Stripboek op basis van onderzoek maakt kracht van ervaringsdeskundigheid zichtbaar

Hoe zou de zorg eruitzien als een zorgprofessional weet wat jij doormaakt? De inzet van ervaringskennis kan daarbij helpend zijn. Vandaag verschijnt het stripboek 'Ervaringskracht' over ervaringsdeskundigheid in de psychiatrie. Het verhaal speelt zich onder andere af bij Windesheim waar jaren geleden de drie hoofdpersonen begonnen met de opleiding Ervaringsdeskundigheid. 

Het idee voor het stripboek is ontstaan bij projectleider Maschinka Groot. Zij heeft persoonlijk ervaren hoe ingrijpend gedwongen zorg kan zijn en hoe moeilijk het is wanneer anderen bepalen wat goed voor je is. Maschinka: “De wereld van de GGZ is vaak gesloten en moeilijk voorstelbaar en invoelbaar voor anderen, dat wil ik graag veranderen”. Vanuit deze missie groeide het idee om juist via een beeldverhaal het inzicht te vergroten bij een breed publiek.  

Ervaringskennis in beeld gebracht

De inzet van ervaringskennis kan bijdragen aan herstel en verandering in de zorg. Het wordt dan ook steeds vaker toegepast. Het nieuwe stripboek ‘Ervaringskracht’ laat de ontwikkeling en impact van ervaringsdeskundigheid zien. Tekenaar Jan Cleijne en scenarist Erin La Cour maakten in voortdurende wisselwerking met ervaringsdeskundigen een beeldverhaal aan de hand van drie personages en een tijdlijn van de geschiedenis van Ervaringsdeskundigheid. De personages zijn gebaseerd op interviews met honderd ervaringsdeskundigen en gecreëerd door Maschinka Groot, Daantje Daniëls en Alie Weerman. De tijdlijn is gemaakt door een expertgroep. Het resultaat is een op de realiteit gebaseerd toegankelijk, indringend stripboek dat een breed publiek laat zien hoe mensen van onmacht naar kracht kunnen komen. Op vrijdag 19 september was de presentatie van het stripboek tijdens het PEPPER-congres bij Windesheim. 

Gebaseerd op 100 echte verhalen

Het idee kreeg inhoudelijk vorm vanuit het lectoraat GGZ en Samenleving. Door middel van focusgroepen verzamelde het lectoraat verhalen van 100 ervaringsdeskundigen uit de psychiatrie en verslavingszorg. Thema’s als gedwongen zorg, zelfbeschikking en herstel lopen hierdoor als rode draden door het verhaal. De thema’s en verhalen worden aan elkaar verbonden door een tijdlijn van de geschiedenis van ervaringsdeskundigheid. Lector Alie Weerman: “Door de focusgroepen met ervaringsdeskundigen en de tijdlijn die we hebben ontwikkeld, krijgt het boek een sterke onderzoeksbasis.”  

Beeld dat binnenkomt

De verhalen zijn samen met tekenaar Jan Cleijne en scenarist Erin La Cour uitgewerkt tot een beeldverhaal met 3 personages; Joop, Dunya en Maaike. Alie, Maschinka en Daantje Daniëls (senior onderzoeker, directeur van beschermd wonen Jan Arends en voormalig voorzitter van de Vereniging van Ervaringsdeskundigen) werkten hiervoor ieder 1 personage uit. In het stripboek krijgt de lezer zo inzicht in de weg die de ervaringsdeskundige aflegt: van ontwrichting tot herstel. En van het opleidingstraject tot ervaringsdeskundige. Een ervaringsdeskundige leert namelijk hoe ervaringen met ontwrichting en herstel tot een vorm van kennis kunnen leiden om weer anderen te ondersteunen bij hun herstel. Maschinka licht toe: “Een stripboek kan op een andere manier raken. De tekeningen maken voelbaar wat vaak moeilijk in woorden te vatten is. Zo wordt ervaringskennis met ontwrichting en herstel, zichtbaar voor iedereen, ook voor wie de wereld van de GGZ niet kent.”

Samenwerking en reizende expositie

Het beeldverhaal is mede mogelijk gemaakt door Stichting Koningsheide en hogeschool Windesheim. Naast Cleijne en La Cour werkten ook onderzoekers en ervaringsdeskundigen intensief samen om het verhaal inhoudelijk sterk én toegankelijk te maken. Uitgeverij Syndikaat zorgde voor de uitgave van het stripboek. Deze samenwerking leidde ook weer tot iets nieuws. De tekeningen uit het stripboek vormen namelijk onderdeel van een reizende expositie ‘Ervaringskennis in Beeld’. De expositie laat de impact van ontwrichting en de kracht en betekenis van de inzet van ervaringskennis zien. Hierbij is ook werk van andere striptekenaars, zoals Dick Matena en Peter de Wit en werk van kunstenaars uit de wereld van de GGZ, te zien. De opening van de expositie vond plaats op hogeschool Windesheim.