Justus Beth start promotieonderzoek naar de rugbycultuur in Nederland

Vanaf 1 september start Justus Beth, docent Sportkunde aan hogeschool Windesheim, met zijn promotieonderzoek naar de rugbycultuur in Nederland. Het is de eerste uitgebreide studie naar de waarden die mensen aan deze sport toeschrijven en hoe die zichtbaar worden binnen clubs, in het onderwijs en in de hulpverlening. Het doel: in kaart brengen wat rugby betekent voor betrokkenen, hoe de cultuur wordt overgedragen of verandert, en welke waarde dit buiten de sport kan hebben. We spraken Justus over zijn plannen.

Rugby in Nederland

“Rugby is in Nederland een relatief kleine, maar groeiende sport,” vertelt Justus. “Wereldwijd heeft rugby een rijke geschiedenis en het is denk ik bijzonder omdat het tegelijk een teamsport én een contactsport is. Er gelden veel en strenge regels, vooral voor de veiligheid. Beslissingen van de scheidsrechter worden vrijwel altijd gerespecteerd. Zowel de nationale bond (Rugby Nederland) als clubs benadrukken bij de promotie van de sport daarom ook waarden als respect, discipline en kameraadschap. Ik ga onderzoeken wat die woorden nu écht in de praktijk betekenen.”

Waarden op de club

“Ik ga drie studies doen,” legt Justus uit. “De eerste vindt plaats op drie Nederlandse rugbyclubs. Daar onderzoek ik - door mee te lopen, te interviewen en te observeren- hoe waarden in de praktijk vorm krijgen. Wat gebeurt er op en rond de velden, en hoe geven spelers, trainers en ouders betekenis aan hun ervaringen?”

Rugby kent veel tradities waarmee waarden worden benadrukt. Een bekend voorbeeld is de erehaag die spelers na afloop van de wedstrijd voor elkaar maken – zelfs al vanaf de jongste jeugd. Tegelijkertijd vult elke club zulke rituelen op een eigen manier in. “Ik ben benieuwd hoe dat gaat als ledenaantallen groeien en steeds meer mensen van verschillende achtergronden instromen,” zegt Justus. “Hoe worden zij geïntroduceerd in de rugbycultuur, en wat betekent dat voor de bestaande tradities?”

Drie generaties rugbyverhalen

De tweede studie richt zich op verschillende generaties rugbyers. “Ik wil weten welke verhalen zij vertellen en wat rugby voor hen betekent,” legt Justus uit. Voor zijn analyse gebruikt hij onder meer inzichten van de Franse socioloog Pierre Bourdieu.

Bourdieu beschrijft hoe ouders kennis, gewoontes en vaardigheden doorgeven aan hun kinderen en noemt dat cultureel kapitaal. Sport kan daar onderdeel van zijn en door voor rugby te kiezen kun je je daarmee onderscheidden van anderen. Rugby zoals wij dat kennen gold in Engeland lange tijd als elitesport, bedoeld om jongens weerbaar te maken. De vraag is of dat in Nederland een rol speelt bij de keuze voor deze sport. 

Justus: "Tegelijkertijd veranderen culturen. Kijk bijvoorbeeld naar de All Blacks in Nieuw-Zeeland die met de Haka een heel eigen rugbytraditie hebben. Maar zulke aanpassingen gebeuren natuurlijk ook in het klein, hier in Nederland. Door de verhalen van drie generaties rugbyers te vergelijken, hoop ik iets te kunnen zeggen over hoe de Nederlandse rugbycultuur zich heeft ontwikkeld.”

Rugby buiten de club

De derde studie kijkt naar rugby buiten de sportclub, bijvoorbeeld in re-integratie, therapie of onderwijs. Justus: “Met de inzichten uit de eerste twee studies wil ik begrijpen waarom en hoe rugby in zulke contexten wordt ingezet. Welke kansen zien docenten of therapeuten? Tegen welke drempels lopen zij aan? Er zijn al veel voorbeelden en onderzoeken naar sport en sociale vaardigheden, en ik wil graag weten hoe rugby daarin een rol speelt.”