Agrarische bedrijfsopvolging

We ontwikkelen kennis over hoe het opvolgingsproces kan worden vormgegeven, waarbij de belangen van individuele familieleden, de familie én het bedrijf in balans zijn.

• Lectoraat: Expertisecentrum Familiebedrijven
• Betrokken onderzoeker: Jelle Bouma(opent in nieuw tabblad), onderzoeker
• Partners: Agrarische Hogeschool Dronten - kenniscentrum Agrofoods en ondernemen, NAJK - Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt, LTO-Noord
• Opdrachtgever: SIA RAAK-mkb
• Omvang: 15 agrarische bedrijfsfamilies 

Instrumenten ontwikkelen

Agrarische ondernemers en hun naaste familieleden wonen en werken veelal op eenzelfde locatie. Beslissingen over de toekomst van het bedrijf – zoals de bedrijfsopvolging – worden vaak genomen aan de keukentafel. Door de toenemende complexiteit van bedrijfsvoering en maatschappelijke ontwikkelingen neemt de behoefte aan advies en ondersteuning bij bedrijfsopvolgingsvraagstukken bij agrarische mkb-familiebedrijven toe. Het doel van dit project was om instrumenten te ontwikkelen voor agrarische bedrijfsopvolging.

Balans tussen bedrijfsbelang en familiebelang

Vragen rond agrarische bedrijfsopvolging richten zich zowel op het bedrijf en de familie als op het vinden van een goede balans tussen familie en bedrijf. Hierover is te weinig kennis beschikbaar. Bestaand instrumentarium is vooral gericht op juridische en financieel-economische aspecten, en niet (ook) op het proces zelf en de familiale aspecten. Dit project richt zich op het ontwikkelen van nieuwe kennis over hoe het opvolgingsproces zodanig kan worden vormgegeven, dat al de belangen van de familieleden (het individu), van de familie én van het bedrijf in balans kunnen worden gebracht. Hierbij wordt nadrukkelijk rekening gehouden met het onderscheid tussen overdracht van leiding en overdracht van eigendom.

Opbrengsten

Het onderzoeksproject heeft geresulteerd in de praktijkpublicatie 'Agrarische bedrijfsopvolging: een project voor de hele familie'. In deze publicatie vertellen enkele families wat deelname aan het project voor hen heeft opgeleverd. Tijdens het project is onder andere gewerkt met het WaardeNspel (ontwikkeld door Aeres Hogeschool Dronten) en het Belangenspel Leef je in, Leef je uit (ontwikkeld door hogeschool Windesheim) en is met projectdeelnemers een begin gemaakt met het opstellen van een familiestatuut. De opgedane kennis wordt zowel bij bedrijven binnen als buiten de agrarische sector toegepast en gebruikt in het onderwijs van Windesheim en Aeres Hogeschool Dronten.

Dit onderzoek sluit aan bij eerdere projecten, waarbij is gekeken naar de rol van vrouwen in agrarische familiebedrijven en naar de intenties van jongeren uit agrarische familiebedrijven om het bedrijf over te nemen. 

Meer weten? 

Neem contact op met: Jelle Bouma, onderzoeker Expertisecentrum Familiebedrijven

Jelle Bouma(opent in nieuw tabblad)
jelle.bouma@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)