De dementiezorg landelijk cultuursensitiever maken

Dementie komt onder ouderen met een migratieachtergrond vaker voor dan bij Nederlandse leeftijdgenoten. Daarnaast stijgt het aantal migranten met dementie twee keer zo snel. Dit komt door allerlei factoren, zoals leefomgeving, economische status, leefstijl en erfelijkheid. De laatste jaren zijn er veel tools en middelen ontwikkeld om de dementiezorg cultuursensitiever te maken. Hoewel er steeds meer informatie beschikbaar is, blijft deze versnipperd. Om deze informatie toegankelijk te maken en te bundelen, is het kenniscentrum Dementie & Diversiteit opgericht. 
 
Leontine Groen-van de Ven is senior onderzoeker binnen het lectoraat Goed Leven met Dementie en medeoprichter van het kenniscentrum: “We willen de kennis die er al is, zoals praktische hulpmiddelen, bundelen en toegankelijk maken via de website(opent in nieuw tabblad) van het kenniscentrum Dementie & Diversiteit. Dit doen wij voor de praktijk, onderwijs, beleid en onderzoek. Daarnaast blijven we signaleren: wat speelt er nu eigenlijk binnen de dementiezorg en waar is nog meer onderzoek voor nodig? Een groot onderwerp dat momenteel speelt binnen de dementiezorg is cultuursensitiviteit.” 

Drempels naar passende dementiezorg 

Leontine: “In theorie zouden we veel meer mensen met dementie en een migratieachtergrond moeten zien, maar in de praktijk is dat niet het geval. Aan de ene kant is het moeilijk voor deze groep om de weg naar goede zorg te vinden. Misschien zijn zij niet bekend met het fenomeen dementie en in sommige culturen of landen is het ook geen ziekte. De gedachtegang dat het hoort bij het ouder worden heerst vaak. Of er is een gevoel van schaamte. Aan de andere kant is ons Nederlandse zorgsysteem erg ingewikkeld. Dat is zelfs al zo voor mensen die in Nederland geboren en getogen zijn. Laat staan als je een migratieachtergrond hebt.” 

Birsen Tas is sociaal werker en mantelzorger vanaf haar 10e levensjaar. Toen haar vader allerlei klachten begon te krijgen, wisten zij en haar familie niet wat zij moesten doen. “Je hebt te maken met een taalbarrière en verschillen in cultuur en kennis. Toen mijn vader beginnend dementie kreeg, uitte dit zich in allerlei kwaaltjes. En dan wil je hulp. Maar dan? Dit zorgde voor spanning, want wij hadden geen idee wat we moesten doen.” 

Elkaar inspireren 

In de praktijk wordt de urgentie binnen cultuursensitieve dementiezorg steeds hoger. Birsen: “Ik organiseer nu dagbesteding voor mensen met een migratieachtergrond en dan ook doelgroepgericht naar cultuur. Het is nu zelfs de grootste groep omdat er veel vraag naar is. Maar we hebben ook steeds meer aanbod, doordat we het gesprek nu aangaan.” Initiatieven zoals Birsen omschrijft zijn juist de voorbeelden waar het Kenniscentrum Dementie & Diversiteit naar opzoek is. Wat gebeurt er al? Wat kunnen professionals van elkaar leren? Leontine: “We willen landelijk de kennis en ervaringen die er al zijn verzamelen, zodat we weten wat goed werkt en dat makkelijker kunnen verspreiden. Vanaf september starten we met een landelijke uitvraag.”

Tekst gaat verder onder de foto. 
Leontine Groen-van de Ven (senior onderzoeker) en Birsen Tas (sociaal werker).  

Landelijk kennis met elkaar delen is erg waardevol. Dat zien Leontine en Birsen terug in het netwerk Cultuursensitieve Zorg en Dementie, georganiseerd door het lectoraat Goed Leven met Dementie. Birsen: “Als deelnemer heb ik altijd erg veel aan de thema’s die we tijdens deze bijeenkomsten bespreken. We gaan er vaak dieper op in. Ik leer er nog steeds van.” Leontine vult aan: “Dit is een goed voorbeeld, dit netwerk willen we ook gaan koppelen aan het Kenniscentrum Dementie & Diversiteit. Zodat we nog meer mensen kunnen bereiken.” 

Alles overzichtelijk op één plek 

Birsen: “Het is mooi dat er binnen dit kenniscentrum meer wordt gebundeld. Op een gegeven moment raak je het overzicht kwijt met contactpersonen en sleutelfiguren van verschillende organisaties. Mooi dat er een platform is waardoor alles op één plek staat. Als je kijkt naar 10 jaar geleden, dan zijn er al veel mooie dingen ontwikkeld.” Afsluitend zegt Birsen: “Ik wil dat we niet achter de feiten aanlopen maar juist net een stapje voor zijn. Zodat mantelzorgers ook fijn contact kunnen hebben met hun ouders, in plaats van alleen de zorg op hun schouders hebben. Als ervaringsdeskundige zet ik mij daar extra hard voor in.” En dat sluit aan bij de missie van het Kenniscentrum Dementie & Diversiteit. Leontine: “Preventie, behandeling, zorg en ondersteuning voor mensen met dementie, ongeacht iemands achtergrond. En dat betekent inderdaad soms meer aandacht hebben voor de groepen die nu buiten de boot vallen. Samen met de subsidieverstrekker ZonMw en Alzheimer Nederland en alle partners van het kenniscentrum zijn we nu de vervolgstappen aan het verkennen. Maar ook met andere partijen zoals zorginstellingen, hogescholen en universiteiten. We zijn een betrokken groep. Want als je gezamenlijk optrekt, bereik je meer.”