Nieuwe CBS-cijfers: familiebedrijven bovengemiddeld goed voor Overijsselse economie

Familiebedrijven zijn ongekend belangrijk voor de economie van Overijssel. Dat laten de nieuwste cijfers van het CBS ook nu weer zien. Zo staat de provincie op de eerste plaats met de hoogste omzet van familiebedrijven in Nederland. En zijn er nergens in Nederland verhoudingsgewijs zoveel familiebedrijven als in Staphorst.

Het CBS publiceerde onlangs nieuwe cijfers over de economische betekenis van familiebedrijven in Nederland én in de verschillende regio’s. Het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven van hogeschool Windesheim en de vereniging Familiebedrijven Nederland (FBNed) waren hier samen nauw bij betrokken. Opvallend aan de uitkomsten is dat familiebedrijven een bovengemiddelde bijdrage leveren aan de economie van Overijssel. Een mooi resultaat voor deze provincie, die zich met haar beleid specifiek richt op familiebedrijven.

De meest opvallende cijfers in Overijssel

• Hoeveel familiebedrijven zijn er in Overijssel?
  Op 1 januari 2018 telde Overijssel 25.695 vestigingen van familiebedrijven. Dit is 63 procent van het totale aantal vestigingen van bedrijven met meer dan 1 werkzaam persoon. Het landelijk gemiddelde is 58 procent. Daarnaast telde Overijssel nog 66.170 bedrijven met 1 werkzaam persoon die ook in familie-eigendom zijn.
• Wat is het aandeel van familiebedrijven in het niet-financiële bedrijfsleven?
  Landelijk gezien zijn Overijsselse familiebedrijven koploper in de totale omzet in het niet-financiële bedrijfsleven.* Bijna 40 procent van de omzet was in 2018 afkomstig van familiebedrijven. Veel hoger dan het gemiddelde voor heel Nederland van 25 procent. 

Bron: CBS (2020)

• Hoeveel banen zijn er bij familiebedrijven?
  Familiebedrijven in Overijssel zorgden in 2018 samen voor ruim 188.000 banen. Dat is 33 procent van het totaal aantal banen in de provincie. Kijken we naar het aantal banen per hoofd van de bevolking, dan scoort Overijssel op Noord-Brabant na het hoogst met 164 banen per 1.000 inwoners. 

Bron: CBS (2020)

• Hoe zijn deze banen verdeeld?
  Iets meer dan de helft van deze banen wordt vervuld bij familiebedrijven met maximaal 50 werknemers. De resterende 24 procent bij familiebedrijven van 50-250 werknemers en 24 procent bij grote familiebedrijven met méér dan 250 werknemers.
• Zwolle heeft het kleinste aandeel familiebedrijven
  Zwolle is de gemeente met het kleinste aandeel familiebedrijven van Overijssel (17 procent). In Zwolle zijn sectoren als de zorg, onderwijs, overheid en zakelijke & financiële dienstverlening oververtegenwoordigd. In deze sectoren opereren minder of vrijwel geen familiebedrijven. 

Bron: CBS (2020)

• Familiebedrijven in plattelandsgemeenten
  In plattelandsgemeenten domineren bedrijven in de agrarische sector, bouwnijverheid, (detail)handel en industrie. Sectoren met relatief veel familiebedrijven. Daarmee is het aandeel familiebedrijven dan ook fors hoger in plattelandsgemeenten dan in de meer stedelijke gemeenten. Ook zijn er minder vestigingen van grote (beursgenoteerde) bedrijven in plattelandskernen, wat vaak niet-familiebedrijven zijn. Denk aan hoofd- of regiokantoren van grote verzekeraars, accountancykantoren en banken, die vaak in steden gevestigd zijn. Maar ook om locaties van grote winkel-, hotel- en horecaketens die vooral actief zijn in de grotere kernen.
• Staphorst: het hoogste percentage familiebedrijven in Nederland
  Deels geeft het hoge aandeel familiebedrijven op het platteland een vertekend beeld. Dat komt omdat er minder vestigingen van bedrijven zijn in plattelandskernen. En daarmee minder economische activiteit in het algemeen. De provincie kent echter ook een aantal gemeenten waar veel economische activiteit is (vestigingen en banen) met een hoog aandeel familiebedrijven. Bijvoorbeeld gemeenten als Staphorst, Zwartewaterland en Rijssen-Holten in Overijssel. Hier is relatief veel werkgelegenheid en een groot aandeel familiebedrijven. Staphorst heeft met 36,6 procent zelfs het hoogste percentage familiebedrijven van alle gemeenten in Nederland. 

