Hoe ga je om met mensen die anders denken dan jij?

Hoe ga je om met mensen die anders denken dan jij?
Lucelle Comvalius vertelt over burgerschap in haar lessen

“Hoe ga je om met mensen die anders denken dan jij?” Lucelle Comvalius stelt die vraag regelmatig in haar lessen. Als docente bij de Lerarenopleiding en de Pabo Teachers College houdt ze zich bezig met het vak ‘civics’ (mens-en maatschappijvakken en burgerschap). Lucelle gebruikt al haar creativiteit om hier invulling aan te geven binnen haar lessen: “Binnen burgerschap, vind ik begrip voor elkaar belangrijk.” Hoe komen die standpunten terug? Lucelle neemt ons mee in haar manier van lesgeven,

De dagelijkse actualiteit als de basis
Burgerschap betreft de manier hoe we binnen de maatschappij met elkaar omgaan en hoe we diezelfde maatschappij samen vormgeven. Lucelle volgt de actualiteiten nauw op de voet en schakelt voor haar les in dit vak razendsnel als er onderwerpen voorbij komen waar ze iets mee kan. “Als er iets belangrijks gebeurt in de wereld, gooi ik de geplande lessen om en gaan we erover praten. Mensen vragen zich dan wel eens af of de reguliere lesstof niet in het gedrang komt, maar dit vind ik belangrijk. Hier maken we tijd voor!” Zo zorgt Lucelle ervoor dat grote onderwerpen een plek krijgen binnen haar onderwijs. Ze bedenkt alternatieve opdrachten zodra de actualiteit erom vraagt. “Natuurlijk is een diploma belangrijk, maar vaardigheden hoe je met elkaar  omgaat binnen een kleurrijke samenleving in de breedste zin van het woord is dat ook! Hoe ga je om met mensen die anders denken dan jij?” In een wereld waar het nieuws snel wordt gedeeld en op social media mensen ook snel hun mening klaar hebben, pleit Lucelle voor vertraging. “Ik vind het belangrijk dat mensen eerst naar zichzelf kijken. Doordat nieuws zo snel rondgaat, denken veel mensen dat ze zelf snel een mening moeten hebben en gaan ze snel dingen roepen. Ik leer mijn studenten om eerst eens stil te staan: juist nu eerst vertragen. Stel jezelf vragen: wat is het probleem en wat is volgens jou de oplossing? Soms komen studenten dan zelf al tot de conclusie dat ze eerst meer willen weten voordat naar antwoorden gaan zoeken.”

Een veilige ruimte bieden
Wanneer je lastige of gevoelige onderwerpen met elkaar bespreekt, is een ruimte waar studenten en docenten zich vrij voelen om te kunnen zeggen wat ze denken essentieel. Lucelle creëert die veiligheid tijdens haar lessen. “Ik geef altijd van te voren aan dat het niet mijn doel is om een mening te veranderen, wel om de ander beter te begrijpen,” begint Lucelle. De mening van de ander mag er zijn. Het leidt niet altijd tot begrip: “Dat mag en dat is prima. Het doel is dat we beter gaan nadenken over hoe we onze mening formuleren. Het is mijn missie om mensen te leren meer rekening te houden met de gevoelens van een ander. Je kunt zeggen dat je het niet met elkaar eens bent zonder elkaar direct neer te sabelen.” Lucelle past deze gedachte ook toe in de  praktijk. Door het spelen van een rollenspel komen studenten letterlijk op de stoel van een ander te zetten. “Zo leren ze zich in te leven in een ander. Belangrijk hierbij is dat de student genoeg tijd krijgt om zich in het standpunt van de ander te verdiepen.”

Toekomstbeeld
In de ideale wereld zou burgerschap onderdeel zijn van alle lessen, vertelt Lucelle. Maar dat vraagt ook om aanpassingen: “Je merkt dat scholen zoeken naar de juiste vorm: hoe toets ik burgerschapsvaardigheden en hoe ga ik dat toepassen in de les? Een discussie die nog steeds gaande is in het voortgezet onderwijs, is de vraag of burgerschapsvaardigheden alleen bij de maatschappijdocent horen of bij het hele team. Daar moet nog een grote stap gezet worden.” Daarnaast benadrukt Lucelle dat er stiekem al heel veel gebeurt op dit vlak, maar dat docenten vaak niet van elkaar weten wat ze doen. Daarom pleit ze voor meer openheid. “Ik ben een voorstander van samenwerken: als team kijken naar wat we kunnen bij- dragen en wat we kunnen doen. Daarnaast is het belangrijk te kijken naar wat we eigenlijk doen, omdat er vaak al ontzettend veel gebeurt zonder dat we dat weten. Binnen Windesheim zijn er zoveel mensen die verstand van zaken hebben, dat we ook nog veel meer van elkaar kunnen leren.”