloed van gemaakte keuzes zoals in taal, invalshoek en bronnen worden concrete handvaten aangeboden en ontwikkel je als deelnemer een eigentijdse, constructief kritische journalistieke houding.
De impact van woord en beeld
Elk woord en beeld dat je als journalist of communicatiespecialist gebruikt heeft een bepaalde betekenis voor degene die het ziet. Daarmee heeft het een individuele en maatschappelijke impact. Bewustwording van deze doorwerking van de keuzes die je als informatieprofessional maakt kan helpen om makkelijker weloverwogen beslissingen te maken. De keuze van onderwerpen, de perspectieven die gehanteerd worden en vorm en taal bepalen hoe de lezer het nieuws ontvangt. En wat daarvan de impact is op de beleving van diens dag, de betekenisgeving aan diens wereld, de verwachtingen over de toekomst en het gedrag wat daaruit voortvloeit.
Zo zit jouw opleiding in elkaar
Tijdens de lesdagen wissel je theorie en praktijk met elkaar af. Thuis werk je aan opdrachten waarbij je het geleerde in de praktijk brengt. Via de online leeromgeving werk je aan opdrachten. Hier vind je achtergrondliteratuur en andere vormen van kennis.
Dag 1: Welzijn als wetenschap
- Basis kennis positieve psychologie (vanuit maatschappelijk sociologisch perspectief)
- Pijlers van welzijn; verbinding, ‘empowerment’ en hoop
- Invloed van journalistiek/nieuws op welzijn, leven tussen hoop en angst
- Het brein van de lezer (wat doet een boodschap, wat doet taal)
- Keuzes bij het samenstellen van een bericht
- Kennis over wat nieuws doet aan de publiekskant
- Formuleren van eigen leerwensen
Dag 2: Bijdragen met een constructieve nieuwsbenadering
- Waarde(n)vol nieuws (in plaats van sensatie, ondermijnend nieuws en negatieve bias)
- Hoe zet je nieuws in om te verbinden en empoweren of depolariseren?
- Bijdragen aan de samenleving door ook aandacht te hebben voor inspirerende en hoopvolle toevoegingen
- Constructieve benadering door context van feiten en kennis
- Integratie van theorie in de praktijk door oefeningen waarin de eigen leerwens is meegenomen.
Dag 3: Werken met een constructieve benadering
- Toepassingen, constructieve verhalen maken
- Schrijven vanuit professionele constructieve waarden
- Journalistieke ethiek
- Maken van een leerplan om de kennis verder te integreren in het werk en door te ontwikkelen in de eigen leerwensen
- Samenstellen van intervisiegroepen voor na de cursus (optioneel)
Jouw docenten
Marlies Jellema
Marlies Jellema is spreker en publicist over welzijn. Op Windesheim is zij projectleider van de Leergang Positieve Psychologie, een psychologische stroming die ook wel welzijnswetenschap wordt genoemd. Welzijn, werkgeluk en floreren zijn de missie achter haar werk. Ze maakt en maakte deel uit van de redactie van verschillende vakbladen, zoals het Tijdschrift voor Positieve psychologie. Ook is ze hoofdredacteur van het tijdschrift voor begeleidingskunde. Marlies publiceert regelmatig over haar vak in vakbladen en ze is auteur van verschillende studieboeken en populairwetenschappelijke literatuur. Het goede leven en het ontwikkelen van professionals die daaraan bij willen dragen zijn haar drijfveer.
Dr. Liesbeth Hermans
Liesbeth Hermans is lector waarde(n)volle journalistiek op Windesheim. Ze heeft geruime tijd lesgegeven aan de Master Nieuws en Informatie bij Communicatiewetenschap aan de Radboud Universiteit. Haar lectoraat Waarde(n)volle Journalistiek onderzoekt hoe journalistiek kan innoveren om aan te sluiten bij een samenleving die volop in verandering is. Liesbeth en haar collega's doen dit steeds vanuit een constructieve en publieksgerichte benadering en in samenwerking met de beroepspraktijk. Met hun onderzoek bevorderen zij reflectie op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van journalistiek en op de vraag hoe journalistiek betekenisvol kan zijn voor diverse publieksgroepen in de samenleving. Dit onderzoekt het lectoraat vanuit zowel de journalistieke professionals als vanuit het publiek.
Niek Hietbrink
Niek Hietbrink is docentonderzoeker bij het lectoraat Waarde(n)volle Journalistiek. Hij heeft ruime ervaring als docent en coördinator Constructieve Journalistiek bij de opleiding Journalistiek bij Windesheim.
Naast Marlies en Liesbeth geven verschillende vakdocenten uit hun expertise gastlessen tijdens de cursus.
