Teaching behavior in honors education

Doceergedragingen in concrete onderwijssituaties in honoursonderwijs. We kijken naar de honours context en de honours lespraktijk.

• Lectoraat: Onderwijsinnovatie en ICT
• Betrokken onderzoekers: Tineke Kingma, onderzoeker, programmaleider honoursprogramma’s en onderwijskundig adviseur. Anneke Smits, lector Onderwijsinnovatie en ICT, Joke Voogt, hoogleraar Universiteit van Amsterdam en eerder lector Onderwijsinnovatie en ICT, Debbie Jaarsma, Decaan Dierengeneeskunde en hoogleraar Research & Innovation of Medical Education
• Partners: Anneke Smits, Joke Voogt, Debbie Jaarsma
• Subsidieverstrekker: NRO en Windesheim

Aanleiding

Er is een toenemende focus in het hoger onderwijs op het realiseren van het potentieel van getalenteerde en gemotiveerde studenten. De uitdaging voor docenten is om tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van honoursstudenten en hen te ondersteunen bij het bereiken van hun volledige potentieel. Echter, onderzoek naar onderwijsgedrag in honoursonderwijs is schaars en beperkt zich tot de mening van docenten over wat belangrijk is bij het lesgeven aan honoursstudenten. We weten niet welke factoren in de werkomgeving van honoursdocenten impact hebben op hun behoefte-ondersteunend doceergedrag.

Daarnaast zijn bestaande studies naar doceergedrag meestal zelfrapportages, terwijl observationele studies schaars zijn en voornamelijk zijn uitgevoerd op middelbare scholen. Hierdoor weten we niet welke behoefte-ondersteunende en behoefte-belemmereden doceergedragingen honours docenten inzetten in hun lessen.

Doel en uitvoer

Het doel van dit onderzoek is om een breder begrip te geven van de context van honoursonderwijs en het gedrag dat docenten laten zien om de intrinsieke motivatie en het leren van honoursstudenten te ondersteunen. In het onderzoek naar de context van honoursonderwijs is onderzocht welke factoren in de werkomgeving van docenten van invloed zijn op hun behoefte-ondersteunend doceergedrag. Hiervoor zijn semigestructureerde interviews gehouden met programmaleiders, die honoursonderwijs hebben geïmplementeerd. Daarnaast is een vragenlijst voorgelegd aan honoursdocenten. Het onderwijsgedrag van docenten is op twee manieren onderzocht. Allereerst zijn docenten, die lesgeven in zowel honours als regulier onderwijs, bevraagd op wat zij doen in een concrete lessituatie om studenten te ondersteunen bij hun motivatie en leren. Hiermee is een beeld verkregen van overeenkomende en verschillende  doceergedragingen in beide contexten. Vervolgens is met behulp van video-observaties onderzocht welke behoefte-ondersteunende en welke behoefte-belemmerende gedragingen docenten inzetten en combineren in hun lessen.

Publicaties

Twee gepubliceerde artikelen en een artikel under review resulterend in een proefschrift over doceergedrag in honoursonderwijs  

• Kingma, T., Kamans, E., Heijne-Penninga, M., & Wolfensberger, M. V. C. (2016). De autonomie-ondersteunende doceerstijl in excellentieprogramma’s: De invloed van mindset, motivatie en druk vanuit de sociale werkomgeving. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 34(1), 5-22. 
• Kingma, T., Smits, A., Jaarsma, D., & Voogt, J. (2024). What need-supportive and need-thwarting teaching behaviors do university teachers use in their honors classes? An observational study. International Journal of Educational Research Open, 6, 100331. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.ijedro.2024.100331 

Daarnaast:

• Concrete handvatten voor docenten om behoefte-ondersteunend doceergedrag toe te kunnen passen in  diverse vormen van instructie. 
• Observatieschema voor doceergedragingen in het hoger onderwijs

Meer weten? 

Neem contact op met: Tineke Kingma, onderzoeker.
E-mail: t.kingma@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)