‘Zorgen dat mensen betere kansen krijgen is mijn drijfveer’

Na 12 jaar als lector te hebben gewerkt gaf Sjiera de Vries het stokje door aan haar collega Joost van der Weijde. Sjiera blijft als onderzoeker verbonden aan het lectoraat Sociale Innovatie en is betrokken bij de monitoring van het diversiteits- en inclusiebeleid van Windesheim. Een mooie aanleiding voor een terug- en vooruitblik met Sjiera.

Wat is de rode draad in jouw werk als onderzoeker?

‘Ik promoveerde op samenwerking in multiculturele teams en de vraag hoe je die samenwerking kunt verbeteren en in de praktijk  anders kunt doen. Dat was in 1992 en toen nog erg nieuw allemaal. Sindsdien heb ik altijd gewerkt binnen toegepast onderzoek en is dat onderwerp – samenwerken met verschillen – in mijn werk telkens de rode draad geweest. In de loop der tijd is het thema wel verbreed naar andere groepen: genderdiversiteit, leeftijdsdiversiteit, diversiteit in professionele achtergrond enz. Er liggen mechanismen onder die goed vergelijkbaar zijn. Mensen kunnen over het algemeen niet goed omgaan met verschillen. Mijn richtpunt is dat je groepen juist ook sterker kunt maken als er verschillen zijn. Vanuit dat thema werkte ik bij verschillende werkgevers zoals de universiteit Leiden, TNO en de Politieacademie. Daarna kwam ik hier als lector Sociale Innovatie hier bij Windesheim. 

Wat is jouw drijfveer?

‘Ik word vooral gedreven door het verlangen om iets te veranderen en voor elkaar te krijgen voor mensen voor wie het allemaal iets minder vanzelfsprekend gaat. Binnen de sociale psychologie had ik interesse in hoe mensen met verschillende achtergronden met elkaar omgaan, en dan vooral met aandacht voor mensen binnen organisaties. Zo kwam ik vanuit mijn wens om dingen te veranderen logischerwijs uit bij de vraag: Hoe kun je zorgen dat mensen binnen die organisaties betere kansen krijgen? Die vraag blijft interessant want je kijkt telkens weer naar andere groepen en dan zie je de verschillen of juist de overeenkomsten. Er verandert qua aandacht natuurlijk ook veel met het verstrijken van de tijd. Er was bijvoorbeeld een tijdlang veel aandacht voor het leeftijdsbewuste, later was er weer meer aandacht voor het culturele. Die focus verandert in de tijd.’

Wat was in vogelvlucht de ontwikkeling bij het lectoraat?

'Sociale innovatie is heel breed en wij hebben daarin gekozen voor het omgaan met werken aan inclusieve organisaties en een inclusieve arbeidsmarkt. Daarbinnen verandert de focus af en toe, zo hebben we een tijdje vooral gekeken naar multidisciplinaire samenwerking of vrouwen in de techniek. Bij dat laatste was de vraag hoe het kan dat er veel vraag is naar technisch geschoolde mensen, maar dat tegelijk goed opgeleide technische vrouwen niet aan de bak komen. Hoe komt dat en wat kun je daar doen? Dat is een interessante vraag voor ons en dat gaan we vervolgens onderzoeken. De laatste jaren is er ook veel aandacht voor de positie van statushouders die moeilijk aan het werk komen. Zo verschuiven die thema’s. Dat is afhankelijk van de vragen uit het werkveld en dat is natuurlijk ook van de mensen die je in je team hebt. Zo heeft Menno Vos zijn eigen onderzoekslijn ontwikkeld op het gebied van een leven lang ontwikkelen, die hij nu verder uitwerkt in zijn eigen lectoraat. En de nieuwe lector, Joost van der Weide, heeft de aandacht voor regionale samenwerking ingebracht. Dus de keuze voor onderzoeksonderwerpen komt zowel voort uit de behoeften uit de praktijk als onze eigen interesses.

Is de positie van onderzoek veranderd t.o.v. 12 jaar geleden?

