Transitieverhaal - Van losse wand naar circulaire beweging

We deden het al jaren… maar zien nu pas wat het betekent.

Sepawand maakt en monteert al sinds 1970 verplaatsbare scheidingswanden voor overheden, banken en scholen. Het product was vanaf het begin losmaakbaar, herbruikbaar en vooral opgebouwd uit materialen als aluminium, hout en staal — in feite een circulair bouwproduct, al noemden ze het intern toen niet zo. Want Sepawand werkte jarenlang zoals de meeste bouwbedrijven: nieuw maken, plaatsen, afvoeren.

Fred Mak begon ooit als monteur bij Sepawand en keerde later terug als directeur. Zijn besef dat er iets moest veranderen, kwam niet door een plots inzicht, maar door vragen van klanten. “Overheden, banken, zelfs Windesheim vroegen: kunnen we dit ook duurzaam doen?” zegt hij. “Dan moet je iets met die vraag.”

Een beweging die van buitenaf begon

De eerste impuls kwam dus van buiten: nieuwe aanbestedingscriteria en groeiende maatschappelijke aandacht voor duurzaamheid. Maar de overstap naar circulair werken bleek meer te vragen dan goede wil. Sepawand had het voordeel dat het product zelf — verplaatsbare wanden — al herbruikbaar was. Wat ontbrak was een systeem om dat hergebruik structureel te organiseren. Toen Sepawand in 2018 begon met het terughalen en hergebruiken van wanden, veranderde niet alleen de logistiek — ook de werkplaats kreeg een ander karakter. Het demonteren, sorteren en herstellen van materialen vraagt aandacht, precisie en tijd.

Dat werk past niet in de gehaaste bouwpraktijk van vandaag, maar juist wél bij mensen die opnieuw willen instappen of een ander ritme nodig hebben. Daarom biedt Sepawand leer- en werkplekken aan statushouders, mensen die langdurig ziek zijn geweest of een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. In de circulaire werkstroom vinden zij een plek waar hun inzet zichtbaar verschil maakt. Circulariteit blijkt zo méér dan een ontwerpprincipe. Het is ook een manier om de organisatie menselijker te maken. In plaats van steeds nieuwe producten monteren, gaat het om herstellen, verbeteren en behouden — zowel van materialen als van mensen. Dat vraagt ander vakmanschap, meer samenwerking en trots op het werk dat blijft.

Samen leren met NiCE

Via een stagiair kwam Fred in contact met Windesheim en het lectoraat Netwerken in een Circulaire Economie (NiCE). Sepawand wilde weten wat hergebruik werkelijk oplevert. NiCE hielp om dat inzichtelijk te maken. Er werd berekend wat het verschil is in CO₂-uitstoot tussen het produceren van nieuwe wanden en het hergebruiken van bestaande. De uitkomst was helder: hergebruik bespaart gemiddeld meer dan negentig procent CO₂. “Deze cijfers verrasten ons ook,” zegt Fred. “Nu hadden we niet alleen een circulair product, maar ook de cijfers die dat onderbouwden. Met die wetenschap kunnen we nu offertes maken waarin we niet alleen zeggen: ‘Dit kost zoveel’, maar ook: ‘En we besparen zoveel CO₂.” Tegelijkertijd bracht het onderzoek ook discussie en daarmee een realistischer beeld: niet alles is herbruikbaar, transport telt mee, en sommige onderdelen — zoals glas — voldoen niet meer aan veiligheidsnormen. Het onderzoek werd zo een belangrijke bouwsteen voor een fundament waarop verder gebouwd kan worden.

De rekensom van een nieuw systeem

De volgende stap was om circulariteit ook financieel zichtbaar te maken. Hij legt het uit met een voorbeeld uit de werkplaats: “Als ik duizend oude scharnieren terughaal, leg ik ze in het magazijn naast nieuwe. Boekhoudkundig moet ik dan aan het eind van het jaar een waarde toekennen aan die voorraad. Alleen — er is geen inkoopfactuur. Mijn accountant vraagt: wat zijn ze waard? En ik zeg: meer dan nieuw, want er zit arbeid in. Maar dat past niet in het systeem.” De overgang naar circulariteit blijkt dus niet alleen een technische of morele opgave, maar ook een administratieve. “We bouwen verder op een oud fundament,” zegt Fred. “We weten dat het sterker kan worden, maar het systeem is er nog niet helemaal op ingericht.” Een aparte Circulaire BV, binnen Sepawand, zou een volgende stap kunnen zijn.

Verder bouwen

De circulaire afdeling draait inmiddels structureel mee, maar het businessmodel is nog in ontwikkeling. De afgelopen jaren hebben laten zien hoe afhankelijk de bouw is van mondiale schokken. “Toen de oorlog in Oekraïne begon, gingen de prijzen van aluminium en energie drie keer over de kop,” vertelt Fred. “Doordat wij materialen op voorraad hadden uit hergebruik, konden we gewoon door. Toen zagen we ineens wat de waarde is van wat je al hebt.” Europa beschikt over weinig eigen grondstoffen, zegt hij, maar wat er nu in gebouwen zit, is genoeg voor de vraag van morgen. De uitdaging wordt om te leren omgaan met wat er al is. Fred ziet de komende jaren vooral als een periode van voortbouwen. “Ik verwacht dat over een paar jaar een veel groter deel van ons werk circulair is.” Dankzij marktdruk, persoonlijke overtuiging en het onderzoek van NiCE ontwikkelt Sepawand zich van een traditioneel montagebedrijf tot een circulaire organisatie — met CO₂-impact als tastbaar bewijs van verandering.

Meer over dit project