“Mia gaat soms tegen de stroom in, soms met de stroom mee; de client staat altijd centraal”

Start van deze prachtige dag

Nadat dagvoorzitter Tina Bellemans iedereen welkom heeft geheten, introduceert zij Arend Runia, directeur domein Bewegen en Educatie, die de dag officieel opent. Hij blikt terug op Mia’s carrière, op haar werklust en het onderzoek waarmee zij het veld heeft verrijkt “Mia heeft er mede voor gezorgd dat centraal begrippen binnen de  psychomotorische therapie theoretisch werden verdiept en met onderzoek werden onderbouwd. Belangrijk daarbij zijn de uitkomstmaten om een behandeling te evalueren. Behandeling waarbij  bewegings- en lichaamsgerichte therapie wordt ingezet en in Mia’s geval vooral traumabehandeling. Zij ontwikkelde grote onderzoeksprojecten – en lijnen binnen het lectoraat en gaf daarmee richting aan het onderzoek. Dat alles vandaag vieren we vandaag,” vertelt Arend, “maar het is vandaag ook een afscheid. Mia zal haar stokje overdragen als associate lector aan haar opvolger: onderzoeker Tina Bellemans.” Mia’s inzet voor bewegings- en lichaamsgerichte interventies bij traumabehandeling van de afgelopen jaren heeft grote impact gehad in een tijd waarin veel nadruk ligt op praten en minder op ervaren. Arend sloot zijn introductie af met een citaat van Mia zelf: “[Bij mensen met een trauma] moet eerst de spanning uit het lijf en moet de connectie met het lichaam worden hersteld. Mensen met trauma voelen vaak niet meer of ze boos zijn of verdrietig, of dat iemand over hun grenzen gaat. Als ze het niet voelen, hoe kunnen ze dit dan onder woorden brengen?” 

Een blik terug

Hans Knegtering, arts, psycho-, systeem- & integratief therapeut  en ook oud Windesheim collega heeft met samen met Mia gestudeerd. Tijdens de studie hebben ze onder andere les gehad van professor Hilarion Petzold. Petzold is een belangrijke inspiratiebron geweest voor Mia. Door hem is de passie voor bewegings- en lichaamsgerichte therapie gekomen. Om  ook anderen deelgenoot te maken van zijn gedachtengoed, reisden Hans, Janet Moeijes en natuurlijk Mia naar Duitsland om deze nog steeds werkzame één en tachtig jarige Duitse psycholoog en psychotherapeut te interviewen. In drie filmfragmenten kreeg het publiek in vogelvlucht een introductie in zijn gedachtengoed. Onder andere ging hij in op zijn holistische kijk op therapie waar ook levensstijl en sport een belangrijke rol speelt en de relatie tussen natuur en therapie. De basis is het lichaam  inclusief de sociale context: daarbij zijn we niet alleen verbonden met de natuur, wij zijn zelf de natuur.  De drie getoonde fragmenten zijn terug te kijken via deze linken:

•    Fragment 1: De centrale rol van het lichaam in het menselijk bestaan en in therapie(opent in nieuw tabblad)
•    Fragment 2: Psychotherapie onderzoek en belang change in life-style(opent in nieuw tabblad)
•    Fragment 3: Ecologie; mens is natuur, mens en natuur; huidige ecologische ramp(opent in nieuw tabblad)

Een neurobiologische perspectief op trauma

Voordat neurobioloog Hylke Vervaeke start met haar lezing, deelt ze mee dat het behoorlijk spannend was of ze aanwezig zou zijn op deze dag door een dubbele longontsteking. Wonder boven wonder is alles goed gekomen! Nog vol in het herstel staat ze hier nu op een podium waar ze het publiek meeneemt in de meest actuele inzichten over de invloed van trauma op het brein. Hierin benadrukt ze hoe belangrijk het is om alle domeinen, dus de psychologie, de sociale context en de fysiologie te verbinden binnen therapie. Je hoeft niet alles te weten, maar laat je inspireren en informeren door anderen! Belangrijk in haar betoog is de vraag naar hoe inzichten vanuit de biologie zich verhouden tot het psychologische en psychomotorische werkveld. Er is momentum voor juist het bewegings- en lichaamsgericht werken en voor interventies die uitgaan van emoties en emotieregulatie. Hylke benadrukt dat dit momentum heel bijzonder is. Op het snijvlak van psychomotorische therapie en neurowetenschappen laat zij zich kritisch uit over de veelbesproken Polyvagal theorie waarover zij zegt dat daarin te eenzijdig wordt gekeken en reikt zij de social engagement theorie aan als alternatief. Ze besluit haar betoog met de nadruk op samenwerking: top down, bottom-up, via allerlei structuren kunnen we zoveel nieuwe kennis op een multidisciplinaire wijze bij elkaar brengen!

