Teamscan voor een positief leerklimaat op de sportclub

Hoe creëer je als trainer een positief klimaat binnen een team van jeugdspelers? Om dit voor elkaar te krijgen moet de groepsdynamiek van een team goed zijn zodat jeugd zich veilig voelt én plezier heeft in bewegen en sport. Dat vraagt nogal wat van de trainer. Groepsdynamische uitdagingen komen jeugdsportbegeleiders op sportverenigingen steeds vaker tegen. Daarom klopte SportService Zwolle (SSZ) aan bij het Jeugdsport innovatiecentrum van Windesheim (JIC).  

Leontien Thewissen van SportService Zwolle werkt samen met het JIC in dit project. Ze ziet de sportclub als het derde pedagogische klimaat, naast het gezin en de school. Het is belangrijk dat het sportklimaat op de sportclub veilig is en een leerrijke omgeving biedt. Met het ontwikkelen van een teamscan ziet ze de mogelijkheid voor trainers om sneller en beter te zien wanneer een team meer aandacht nodig heeft.  

“Van jeugdsportbegeleiders wordt er veel gevraagd. Niet alleen op de inhoud en organisatie van de activiteiten, maar ook op het gebied van een positieve teamspirit,” vertelt Leontien. “Wij krijgen terug dat veel jonge trainers het lastig vinden om de groepsdynamiek goed te kunnen inschatten van een team. Het is ook heel lastig om een groep kinderen goed te trainen en te begeleiden.”   

FRIS-model voor sociale innovatie op sportclubs  

Voor de teamscan maakt het JIC gebruik van het didactisch klaverblad (Oldeboom, 2020) waar vier aspecten van een les of training worden geanalyseerd: Fysieke factoren, Relatie, Inhoud, Structuur. Aan de hand van dit FRIS-model kun je analyseren of de training goed loopt en ook zien welke onderdelen nog aandacht nodig hebben. Het streven van een trainer zou moeten zijn om alle vier aspecten zo goed mogelijk in te richten.  

Leontien: “We hebben afgelopen weken het eerste prototype getest in verschillende jeugdsportteams in Steenwijk, Raalte en Zwolle. De teamscan wordt ingevuld op papier. We zijn bewust weggebleven van een app. Dan is de trainer niet te veel bezig met z'n telefoon, maar echt met training geven. Daarnaast is het gebruik van papier ook laagdrempelig: iedereen kan dat doen. Zo'n scan helpt ook gelijk als een professional de trainer gaat begeleiden. De ingevulde scan is dan een uitgangspunt: het wordt inzichtelijk waarin de trainers begeleid kan worden, op welk gebied ze verder willen ontwikkelen. En je spreekt, dankzij het gebruik van één model, daarin dezelfde taal.”  

Als bijvoorbeeld uit de eerste scan blijkt dat in een team veel sporters laag scoren op een aantal aspecten van het FRIS-model, dan kan een trainer doorschakelen naar de clubkadercoach om te onderzoeken wat de oorzaak hiervan is. In welke mate zorgt bijvoorbeeld de relatie tussen de sporters voor deze lage score, is de inhoud van de training niet op het juiste niveau of biedt de trainer te weinig of te veel structuur?  

Teams signaleren de aandacht nodig hebben  

Vanuit het JIC is Jeroen Steeman betrokken bij de teamscans. Jeroen: “Voor het JIC is het een mooie uitdaging om ook vanuit de groepsdynamische hoek op onderzoek uit te gaan en te komen met een makkelijk bruikbare werkwijze die gebruikt kan worden bij de beweging richting een veilige en ontwikkelingsgerichte teamcultuur.”  

De focus ligt nu op of deze scan de teams weet te signaleren die aandacht nodig hebben. De daaropvolgende vraag is hoe scholingsaanbod voor clubkadercoaches eruit moet zien dat als doel heeft om trainers de dynamiek in een team positief te laten beïnvloeden.  

“Dat is het mooie van deze samenwerking,” zegt Leontien. “De kennis van het JIC op het gebied van sociale innovatie en de praktijk van SportService Zwolle waar prototypes gelijk getest kun worden onder jonge trainers. Met feedback kunnen we scan steeds verbeteren zodat we uiteindelijk een goed product afleveren waar trainers echt iets aan hebben: een teamscan voor jeugdsport.”  

Wil je op de hoogte gehouden worden of heb je interesse om deel te nemen, neem dan contact op met het Jeugdsport Innovatiecentrum via jeugdsportcentrum@windesheim.nl (opent in nieuw tabblad)