“Ik kan nu met negen hokjes op 1 A4 laten zien wat ik doe”
Onderzoekers Mieke Burger en Tina Bellemans over hun erkende Psychomotorische interventie
Psychomotorische Therapie (PMT) is een ervaringsgerichte behandelvorm voor psychische en gedragsmatige problemen. Het lijf wordt gebruikt om ervaringen op te doen, je bewust te worden van denken-voelen-handelen en nieuw gedrag te oefenen. Hoewel praktijkresultaten laten zien dat de behandelingen van psychomotorische therapeuten (PMT-ers) werken, is het lastig om meetbaar te maken wat PMT nou precies heeft toegevoegd. Dit wordt nog lastiger wanneer het gaat om de doelgroep mensen met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB). Daar hebben onderzoekers Tina Bellemans en Mieke Burger, van het lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn, wat op bedacht: “Agressie te lijf+”, een door Vilans erkende interventie die niet alleen een hele toolkit aan oefeningen bevat, maar ook nog eens meetinstrumenten die op de doelen aansluiten én passend zijn voor de doelgroep. Een fantastische toevoeging aan het PMT-palet!
PMT als een taartrecept
Het begin voor de interventie komt voort uit het promotieonderzoek van Tina. Tina deed al onderzoek naar PMT ter vermindering van agressief gedrag bij mensen met een LVB. Hieruit bleek dat PMT een prachtige methode is om hiermee om te leren gaan: het lichaam is een instrument dat informatie kan geven over de spanning die opbouwt voor agressief gedrag, maar is ook een instrument dat kan worden ingezet om de spanning weer te reguleren. Daarnaast lagen er binnen het promotieonderzoek al een aantal suggesties op de plank. “Hoe ik erna kijk, is dat alle ingrediënten voor deze interventie er al waren.” vertelt Tina. Mieke vult aan: “In plaats van dat je op gevoel een bepaalde hoeveelheid zout, eieren of meel toevoegt, hebben wij er een recept van gemaakt. Wij hebben uitgewerkt wanneer je welke oefening gebruikt en hoe je kunt zien wat je cliënt nodig heeft. Daarnaast hebben we hier meetinstrumenten aan toegevoegd waardoor je ook de voortgang in kaart kunt brengen. Niet iedereen houdt van aardbeiencake, daarom hebben we ook de optie voor chocoladecake toegevoegd. Hiermee bedoel ik te zeggen dat met een paar aanpassingen, je met deze interventie maatwerk kunt leveren passend bij de therapeut maar ook bij de cliënt.”
Resultaat in negen blokjes
De interventie is gebaseerd op inzichten van PMT-ers uit het werkveld, cliënten en de literatuur. Hieruit volgt een eenvoudig kader. Op de afbeelding zie je de opbouw van de interventie uitgelegd. “We werken met drie vaardigheden: voelen, interpreteren, handelen,” begint Tina. “Je voelt iets in je lichaam. Vervolgens interpreteer je deze lichaamssignalen met behulp van een spanningsmeter. Daarna leer je hier adequaat naar te handelen door bijvoorbeeld je lijf te kalmeren of om hulp vragen.” Deze vaardigheden vind je op de verticale as van de blokken. Deze drie vaardigheden worden geoefend in drie fases van toenemende complexiteit. Als iemand de drie vaardigheden verticaal in fase 1 beheerst, schuift diegene naar fase 2. “We oefenen in fase 1 het voelen, interpreteren en handelen met spanning en ontspanning die ontstaat in het eigen lichaam, bijvoorbeeld door fysieke inspanning. In fase 2 veranderen we ook de context en wordt de omgeving complexer. Er wordt een spannende context gecreëerd door bijvoorbeeld oefeningen op hoogte uit te voeren. De client voelt lichaamssignalen die vervolgens geïnterpreteerd worden aan de hand van een spanningsthermometer; en leert deze reguleren. De derde fase bestaat uit het oefenen van dezelfde vaardigheden in een sociale situatie, waarin dus andere mensen ook een rol spelen.” Aan dit schema zijn ook meetinstrumenten gekoppeld waardoor je de voortgang van een cliënt kunt meten en ook daadwerkelijk kunt aantonen. Simpel, maar effectief!
Samen honderd procent
“Met deze interventie kunnen we niet alleen laten zien welk effect PMT heeft voor een bepaalde cliënt, maar het laat ook zien wanneer een bepaalde vaardigheid in een bepaalde situatie niet zelfstandig geleerd kan worden,” vertelt Mieke. “We vergeten soms dat we met mensen met een LVB te maken hebben. Dat zijn mensen die wel graag willen, maar soms gewoon niet het vermogen hebben om alles zelfstandig te kunnen door hun beperking. We zien dan duidelijk dat ze de vaardigheden in fase 1 kunnen, maar bij de toenemende complexiteit en spanning van fase 3 niet meer.” “Dat is helemaal niet erg,” vult Tina aan. “Soms blijkt dat iemand door zijn beperking op een bepaald vlak altijd hulp van een begeleider nodig zal hebben. Je wilt niet weten hoeveel rust het geeft dat een begeleider of iemand met een LVB hoort dat het niet aan die persoon ligt en het voor nu niet een haalbaar doel is. Vaak wordt het niet kunnen van iemand met een LVB nog gezien als onwil. En dat terwijl het geen onwil, maar onmacht is.” Mieke besluit: “En ook daar kunnen we aan bijdragen: wij geven mensen met een LVB en hun begeleiders de tools om het samen wel te kunnen!”
Wil jij hier ook mee aan de slag?
We willen onze inzichten en materialen graag delen met onze collega’s. Zodat zij deze nieuwe inzichten en materialen kunnen gebruiken in hun behandelingen. En wij de interventie kunnen evalueren en verbeteren. Daarom gaan we in februari een training rondom deze interventie geven. Daarvoor kun je hier inschrijven. Verder hebben we naast de onderbouwing voor Vilans ook een handleiding voor PMT-ers geschreven. Deze is vanaf vandaag hier online beschikbaar. We hopen dat hij veel gebruikt gaat worden en horen graag de ervaringen van PMT-ers terug.
Bekijk de interventie op Vilans: interventie agressie te lijf plus (databankinterventies.nl)(opent in nieuw tabblad)
Bekijk onze nascholing: Agressieproblematiek binnen de PMT – Windesheim in Zwolle | Windesheim(opent in nieuw tabblad)
Bekijk onze therapeutenhandleiding: https://edu.nl/u94uq(opent in nieuw tabblad)
Neem contact met ons op
Cookie instellingen
Windesheim maakt gebruik van functionele en analytische cookies om het gebruik van de website te optimaliseren. Daarnaast maken we gebruik van cookies voor marketingdoeleinden. Hiermee kunnen we je gedrag volgen op websites. Als je op 'accepteer alle cookies' klikt, geef je hiervoor toestemming. Klik op 'stel je persoonlijke voorkeuren in' om aan te geven welke cookies je accepteert. Lees ons cookiestatement voor meer informatie.