Terugblik: Mijlpalen vieren

Na een welkomstwoord voor de gasten, blikt lector Ivo van Hilvoorde terug op 15 jaar praktijkgericht onderzoek en 10 jaar master. Inmiddels speelt praktijkgericht onderzoek een belangrijke rol bij het agenderen en het bijdragen aan maatschappelijke uitdagingen én is het onderzoek inmiddels een vanzelfsprekend onderdeel van het onderwijs van Windesheim. Er is sprake van een toenemende uitwisseling van kennis tussen het werkveld, onderwijs en onderzoek. 

In de afgelopen 15 jaar is de relatie tussen onderzoek en praktijk wel flink veranderd.  Dat is ook mede te danken aan de professionals die de master LO en sportpedagogiek hebben afgerond. De praktijk is altijd het uitgangspunt geweest voor praktijkgericht onderzoek en de rol van die praktijk wordt steeds belangrijker. Zo wordt er bijvoorbeeld in de vorm van living labs in co-creatie met de wijkbewoners, gewerkt aan maatschappelijke vraagstukken. 

Dit vraagt om een andere rol van de onderzoeker en om een meer betrokken, innovatieve onderzoekende houding. De rol van de onderzoeker en de doelgroep verandert. De sprekers gaan hier verder op in.

Praktijkgericht onderzoek op het snijvlak van wetenschap, praktijk en activisme

John van der Kamp, bewegingswetenschapper en lid van de kenniskring van het lectoraat, vertelt in zijn lezing over zijn activisme en over hoe hij de straat op gaat voor het klimaat. Hij heeft zich aangesloten bij Scientist Rebellion, een groep wetenschappers die het voorrecht heeft om hun kennis over het klimaat in te zetten voor verandering. John ziet voor zichzelf de opdracht om dat ook te doen in zijn werk als bewegingswetenschapper. Dat betekent verandering in de manier waarop onderzoek wordt gedaan: bijvoorbeeld onderzoeksuitkomsten open source aanbieden en aan slow science doen.

Ook de manier waarop mensen naar de wereld kijken, moet worden aangepast. De eerste stap daarin is het aanpassen van onze dualistische denkbeelden waarbij we natuur tegenover cultuur zetten. Natuur is in dit denkbeeld ondergeschikt aan de mens (cultuur); deze afstand zorgt voor misbruik van de natuur en dat ligt weer ten grondslag aan de klimaatproblematiek. De wetenschap heeft hier een belangrijke rol in gespeeld bij het ontwikkelen van deze dualistische ideeën in de Verlichting waarbij de wetenschap zich afkeerde van de natuur.

Nothing about us without us: onderzoek met de buurt

Tijdens haar lezing gaat Klasien Horstman (hoogleraar Filosofie van de Publieke Gezondheidzorg aan de Universiteit van Maastricht) in op participatief onderzoek. Aan de hand van voorbeelden laat ze zien hoe de terminologie tussen 1980 en 2020 in onderzoek en wetenschap afstand creëert tussen de onderzoekers en de doelgroep: mensen in een sociale kwetsbare situatie die minder sporten en bewegen. 

Het gevolg? Er ontstaat een wij-zij-insteek: ‘wij’ als wetenschapper met een hoge sociale economische status hebben gelijk, weten het beter en gaan vertellen hoe ‘zij’, mensen met een lage sociale economische status, gezonder moeten leven. De doelgroep wordt niet serieus genomen en door middel van zogenoemde ‘interventies’ wordt er geprobeerd een geconstrueerde groep mensen te veranderen zonder mee te nemen waar deze mensen zelf behoefte aan hebben en welke kennis ze al hebben.