De kracht van natuur voor mensen met dementie

Natuur heeft een bewezen positieve invloed op de fysieke, mentale en sociale gezondheid. Ook voor mensen met dementie. Het lectoraat Goed Leven met Dementie heeft de afgelopen periode onderzocht wat natuur betekent voor thuiswonende mensen met dementie, en welke barrières zij ervaren om in de natuur te zijn. Samen met mensen met dementie ontwikkelde het lectoraat een aantal praktische hulpmiddelen die de toegang tot de natuur voor hen vergroot. Binnenkort volgt een Natuurinspiratiegids vol tips en ideeën om de natuur dichterbij te brengen. 

Eerder onderzoek naar de invloed van natuur op mensen met dementie richtte zich vooral op zorgomgevingen, zoals dagbesteding en verpleeghuizen. In het project ‘Natuur en dementie’ van het lectoraat Goed Leven met Dementie stond juist de thuissituatie centraal. In samenwerking met mensen met dementie, hun naasten en professionals onderzochten zij wat natuur voor hen betekent, welke drempels zij ervaren om de natuur te beleven en hoe professionals kunnen helpen deze drempels te verlagen.   

Vergroten van de toegang tot de natuur

Mensen met dementie geven aan dat natuur gevoelens oproept van rust, ontspanning, vrijheid, plezier en verbinding. Maar er zijn veel redenen waarom mensen met dementie de natuur niet intrekken. Het gaat bijvoorbeeld om de angst om te verdwalen, de weersomstandigheden en de zorgen van naasten. Een van de respondenten met dementie zegt hierover: “Je durft vanwege de dementie ook niet meer ver het bos in te gaan. Want dan weet je niet meer waar je gelopen hebt.” Ook kunnen naasten een angst hebben die een drempel vormt om de natuur in te trekken. Daarnaast is er weinig kennis over de betekenis van natuur bij professionals. Een ouderenadviseur verwoordt: “Omdat wij zelf helemaal niet gewend zijn om erover na te denken, neem je het ook niet zo snel mee tijdens de gesprekken."   

Tekst gaat verder na onderstaande video

Natuurinspiratiegids en virtuele wandelingen  

Om de drempels te verlagen wordt er een natuurinspiratiegids voor mensen met dementie ontwikkeld. Deze gids staat vol met uitspraken en foto's van de natuur die deels samen met mensen met dementie zijn gemaakt. Maar ook met wetenschappelijke kennis over de effecten van de natuur, tips voor meer toegang tot de natuur en tips voor medewerkers hoe zij meer met natuur kunnen doen binnen hun werk. Ook zijn er verschillende natuuroefeningen beschreven. Het doel van de gids is om thuiswonende mensen met dementie en hun omgeving te inspireren om meer in de natuur te zijn. Het aanbieden van virtuele wandelingen is een andere manier om natuur te beleven. Een natuurinspiratiegids en virtuele wandelingen halen niet alle drempels weg om in de natuur te zijn, maar het kan wel laten zien hoe je ondanks die hindernissen toch van de natuur kan genieten. Een van de respondenten geeft aan: “Als ik buiten ben, voel ik een soort vrijheid die ik anders niet ervaar.” 

Natuur als sleutel tot langer thuis wonen? 

Deze maand starten twee nieuwe projecten die verder onderzoeken hoe natuur kan helpen om mensen met dementie langer thuis te laten wonen. Eén van deze projecten richt zich op het dagelijks leven op zorgboerderijen, waar natuur en buitenleven centraal staan. Mensen verblijven hier overdag en keren ’s avonds terug naar hun eigen huis. Het doel is te ontdekken hoe deze natuurlijke omgeving kan bijdragen aan behoud van zelfstandigheid en welzijn.Ook onderzoekt het lectoraat wat zorgboerderijen kunnen betekenen voor mensen met dementie en hun naasten in de thuissituatie. Dit gebeurt binnen het project GROEI!

Met deze initiatieven wil het lectoraat Goed leven met dementie bijdragen aan een samenleving waarin mensen met dementie volwaardig kunnen blijven deelnemen aan het leven samen met hun naasten. Natuur kan daarvoor een krachtige en verbindende factor zijn.