Naar cookie instellingen Hoofdinhoud Hoofdnavigatie

Transitie in het bewegingsonderwijs

Banner image
  1. Home(opent in nieuw tabblad) /
  2. Calo Windesheim(opent in nieuw tabblad) /
  3. SLO doelen

Jeroen Koekoek, associate lector binnen het Lectoraat Bewegen, School en Sport en opleidingsdocent binnen de Calo, schoof een jaar lang aan bij het ontwikkelteam om de nieuwe kerndoelen voor het vakgebied Bewegen en Sport op te stellen. Uiterst noodzakelijk, want de vorige kerndoelen zijn opgesteld in 2006. “Met een beperkt aantal kerndoelen voor bewegingsonderwijs die zo globaal waren geformuleerd kunnen we zeggen dat we eigenlijk geen concrete eisen hadden voor bewegingsonderwijs,” vertelt Jeroen. Sinds 2006 en nu is er natuurlijk ook veel veranderd in hoe we kijken naar onderwijs en bewegingsonderwijs in het bijzonder. Jeroen neemt ons mee in het traject op weg naar de 7 nieuwe kerndoelen.

In het kort: Kerndoelen?

“De kerndoelen zijn eigenlijk de basisleerdoelen voor kinderen,” begint Jeroen. “Ieder vak heeft een aantal leerdoelen waaraan kinderen moeten voldoen, dus ook in het vakgebied bewegen en sport. In principe bestaat een kerndoel uit een kort geformuleerde doelzin.” Maar het aantal kerndoelen was beperkt en er werd nauwelijks richting gegeven aan het onderwijs en de beoogde opbrengsten. In 2001 werd daarom het principe van leerlijnen toegevoegd. Leerlijnen moesten de kerndoelen voor vakleerkrachten bewegingsonderwijs concreter maken. Dit is een lang ontwikkelproces geweest dat jaren heeft geduurd. Ook daarbij was Jeroen betrokken. “Een paar jaar geleden kwam men tot de conclusie dat de kerndoelen geüpdatet en geactualiseerd moesten worden. SLO, het landelijk expertisecentrum voor het curriculum(opent in nieuw tabblad), kreeg van het ministerie OCW (Onderwijs, Cultuur & Wetenschap) de(opent in nieuw tabblad) opdracht om hiermee aan de slag te gaan,” vertelt Jeroen. Vanuit daar verzamelde SLO de expertise om zich heen die nodig was om de nieuwe doelen op te stellen. Een team van 12 professionals bestaande uit curriculum experts, docenten en vakexperts werd bij elkaar gezocht om hiermee aan de slag te gaan.

Focus op de nieuwe concept-kerndoelen

Het canvas voor de kerndoelen was helemaal blanco: “We konden onszelf afvragen wat we nou echt aan kinderen mee wilden geven. Een belangrijk uitgangspunt is dat wij zoveel mogelijk leerlingen plezier en betrokkenheid willen laten beleven in bewegen waardoor ze intrinsiek gemotiveerd raken om dat zelf een leven lang te blijven doen. Vanuit daar zijn we eerst begonnen met het opstellen van een raamwerk. Zo bieden we de vakdocenten houvast.” Dit raamwerk bestaat uit drie samenhangende principes die centraal staan in bewegen: leren, samen en betrokken. Mogelijk ziet de kenner hier een overlap met het didactische Calo-model ‘Loopt ‘t, Lukt ‘t, Leeft ‘t’. “We hebben voor deze indeling gekozen zodat we een duidelijk uitgangspunt hadden. Het aspect van leren spreekt voor zich: ons vakgebied gaat over onderwijs. Maar leren wordt breed opgevat: in ons vak gaat het ook over gezamenlijkheid. Daarom vinden we het belangrijk dat leerlingen leren om samen te bewegen. Daarnaast hebben we het element van betrokkenheid toegevoegd. Hiermee doelen we op het leren ontdekken van aspecten die te maken hebben met beweegidentiteit: wat vind je leuk en minder leuk aan bewegen? Wat past bij jou en waar ga jij als leerling dus op aan?” zegt Jeroen.

Concept-kerndoelen staan, wat nu?

“Het accent op de kerndoelen is in dit nieuwe traject anders gelegd: We hebben voor het bewegingsonderwijs meer leerling-gecentreerde doelen ontwikkeld in plaats van leerdoelen door de ogen van een docent,” zegt Jeroen. Deze verandering gaat merkbaar zijn binnen zowel de onderwijspraktijk als voor opleidingen tot gymleraar. Een voorbeeld van een nieuw kerndoel die de noodzaak tot verandering en scholing aangeeft, is ‘een beweegactiviteit passend maken’. “We stimuleren met dit kerndoel kinderen om zelf na te denken en te puzzelen met een beweegactiviteit. Ze zijn hiermee feitelijk zelf aan zet in de les”. Hierin komt ook de leerling-gecentreerde benadering terug: de doelen zijn geschreven voor wat een kind moet kennen en kunnen ten opzichte van wat een docent hen moet leren. “Met de nieuwe kerndoelen, verwachten we dat docenten hun onderwijs anders in moeten vullen. Vanuit daar ontstaan ook nieuwe vakdidactische vragen en uitdagingen bij docenten. Ons lectoraat en andere beweeglectoraten in Nederland spelen een cruciale rol hierin: wat is er nodig voor deze transitie? Dat moeten we onderzoeken en vervolgens moeten we dat omzetten naar passende pedagogisch-didactische ondersteuning.” Bij uitstek een reden waarom het een voordeel is werkzaam te zijn binnen zowel het lectoraat Bewegen, School en Sport als docent binnen de lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding: Jeroen kent zowel de praktijk als het onderzoeksveld. “Hoe we docenten kunnen begeleiden in deze nieuwe manier van kijken, vergt ondersteuning. Daar draag ik graag aan bij.”

Toekomstbeeld

“We hebben misschien wel tien jaar nodig om deze nieuwe vakdidactische inzichten en kerndoelen goed te implementeren binnen onderwijsprogramma’s en vakwerkplannen, maar ik heb er zin in!” Als Jeroen wordt gevraagd naar hoe volgens hem over tien jaar het vakgebied bewegingsonderwijs er uitziet, hoeft hij niet lang na te denken: “Gymleraren moeten zich gefaciliteerd en bekwaam voelen. Dat betekent dat ze de juiste vakdidactische kennis en kunde hebben om voor leerlingen de nieuwe kerndoelen betekenisvol te laten zijn. Maar het belangrijkste doel is het realiseren van plezier en betrokkenheid in de gymles. We willen dat leerlingen gefascineerd blijven om te bewegen.” Het voorbereiden op een leven lang bewegen wat al eerder werd aangehaald, komt in deze kerndoelen veel nadrukkelijker aan de orde. Het betekent ook dat hij het druk gaat krijgen in zijn functies als associate lector en opleidingsdocent, maar met een mooie stip op de horizon: “Als we een steentje bij kunnen dragen aan dat leven lang bewegen, ben ik blij!”

Wil je de exacte concept kerndoelen lezen? Bekijk deze hier: Conceptkerndoelen bewegen en sport - SLO(opent in nieuw tabblad)

Wil je meer weten over het proces rondom de kerndoelen? Klik dan hier: Actualisatie kerndoelen bewegen en sport | SLO(opent in nieuw tabblad)

Neem contact met ons op