Wat beweegt ons?

Nadat de verschillende groepen uit de workshops terug zijn in de zaal, krijgt Mia zelf het woord. Ze gaat in op het onderzoek naar trauma vanuit het lectoraat Bewegen, Gezondheid & Welzijn (BGW), en de filosofische onderbouwing van psychomotorische therapie en ook die vanuit de psychologie en sociologie. In de afgelopen tien jaar heeft het lectoraat gewerkt aan onderzoek naar traumabehandeling specifiek met inzet  van bewegings- en lichaamsgerichte interventies. Mia gaat in op de verschillende onderzoekslijnen en prestaties van collega’s binnen het lectoraat [Projecten en onderzoekslijnen binnen het Lectoraat]. Ze deelt de artikelen en modules die zij met collega’s heeft geschreven en die nu voor het veld beschikbaar zijn. Deze zijn niet alleen gericht op trauma in het algemeen, maar ook op vroegkinderlijk complex trauma  en seksueel trauma bij mensen met een licht verstandelijke beperking. Mia deelt een agenda voor de toekomst: ze vraagt om onderzoek naar  lichaamsbeleving, aandacht binnen de PMT voor dissociatieve symptomen en ook voor de rol van PMT in eerste fase van behandeling. Zij benadrukt dat het lichaam de basis is en dat het raar is om lichaam niet te betrekken: bewegings- en lichaamsgerichte interventies dragen juist bij aan een actief herstel. Ze besluit haar betoog met een conclusie: “PMT is in deze tijd een beweging tegen individualisme en de nadruk op cognitie. Embodiment is geen bijzaak – het is de kern van ervaren en helen.”

Een strijder met een visie: een lofrede aan Mia

Jooske van Busschbach, lector binnen BGW, besluit deze dag met een lofrede aan Mia: “Mia is een strijder met een visie. Vanuit engagement vroeg Mia om aandacht voor grensoverschrijdend gedrag, seksisme en seksueel geweld. Daarbij vraagt ze niet alleen om ander beleid , maar houdt een pleidooi om daadwerkelijk wat te doen en er echt te zijn voor slachtoffers. Dit hield Mia al bezig voor dat dit een trend werd.” Natuurlijk ging Jooske ook in op Mia de onderzoeker, die ervaring en kennis heeft opgedaan, omschreven en ontwikkeld. Steeds lag hierbij de focus op onderbouwing. Jooske ging vervolgens door op Mia’s werkwijze: “Mia ziet meer dan de anderen. Daarin kan ze tegen de stroom in gaan als zij denkt dat het anders moet, maar ze kan ook met diezelfde stroom mee: bij haar staat de cliënt centraal, ook in het onderzoek.” Na deze prachtige worden over Mia’s werkwijze, kwamen er persoonlijke woorden van dank. “We gaan je missen,” vertelt Jooske, “maar de wereld is jou nog niet kwijt: je gaat nog cursussen geven en spreken op studiedagen. Je hebt daarnaast een gigantisch netwerk nationaal en internationaal opgebouwd. Binnen ons lectoraat ben je inmiddels “geïnternaliseerd’: onderzoekers denken terwijl zij bezig zijn “Wat zou Mia hiervan vinden?”. In het voor haar geschreven Liber Amicorum dat Jooske Mia tot slot overhandigt, komen deze onderzoekers aan het woord. 

Zoals het hoort, sloot Mia zelf deze dag af: “Ik wil iedereen bedanken en ik neem afscheid van een geweldig team. Dat is moeilijk.” 
De dag werd feestelijk afgesloten met een toost op Mia.