Interview Rinette van der Vliet

Een kraakactie redde het Openluchtbad Zwolle; “In zwembroek is iedereen gelijk, dat maakt dit zo bijzonder”

‘Het Openluchtbad is een soort openluchtwijkcentrum of stadscentrum. Iedereen komt hier en doet zijn eigen ding.’ Het is een plek waar mensen niet alleen baantjes zwemmen, maar ook een plek om samen te komen. ‘In zwembroek is iedereen gelijk. Iedereen moet vrijwilligerswerk doen: of je nou advocaat of huisarts of schoonmaker bent. Dat maakt niet uit.’

Rinette van der Vliet is sinds 2016 voorzitter van het Openluchtbad Zwolle. Ze is zelf zwemmer, heeft vroeger altijd gewaterpolood en zwemt nog steeds wedstrijden. Toen haar destijds werd gevraagd of ze in het bestuur wilde, was er nog geen voorzitter. En deze rol is wel van belang om als vereniging een gezicht naar buiten te hebben. ‘We doen het met elkaar, met het bestuur en alle leden en vrijwilligers. Maar het is wel van belang dat je ook zichtbaar bent in de stad.’

Inmiddels bestaat de vereniging al meer dan 30 jaar en heeft het zo haar eigen bijzondere verhaal. Het is ontstaan in 1992 toen de gemeente Zwolle het bad in de jaren 90 wilde sluiten: er werd een ander zwembad gebouwd en het was veel te duur. Mensen uit de wijk en zwemmers die er altijd kwamen zijn toen in protest gegaan en hebben het bad gekraakt en 77 dagen lang bezet. Maar hoe hebben zij dit zwembad nou kunnen redden? ‘Toen is het plan bedacht om een vereniging op te starten waarbij de leden tegen betaling van een abonnement ook vrijwilligerswerk doen. Zo help je met elkaar het zwembad en doen we samen de exploitatie van het bad.’

Het Openluchtbad heeft in totaal maar liefst 9500 leden. Deze leden doen ieder drie uur vrijwilligerswerk per seizoen voor het zwembad en dat werk is heel divers. ‘Technische dienst, kassa, het groen, de ledenadministratie. Het bestuur is ook vrijwillig. Alle functies in het bad die normaal door vast personeel worden gedaan, wordt bij ons door vrijwilligers gedaan.’ Daarnaast zijn er nog 150 vaste vrijwilligers en betaald personeel om de veiligheid te kunnen waarborgen voor de  bezoekers.

Door de vereniging op deze manier te onderhouden, ontstaat er een gevoel dat je het samen doet.  Het Openluchtbad is daarom bij uitstek een voorbeeld van een gemeenschap. ‘Juist doordat je een vereniging bent en alle leden en vrijwilligers hetzelfde doel hebben. Namelijk het bad in stand houden. Daarom vulgeert het ook als gemeenschap.’

Dat gemeenschapsgevoel hangt als het ware rondom het grotere doel: het exploiteren van het bad zodat het blijft bestaan. Maar er ontstaan daardoor veel meer dingen, zoals een gevoel van verbondenheid en erbij horen. Het bad functioneert als een soort mini-maatschappij midden in Zwolle, waar mensen met verschillende achtergronden samenkomen.

Zo zijn er bijvoorbeeld vrijwilligers die niet in het reguliere arbeidsleven terechtkunnen door een verslaving of problematiek. Ze zijn hier al jaren vrijwilligers, hebben hun vrienden binnen de vereniging en ervaren echt het gevoel dat het hún bad is. Zo heeft er zelfs ooit een uitvaart plaatsgevonden van een vrijwilliger die al sinds het begin actief was. ‘Dat benadrukt wel hoe sterk die gemeenschap is. Het bad zit in hun hart.’

Maar een gemeenschap als deze draaiende houden is zeker geen vanzelfsprekendheid weet ook Rinette. Een van de grootste uitdagingen is het vinden van vaste vrijwilligers die zich langdurig willen binden. ‘Als wij vragen in onze nieuwsbrief dat we een jurist nodig hebben om onze statuut te herzien, dan hebben we zo zeven aanmeldingen. Maar het zoeken van coördinatoren die langere tijd een werkgroep willen leiden, want al die vrijwilligers moeten natuurlijk aangestuurd worden en dat zijn vaste vrijwilligers, dat wordt wel moeilijker merken we.’ In een tijd waar mensen het steeds drukker hebben, voor hun gezin moeten zorgen en vergrijzing ook een rol speelt, is langdurige commitment minder vanzelfsprekend. Het moet echt in je hart liggen.

Daarom zet de vereniging zich heel erg in voor de waardering voor hun vrijwilligers. Zo wordt er jaarlijks een eindejaarsfeest en kerstborrel gegeven, maar wordt er ook aan persoonlijke momenten gedacht. ‘We sturen verjaardagskaartjes, we geven een cadeautje één keer per jaar. Die verbinding, dat is het allerbelangrijkste. Als ze hier eenmaal binnen zijn en ze voelen zich heel erg betrokken, dan blijven ze ook betrokken.’

Volgend jaar heeft Rinette tien jaar voorzitterschap afgerond en neemt ze afscheid van haar rol als voorzitter. Hoe ze de rol van het bad in de toekomst ziet als het gaat om mensen samenbrengen? Dan gaat het om oog hebben voor de uitdagingen en één daarvan is dat ze meer projectmatig gaan werken zodat ze hopelijk mensen weer kunt binnenkrijgen. Maar tegelijkertijd blijft het belangrijk om te koesteren wat er al is: een sterke verenigingsband met elkaar. In die verbondenheid schuilt de kracht van het bad als een mini-maatschappij waar iedereen welkom is.