Digitalisering in de zorg

“Wij zijn degenen met hart voor de patiënt! Zorgcliënten hebben behoefte aan persoonlijk contact. Dat is zo belangrijk voor ze. Laat ons daarin ons werk doen, dat is waarom we voor de zorg gekozen hebben! Wij worden breed opgeleid als verpleegkundigen, niet alleen verpleegkundige handelingen maar bijvoorbeeld ook psychologische, psychiatrische hulpverlening maken deel uit van ons werk. Wie zijn wij straks nog als ons vak wordt uitgekleed, zoveel mogelijk wordt geautomatiseerd en gedigitaliseerd en wij straks alleen nog voor de verpleegkundige handelingen mogen komen opdraven?”

Dit zegt een van de Windesheim verpleegkundestudenten die tijdens hun stage onderzoek deden naar de digitalisering in de zorg.

Digitalisering kan de zorg verbeteren en wordt ook gezien als oplossing voor capaciteitsproblemen. Studenten die nu de opleiding Verpleegkunde volgen, krijgen volop te maken met digitalisering als ze aan het werk gaan.

Onderzoek

Twee groepen studenten interviewden mensen over hun ervaringen met digitalisering en de mogelijke veranderingen die er voor de nieuwe generatie verpleegkundigen aan zitten te komen. Maar wat betekent ‘digitalisering in de zorg’ nu eigenlijk? Om een beeld te krijgen van de uitdagingen en kansen van deze manier van werken, gingen de studenten op zoek naar nationale en internationale inspirerende voorbeelden van digitalisering in de zorg. En die voorbeelden zijn er zeker, zoals een robotkat voor dementerenden, een drone die een AED snel naar de juiste plek kan brengen en één inlogcode voor alle zorg-gerelateerde systemen. 

De eerste groep studenten presenteerde aan het einde van de stageperiode deze conclusies: 

• Cliënten zien voordelen op het gebied van administratie en eigen regie, zoals zelf afspraken maken of medicatie bestellen. 
• Ze maken zich echter wel veel zorgen over het verdwijnen van persoonlijk contact, persoonlijk met een dokter of verzorger kunnen praten blijkt heel belangrijk. 
• Ook twijfel over het waarborgen van de privacy, het definitieve karakter van digitale registratie (een klacht of (foutieve) diagnose van nu staat er over 30 jaar nog) en de angst voor hackers en gegevensdiefstal zijn veelgenoemde onderwerpen. 

De tweede groep studenten trok nog andere conclusies:

• Veel mensen zien robots in de zorg niet zitten, anderen wel, maar dan alleen om het werk van zorgverleners te verlichten, bijvoorbeeld door op te ruimen en bedden te verschonen. Clienten zeggen "als een robot maar niet aan mij komt," een robot kan dus niet de handen aan het bed vervangen. 
• Mensen die zich nu al eenzaam voelen, zijn bang nog eenzamer te worden. Een tripje naar de huisarts zien zij haast als een uitstapje. Het verdwijnen van buurthuizen en sociale voorzieningen vergroot dit effect nog en lijkt een deel van de grotere druk op de zorg te verklaren. 
• Een andere belangrijke uitkomst is dat veel cliënten best bereid zijn zicht te verdiepen in digitalisering, maar daar te weinig ondersteuning bij krijgen of niet weten waar ze terecht kunnen. Meer bekendheid voor digitale cursussen, bijvoorbeeld bij bibliotheken, is nodig. 

Cliënten hebben het gevoel dat ze vaak in het diepe worden gegooid op het gebied van digitalisering. De studenten adviseren daarom dat het van belang is cliënten te begeleiden in dit proces en ondersteuning op maat te bieden waar nodig. Het zijn ook niet alleen ouderen die moeite hebben met digitalisering. Ervaring, handigheid en vertrouwen op het gebied van digitale middelen spelen een belangrijke rol - dit lijkt een grotere invloed te hebben dan 'alleen' leeftijd.

De eindconclusie van de studenten was dan ook: digitalisering in de zorg moet ontlastend zijn, maar mag nooit het menselijke contact vervangen!

Logt u even in? 

Dit stageonderzoek was in het kader van het project ‘Logt u even in?’. Het Regieorgaan SIA project onderzoekt hoe digitale communicatieplatforms kunnen worden gebruikt ter ondersteuning van mensen die langer thuis willen wonen. Dat doen ze samen met zorgprofessionals, softwareontwikkelaars en onderzoekers van meerdere hogescholen, waaronder het lectoraat Klantenperspectief in Ondersteuning en Zorg van Windesheim.  

Meer informatie? Mail naar Anne Thijssen(opent in nieuw tabblad)