Digitalisering op de onderzoeksagenda van hogeschool Windesheim

Ruim 2 jaar geleden startte hogeschool Windesheim het lectoraat Industriële Automatisering & Robotica. Maar in een wereld waarin we 24/7 connected zijn – en een werkveld waarin we op het vlak van produceren, leren en werken door de komst van slimme technologieën voortdurend nieuwe wegen inslaan, ontdekken én verkennen – staan juist ontwikkelingen op dit gebied niet stil. Sterker nog: ze gaan razendsnel en hebben met elkaar te maken. Want hoe toekomstproof ben je als je wel een robot inzet om productieprocessen te optimaliseren, zonder echt na te denken over digitaal databeheer? Daarom heeft Windesheim besloten de focus te verbreden. En een kwartiermakende lector gaat de mogelijkheden voor een nieuw lectoraat Digital Business & Society verkennen, waarin Industriële Automatisering & Robotica als onderzoekslijn wordt opgenomen.

De vraag of je ontwikkelingen op het gebied van industriële automatisering en robotica en (bredere) vraagstukken op het gebied van digitalisering in samenhang kunt én zou moeten oppakken, ligt nu in handen van de kwartiermakende lector Erik Fledderus die begin dit jaar is gestart. Fledderus over zijn opdracht: “Digitaliseren kun je beschouwen als een soort motor onder de motorkap waar andere sectoren of vakgebieden iets mee moeten doen. Een slimme machine of robot moet je immers ook slim (digitaal) kunnen aansturen en je moet – in de maakindustrie, maar ook daarbuiten – continu kunnen meten wat er in én met al je slimme processen gebeurt. Denk dan aan doorvoersnelheid of aan precisie. De vraag is vervolgens wat je met al die meetgegevens doet. Dat is waar digitalisering over gaat: slimme dingen doen met je data en kijken of je daarmee processen kunt verbeteren.”

Van industriële automatisering tot cobots

Binnen het nieuw op te richten lectoraat Digital Business & Society ziet Fledderus ruimte voor drie onderzoeksperspectieven. Ten eerste krijgt onderzoek naar industriële automatisering en robotica een eigen plek onder de bredere paraplu van het nieuwe lectoraat. Want automatisering is niet meer weg te denken uit onze maatschappij en als je het hebt over industriële automatisering, dan komt al vrij snel robotisering in beeld. De aanschaf en installatie van robots is echter slechts een van de stappen, want automatisering vereist een integrale aanpak. Kort gezegd, er verandert niets aan de koers van lopende onderzoeksprojecten en werkzaamheden: die gaan gewoon door. En de huidige associate lector, Aart Schoonderbeek, blijft actief in én verantwoordelijk voor deze onderzoekslijn.

Mkb in het hbo

Industriële automatisering en robotica is niet de enige onderzoekslijn binnen het nieuwe lectoraat: om de verbinding tussen het mkb en het hbo te versterken, wil Fledderus een nieuwe onderzoekslijn verkennen met deze verbinding als uitgangspunt. Een van de onderzoeksprojecten die hier straks onder valt, is MKB Digitale Werkplaats, ook wel bekend als MoveDigi, waarin mbo- en hbo-studenten uit onder andere de bacheloropleiding HBO-ICT opdrachten uitvoeren voor het mkb. Het onderzoek zal betrekking hebben op brede(re) digitaliseringsvraagstukken die nu spelen in mkb-land of zoals Fledderus het verwoordt: “Wat werkt en wat werkt niet bij early adopters en hoe kunnen we op basis daarvan anderen meekrijgen als ‘not too late adopters’. Of hoe betrek je mensen met kennis op het terrein van logistiek en supply chain management én affiniteit met digitalisering bij dit thema?”

De digitale maatschappij

Terwijl de eerste twee onderzoeksperspectieven vooral betrekking hebben op machines, robots en zakendoen – kortom digital business – richt de laatste onderzoekslijn zich op data science en op artificial intelligence die ingrijpen op veel facetten van het leven en daarmee de brede maatschappij – vandaar het laatste deel van de nieuwe lectoraatsnaam: digital society. Binnen dit perspectief ziet Fledderus ook een taak om de ethische aspecten van digitalisering en data mee te nemen: “Want je ziet dat techniek ook andere kanten heeft dan alleen een functionele, en digitalisering is daar geen uitzondering op. Denk aan thema’s als privacy, veiligheid en de wijze waarop je met digitalisering tot een soort parallelle werkelijkheid komt naast de fysieke werkelijkheid. Dat kun je wel mooi een digital twin noemen, maar de vraag is wat je met die maatschappelijke aspecten en zorgen doet.”

Verbinden onderzoek, regio én onderwijs

Digitalisering raakt, zoals gezegd, vrijwel iedereen. Verbinden is dan ook een sleutelwoord voor het nieuwe lectoraat. Bijvoorbeeld als het gaat over de wisselwerking tussen onderzoek en regio. Over nieuwe onderzoeksthema’s praat Fledderus inmiddels dan ook volop met bedrijven en instanties als de Economic Board Regio Zwolle. “Dat gaat bijvoorbeeld over vraagstukken die ze hebben op het gebied van cyberveiligheid en digitalisering in het algemeen. En in de vorm van Perron038, de Zwolse innovatiehub voor de maakindustrie, heeft Windesheim alvast een mooie uitvalsbasis om het onderzoek straks zichtbaar(der) te maken in stad en regio.” Maar ook de binding met onderwijs is voor de kwartiermakende lector van belang: “Daarom wil ik écht investeren in samenwerking met het onderwijs, bijvoorbeeld met de succesvolle opleiding HBO-ICT hier op Windesheim.”

Erik Fledderus studeerde toegepaste wiskunde in Twente, promoveerde er en ging in 1997 werken bij KPN Research, dat later onderdeel van TNO werd. Ook was hij managing director bij SURF en is hij hoogleraar Wireless Communication bij de TU Eindhoven. Hij deed technisch-inhoudelijke en bestuurservaring op in functies bij o.a. Joint Institute for Innovation Policy en de Europese Commissie.

Meer weten?

• Voor vragen over het nieuwe lectoraat kun je contact opnemen met: Erik Fledderus(opent in nieuw tabblad)
• Voor Industriële Automatisering & Robotica, kun je contact opnemen met: Aart Schoonderbeek(opent in nieuw tabblad)