Conclusie: Overijssel doet het goed

De energie die de provincie steekt in het stimuleren van familiebedrijven werpt duidelijk vruchten af. Onlangs startte er een nieuw project, waar ook het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven bij betrokken is: De mkb-deal ‘Family Next’. Family Next zet in op digitalisering, verduurzaming en bedrijfsopvolging van familiebedrijven in Overijssel. En op het versterken van ondernemerschap en het verbeteren van ondernemersvaardigheden. Het project is bedoeld om familiebedrijven in de regio te versterken.

Eddy van Hijum, gedeputeerde van Overijssel: “Familiebedrijven zorgen voor veel banen in Overijssel. Daarnaast zijn zij vaak regionaal gebonden, en spelen ze een belangrijke rol in de samenleving. Bijvoorbeeld door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werk te bieden, of door een bijdrage te leveren aan het voorzieningenniveau in hun omgeving. Maar familiebedrijven kennen ook uitdagingen. Zo moeten ze klaar zijn voor de toekomst, en stappen zetten op gebied van digitalisering en verduurzaming. Ook hebben ze soms moeite om geschikte bedrijfsopvolging te vinden. Als provincie ondersteunen wij familiebedrijven bij deze vraagstukken. Dat doen we niet alleen, maar in nauwe samenwerking met het rijk en regionale branche- en adviesorganisaties.

Onlangs is hiervoor ons programma Family Next van start gegaan. Met dit programma willen we zo’n 500 bedrijven helpen. Dat doen we door kennis te delen, en door bedrijven te coachen in het opstellen van een transitieplan. En als enige provincie ondersteunen we de nieuwe generatie ondernemers meteen financiële bijdrage voor de vernieuwing of verduurzaming van hun bedrijf. Hiervoor is deze week een nieuwe subsidieregeling geopend. Samen werken we aan slimme en sterke ondernemers in Overijssel.”

En dit zijn de landelijke cijfers

Tot slot volgen hier de CBS-cijfers van familiebedrijven in heel Nederland. Hieruit blijkt dat op 1 januari 2018 Nederland 272.830 familiebedrijven telde met meer dan 1 werkzame persoon. En dat er nog ongeveer 1,2 miljoen bedrijven met 1 werkzaam persoon in familie-eigendom waren. Bedrijven die door families gecontroleerd worden, vormen daarmee de overgrote meerderheid van de 1,7 miljoen bedrijven en instellingen in Nederland.

• Voor hoeveel banen zorgen familiebedrijven landelijk?
  Bij elkaar zorgden familiebedrijven voor 2,46 miljoen banen. Dat is 29 procent van alle werknemersbanen. Binnen het niet-financiële bedrijfsleven leverden deze bedrijven 480 miljard euro omzet (29%) en 103 miljard euro toegevoegde waarde (26%).
• Familiebedrijven zijn gemiddeld ouder
  Familiebedrijven zijn gemiddeld ouder dan niet-familiebedrijven. Van de familiebedrijven bestaat 18 procent langer dan 30 jaar, terwijl van de niet-familiebedrijven slechts 9 procent langer dan 30 jaar bestaat. In de groep bedrijven tussen de 10 en 30 jaar oud bevindt zich 44 procent van alle familiebedrijven en 27 procent niet-familiebedrijven. De meeste niet-familiebedrijven bestaan korter dan 10 jaar.
• Familiebedrijven zijn over het algemeen kleiner dan niet-familiebedrijven
  In de groep bedrijven met 2-10 werkzame personen is 71 procent een familiebedrijf. In de groep met 10-50 werkzame personen is dat 56 procent. Van alle bedrijven tussen de 50 en 250 werkzame personen is nog steeds bijna 32 procent een familiebedrijf. In de categorie grote bedrijven (>250 werkzame personen) is 15 procent een familiebedrijf.
• Relatief meer familiebedrijven op het platteland
  Familiebedrijven zijn relatief minder vaak te vinden in stedelijk gebied en komen vaker voor in plattelandsgemeenten. Het aandeel vestigingen van familiebedrijven in zeer sterk stedelijk gebied is met 14,3 procent beduidend lager dan het percentage familiebedrijven in niet-stedelijk gebied, namelijk 25,3 procent.