‘De positie van onderzoek is binnen Windesheim veel steviger geworden, met meer ondersteuning en een intensievere samenwerking met steeds meer opleidingen en met de praktijk. Studenten doen afstudeeronderzoeken bij ons en er zijn verschillende docenten die bijvoorbeeld een dag in de week bij ons werken als onderzoeker. En andersom werkt het ook, we zien ook graag dat onze onderzoekers een dag in het onderwijs actief zijn. Die wisselwerking kan erg stimulerend zijn. Ik vind het dan ook heel mooi dat in ons domein, BMR, de opleidingen een budget krijgen dat ze naar eigen inzicht kunnen inzetten voor onderzoek bij een lectoraat naar keuze. Wat ik ook leuk vind is dat we de kennis van ons lectoraat steeds meer binnen Windesheim zelf gebruiken. Een voorbeeld is de kennis rond talentbenutting die Louis Celant ontwikkelde. Hetzelfde geldt voor de kennis over diversiteit en inclusie die we benutten voor het beleid binnen Windesheim. Dat toepassen van ‘eigen’ kennis is echt toegenomen.’

Hoe ziet jouw eigen toekomst eruit bij Windesheim? 

‘Ik vind het heel prettig om weer onderzoeker te zijn. Na twaalf jaar vond ik het tijd om iets anders te gaan doen. Management- en organisatietaken heb ik nu veel minder en daardoor kan ik me meer op de inhoud focussen. Een deel van mijn werk bestaat nu uit het monitoren van het diversiteits- en inclusiebeleid van Windesheim en daarin heb ik ook een adviserende rol. En daar hoort ook de vraag bij hoe je de mensen daarin kunt meenemen of te kijken waar loopt het niet zoals we willen.’

Hoe staat Windesheim erbij qua diversiteit en inclusie? 

‘Inclusie is al langer een van de speerpunten, en er gebeurde ook van alles maar dat was tot voor kort weinig gestructureerd. Om meer impact te hebben en elkaar te versterken zijn we enkele jaren geleden begonnen met veel meer uitwisseling. Vanuit het CvB kwam de wens om het onderwerp meer body te geven. Daarin past ook de ondertekening van het Charter Diversiteit in januari 2022 waarin afspraken zijn vastgelegd over activiteiten om Windesheim meer inclusief te maken. Vanuit ons lectoraat hebben we die activiteiten gemonitord en daarover hebben we onlangs gerapporteerd. Maar daarmee is het natuurlijk niet afgerond. Er worden nu afspraken gemaakt over hoe we verder gaan, met zowel de activiteiten als het monitoren. De adviseurs diversiteit en inclusie die in het afgelopen jaar zijn aangesteld bij de domeinen en diensten spelen daarbij een belangrijke rol. 

Hoe ontwikkelt dit onderwerp zich bij Windesheim?  

‘Ik vind het mooi om te zien dat in de afgelopen periode bij steeds meer mensen is doorgedrongen dat inclusie een heel breed thema is en dat het ons allemaal aangaat. Het gaat niet om het helpen van zielige mensen, het gaat om het zorgen dat iedereen naar vermogen kan meedoen als student of medewerker, dat we studenten voorbereiden op het werken in een diverse samenleving en dat de kennis die we ontwikkelen daarbij aansluit. Het is ook goed om je te realiseren dat iedereen in een positie kan komen waarin dingen lastiger gaan. Wie weet zit je morgen in een rolstoel bij wijze van spreken. Ikzelf slaap heel slecht en daardoor heb ik minder energie. De positie als lector, merkte ik, was daardoor steeds lastiger om vol te houden. Dan is het fijn dat je in een organisatie zit waar dat bespreekbaar is en waar je kunt zoeken naar een manier hoe je dan wel zo goed mogelijk kunt worden ingezet.

Dat besef, dat diversiteit over ons allemaal gaat, en dat zorgen voor een inclusieve hogeschool hoort bij onze ‘core business’, dringt steeds meer door merk ik. Ik denk ook dat het echt past bij Windesheim, waar aandacht voor elkaar altijd een belangrijk thema is geweest. Dat maakt ook dat ik me hier bij Windesheim zo thuis voel. De aandacht voor diversiteit en inclusie is volgens mij een heel wezenlijk onderwerp dat past bij het wezen van onze hogeschool.’