Sociale robot Tessa is stem in huis voor mensen met dementie

Geeft Tessa, de sociale robot van het Nederlandse bedrijf Tinybots, een persoon met dementie inderdaad meer structuur?

Kan ze de mantelzorger ondersteunen? En wat vinden mensen eigenlijk van zo’n robot in huis? Met deze en andere vragen gingen onderzoekers van hogeschool Windesheim, Hanzehogeschool Groningen, Hogeschool Viaa en NHL Stenden Hogeschool aan de slag. De resultaten hiervan zijn gebundeld in het boekje ‘Een stem in huis’ dat vandaag, op Wereld Alzheimer Dag, werd gepresenteerd op Windesheim.

‘Waardevol onderzoek’

Onder meer Gözde Duran, coördinator ProMemo (Expertisecentrum Dementie voor Professionals), nam het boekje in ontvangst. “Een waardevol onderzoek, juist omdat het is uitgevoerd samen met de persoon met dementie én de mantelzorger. De resultaten helpen ons in de zoektocht naar goede ondersteuning in de thuissituatie”, vertelt Duran.

Volgens Jan Heining van Alzheimer Nederland kunnen sociale robots helpen ondersteunen in de vaak gevraagde 24-uursondersteuning. Heining: “Waar nog nader onderzoek naar gedaan moet worden, is wat nu maakt dat iemand aversie krijgt tegen sociale robots.”

Structuur bieden en activeren

Uit het onderzoek blijkt dat Tessa van betekenis kán zijn voor thuiswonende mensen met dementie. Tessa kan een persoon met dementie structuur bieden en activeren, doordat ze een herinnering geeft voor afspraken en dagelijkse handelingen. Ze doet dat door het uitspreken van een boodschap die van tevoren is ingevoerd door de mantelzorger. Bijvoorbeeld: “Het is drie uur. Goedemiddag mevrouw Nijboer, heeft u zin in een kopje thee?”

Daarnaast kan Tessa een heus ‘maatje’ worden voor de persoon met dementie, al was het maar omdat haar stem de stilte in huis doorbreekt. Bovendien kan ze muziek afspelen.

Wezenlijke beperkingen

Tegelijkertijd stellen de onderzoekers vast dat Tessa nog wezenlijke beperkingen kent, waardoor het op voorhand niet duidelijk is of haar inzet de verwachtingen kan waarmaken. Twee fundamentele beperkingen springen hierbij in het oog: Tessa is niet interactief en ze heeft geen omgevingsbewustzijn. Het inzetten van Tessa is in de praktijk daarom vaak een zoektocht die om tijd en aandacht vraagt, niet voorspelbaar verloopt en niet altijd succesvol is.

Over het onderzoek

Tessa is gedurende een periode van enkele weken tot maanden ingezet bij tien thuiswonende mensen met dementie. Familieleden en casemanagers waren ook bij het onderzoek betrokken. De onderzoekers kwamen regelmatig langs. Zij bespraken hoe Tessa beviel en leerden van de ervaringen die de deelnemers hebben opgedaan. Daarnaast hielden de onderzoekers groepsgesprekken met ouderen en ontwikkelden en testten zij samen met de deelnemers enkele experimentele uitbreidingen voor Tessa.

Bekijk de publicatie 'Een stem in huis' met het onderzoek naar de betekenis van sociale robots voor mensen met dementie(opent in nieuw tabblad)