Duurzaamheidsstrategie zit al in DNA familiebedrijven

Afgelopen maand is het STEP/KPMG Global Family Business Rapport 2025(opent in nieuw tabblad) verschenen. Dit rapport is gebaseerd op een wereldwijde enquête onder 2.683 familiebedrijven. STEP, een netwerk van internationale kennisinstellingen en familiebedrijven dat zich richt op succesvol ondernemerschap over generaties heen, voert deze enquête elke twee jaar uit.

Het rapport biedt inzichten voor familiebedrijven die willen groeien en verduurzamen in een dynamische omgeving. De focus ligt op factoren die familiebedrijven helpen om succesvol te blijven. Onder andere komt aan bod hoe je kernwaarden verankert in het bestuur, hoe je groeit zonder je identiteit te verliezen, en hoe je niet alleen financiële waarde creëert, maar ook blijvende impact maakt op basis van je kernwaarden. Het rapport is gestructureerd rond drie thema's, die we hieronder bespreken. 

1. Effectief bestuur en leiderschap

Effectief bestuur en leiderschap zijn belangrijk voor groei en duurzaamheid van familiebedrijven. Denk aan duidelijke bestuursstructuren, een goed functionerende rva of rvc en soepele leiderschapsoverdracht. Uit de STEP-enquête blijkt dat familiebedrijven met een hoger duurzaamheidsprofiel vaker een formeel bestuur hebben en relatief vaak vrouwen in hun bestuur.

2. Duurzaamheid als motor voor groei

Duurzaamheid is een belangrijke aanjager van groei. Het helpt om je familiebedrijf goed door te geven aan volgende generaties, levert economische voordelen op, zorgt voor een voorsprong op de concurrentie, vergroot de betrokkenheid van medewerkers, verbetert de relatie met stakeholders en helpt te voldoen aan wet- en regelgeving. Uit het STEP-rapport blijkt dat familiebedrijven die sterk zijn in duurzaamheid vaak de volgende kenmerken hebben:

• Langetermijngericht – denken als rentmeesters en richten zich op groei op lange termijn in plaats van snelle winst
• Sterke waarden en bedrijfscultuur
• Veerkracht en een flexibele houding bij veranderingen
• Aandacht voor goed bestuur
• Aandacht voor mensen en talentontwikkeling
• Verstandig financieel beleid – zorgvuldig omgaan met geld en liever herinvesteren
• Zorg voor het milieu
• Goede relaties met stakeholders – openheid en duidelijkheid

Opvallend is dat 80 procent van de financieel goed presterende familiebedrijven ook gemiddeld tot hoog scoort op duurzaamheid. Duurzaamheid en groei gaan dus vaak hand in hand.

Wel is er ruimte voor verbetering in het meten en rapporteren van duurzaamheid. Driekwart van de bedrijven zegt maatregelen te nemen om negatieve impact te beperken, maar minder dan de helft meet daadwerkelijk de effecten op de natuurlijke omgeving.

3. Strategische investeringen en de rol van fusies, overnames en groeikapitaal

Hoe maken familiebedrijven gebruik van ‘organische’ en ‘niet-organische’ groeistrategieën, zoals fusies en overnames? Deze keuzes zijn niet gericht op het belang van een grote groep investeerders, maar op de belangrijkste doelen van de familie. Groeikapitaal is essentieel voor familiebedrijven om op te schalen, verduurzamen, nieuwe markten te betreden, innovatie te financieren, te digitaliseren en concurrerend te blijven. In tegenstelling tot werkkapitaal – voor dagelijkse uitgaven – zet je groeikapitaal in voor langetermijninvesteringen die bijdragen aan uitbreiding en duurzame ontwikkeling.

Bijna 20 procent van de ondervraagde familiebedrijven nam in de afgelopen drie jaar een of meer andere bedrijven over. Gemiddeld betrof 60 procent van deze transacties de overname van een ander familiebedrijf. In Europa ligt dat percentage zelfs op 71 procent.

Hoewel familiebedrijven soms huiverig zijn om de fusie- en overnamemarkt te betreden – vanwege risico’s of het verlies van controle – blijkt dat overnames ook bijdragen aan betere prestaties, waaronder op het gebied van duurzaamheid. Door duurzaamheidsactiviteiten te bundelen, bereik je meer impact.

Familiebedrijven voor brede welvaart

Ons lectoraat familiebedrijven is de enige Nederlandse partner van het STEP Project Global Consortium. Met enige regelmaat delen wij via deze weg kennis uit het project. Opvallend is dat familiebedrijven al veel doen op het gebied van brede welvaart - welvaart van niet-financiële aard in de vorm van een bijdrage aan de maatschappij - maar daar nog weinig mee naar buiten treden. Om te groeien van een ad-hoc naar een meer strategische benadering, is het belangrijk dat zij hier meer ruchtbaarheid aan geven. In het project Brede welvaartcreatie zijn hier diverse tools voor ontwikkeld. Op de SPRONG website(opent in nieuw tabblad) vind je meer informatie.