Zo dragen learning communities bij aan vernieuwing van het logistiek onderwijs

Hoe kunnen we het logistiek onderwijs toekomstbestendig maken en tegelijkertijd bedrijven helpen met innovatie? Voor Henri Grolleman, docent en onderzoeker bij het lectoraat Leven Lang Ontwikkelen van Windesheim, is het antwoord helder: door learning communities in te zetten waarin onderwijs en praktijk structureel samenwerken. Binnen het project SMART4L werkt hij mee aan de doorontwikkeling en optimalisatie van zulke learning communities.

Technologie en personeelstekort zetten sector op scherp

De logistieke sector verandert in hoog tempo. Technologische ontwikkelingen zorgen voor nieuwe uitdagingen. "Het onderwijs wil graag stappen zetten, zeker op technologisch gebied", vertelt Grolleman. "Maar het is lastig om nieuwe technologieën daadwerkelijk het klaslokaal in te krijgen. Het blijft een uitdaging om als onderwijsinstelling voortdurend bij te blijven." Ook het personeelstekort speelt een rol, vooral op mbo-niveau. "De arbeidsmarkt vraagt om mensen die kunnen omgaan met complexere logistieke processen. Het consumentengedrag is veranderd. Waar vroeger één vrachtwagen een hele supermarkt bevoorraadde, zie je nu dat één pakketje voor een consument apart wordt gepickt en bezorgd. Dat vraagt om fijnmazige logistiek en dus om veel meer handjes, busjes en distributiepunten. Hoewel technologie daar deels ondersteuning in biedt, maakt het de uitvoering ook complexer."

Samen leren in plaats van losse trainingen

In Smart4L richten we ons op het vergroten van het lerend vermogen van logistieke bedrijven en de inzetbaarheid van de logistieke beroepsbevolking. Dit doen we in drie regionale learning communities, waarin bedrijven, kennisinstellingen, onderwijs en brancheorganisaties duurzaam samenwerken aan ICT-gedreven innovatie en kennisdeling. “De keuze om intensief samen te werken in learning communities is voortgekomen uit een directe behoefte vanuit het bedrijfsleven”, licht Grolleman toe.  “We zijn vanuit het Logistics Lab(opent in nieuw tabblad) – een samenwerkingsverband van bedrijven en onderwijsinstellingen binnen de logistieke sector – gestart als een trainingshub waarin het doel was bedrijven te ondersteunen in trainingen voor hun eigen personeel. Bedrijven gaven aan dat dit niet goed genoeg aansloot op de praktijk. Zo ontstond het idee voor een aanpak waarin onderwijs en bedrijfsleven sámen werken aan kennisontwikkeling en innovatie, oftewel een learning community. Hierdoor kunnen wij als onderwijsinstelling beter aansluiten bij wat bedrijven echt nodig hebben. Ook de bedrijven onderling weten elkaar goed te vinden. Het feit dat we gezamenlijk leren en ontwikkelen is volgens mij de kracht van deze samenwerking.”

Van kennisoverdracht naar co-creatie

Voor het onderwijs betekent deze aanpak een fundamentele verandering. “In een learning community ga je samen in gesprek. Het is niet eenrichtingsverkeer, maar een gezamenlijke zoektocht.” Dit is een belangrijke stap in onderwijsvernieuwing. “Vroeger vroegen we bedrijven om een casus. Nu zijn we met de bedrijven in gesprek met als doel een actueel vraagstuk in te brengen, zodat de opdrachten waar studenten mee aan de slag gaan relevant zijn voor het leerproces van studenten, terwijl ze ook bijdragen aan innovatie in deze bedrijven.” Vervolgt Grolleman. “Op deze manier doen studenten doen ze kennis op, leren ze vaardigheden als samenwerken, kritisch denken, communiceren, omgaan met onzekerheid en het ontwikkelen van een helikopterview.” Grolleman ziet hoe de rol van docenten hierdoor verandert: “Ik ben als begeleidend docent minder de expert die alles weet, en meer een coach die het leerproces begeleidt. Dat vraagt om flexibiliteit, reflectie en het vermogen om te begeleiden op procesniveau.”

Onderwijs vernieuwen met de praktijk

Een voorbeeld van de impact van de learning communities is een workshop die samen met bedrijven is ontwikkeld. “Die workshop is doorvertaald naar het curriculum van meerdere opleidingen, waaronder hbo-opleidingen logistiek, (technische) bedrijfskunde en Ad-Logistiek. Ook is de workshop al meerdere malen voor studenten HRM verzorgd,” vervolgt Grolleman. “Studenten gaan aan de slag met een scenario waarin een nieuwe technologie wordt geïntroduceerd in een logistiek proces. Ze onderzoeken wat dat betekent voor medewerkers, kosten en organisatieontwikkeling.”

Klaslokalen op locatie

Grolleman droomt ervan dat onderwijs steeds vaker ín de praktijk plaatsvindt. “Klaslokalen op bedrijfslocaties, gemengde teams met mbo-, hbo- en wo-studenten: dat zou het onderwijs enorm verrijken.” Die toekomst vraagt volgens hem om structurele samenwerking en een andere kijk op onderwijsontwikkeling. “Daarbij draait het niet meer alleen om het ‘leren van de student’, maar ook om kennisdeling, innovatie en samen leren.”

Over SMART4L

SMART4L is een project van het lectoraat Leven Lang Ontwikkelen, in samenwerking met Saxion, Universiteit Twente, Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit van Amsterdam, Deltion, Port of Twente, Logistics Lab, Kansen met Data, Bolk Transport, Scania, Zehnder, Fruite, WeesVaardig, Bullit Digital, Deltago, VNO-NCW Midden Nederland, Evofenedex en TLN. Het project richt zich op het versterken van de leer- en innovatiekracht van logistieke bedrijven en hun medewerkers. In drie regio’s worden learning communities opgezet waarin onderwijs en praktijk structureel samenwerken aan actuele vraagstukken uit het werkveld.

Naar de projectpagina