Digitale geletterdheid

Digitale geletterdheid is het vermogen om op een verantwoordelijke manier om te gaan met en invloed uit te oefenen op je digitale omgeving (thuis, school, werk, maatschappij).

Introductie 

Op basis van onderzoek in en met de praktijk en literatuuronderzoek ontwerpen we, in samenwerking met Kennisnet en scholen, interventies voor digitale geletterdheid in (speciaal)basisonderwijs, voortgezet onderwijs en hoger onderwijs. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om een dialogische aanpak voor mediawijsheid, een curriculum voor de pabo en een minor digitale geletterdheid.

Aanleiding

Digitale geletterdheid is van groot maatschappelijk en professioneel belang omwille van de steeds toenemende rol van ICT in beroep, samenleving en in het persoonlijk functioneren. Waar in de beginfase de nadruk bij digitale geletterdheid sterk lag op persoonlijke handigheid met ICT, ligt de nadruk daarnaast nu ook op de hogere orde vaardigheden om verantwoord en verantwoordelijk om te gaan met de digitale wereld.

Doel en aanpak

Op basis van onderzoek in de praktijk en literatuuronderzoek ontwerpen we, in samenwerking met Kennisnet en scholen, interventies voor digitale geletterdheid in (speciaal)basisonderwijs, voortgezet onderwijs en hoger onderwijs. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om een dialogische aanpak voor mediawijsheid, een curriculum voor de pabo en een minor digitale geletterdheid.

Onderzoeksprojecten

• Onderwijskennis.nl: Voorwaarden voor digitale geletterdheid (NRO; themapagina)
• Technology-based simulatieleren: ontwerp, onderbouwing en evaluatie
• Jeugd en digitalisering: Navigating the cross-contextual media landscape (NWA)
• PhD onderzoek Anna van Doorn, Digital media use and the cognitive development of young adolescents (NWA :JEDI)
• Reviewstudie Digitale geletterdheid in het v.o. voor Peilonderzoek van de Onderwijsinspectie (NRO)
• Kunst en digitale geletterdheid op de basisschool (Stadkamer Zwolle)
• Digitale geletterdheid en e-didactiek (Arlanta schoolbestuur)
• PLG Digitale Geletterdheid (Speelwerk Zwolle)
• Sprong Netwerk iXpact (SiA)
• PhD onderzoek Remco Pijpers, Teaching in a Digital World: A Phenomenological Research of Teachers' Existential Experiences (Kennisnet, VU)
• Strategies for developing digital competencies in teachers

Publicaties

• Bruijn, R., & La Roi, H.: Vele artikelen in Levende Talen Magazine. O.a.: Een socratisch gesprek over technologie – 2024, 111(2); Smartphones in 2023 – verbieden of toch gebruiken – 2023, 110(4); Rijk taalonderwijs rond digitale geletterdheid – 2022, 109(8); Gas op de digitale geletterdheid – 2022, 109(6); Digitale geletterdheid stimuleren – 2021, 108(8); Opgroeien met internet – 2020, 107(4); Computational thinking (en wat we daar al mee doen) – 2019, 106(8).
• Passey, D., Shonfeld, M., Appleby, L., Judge, M., Saito, T., & Smits, A. (2018). Digital agency: Empowering equity in and through education. Technology, Knowledge and Learning, 23(3), 425-439.
• Smits, A., Heitink, M., van den Brink, D., & Rouw-Meertens, A.-M. (2024). Digitale  geletterdheid in  het voortgezet  onderwijs. [systematische review voor Onderwijsinspectie en NRO].(opent in nieuw tabblad) Hogeschool Windesheim / Universiteit Twente. 
• Smits, A. (2023, 27 november). Voorwaarden voor digitale geletterdheid.(opent in nieuw tabblad) Onderwijskennis van het NRO. 
• Smits, A., & Pijpers, R. (2022). Digitale Geletterdheid op school? Weet wat werkt [Podcast](opent in nieuw tabblad). Kennisnet.
• Smits, A & Pijpers, R. (2025). Wetenschapscollege “Digitale geletterdheid onderwijzen”(opent in nieuw tabblad). Expertisepunt digitale geletterdheid / Kennisnet.
• Van den Brink, D., La Roi, H., Bruijn, R., & Smits, A. (2024, July). Unplugged: teaching digital literacy in pre-service teacher education. In EdMedia+ Innovate Learning (pp. 1026-1033). Association for the Advancement of Computing in Education (AACE).
• Van der Linde-Koomen, D., Jonker, H., Voogt, J. (2023). Computational Thinking in Pre-vocational Education: A Focus on Coding Unplugged. In: Keane, T., Fluck, A.E. (eds). Teaching Coding in K-12 Schools. Springer, Cham.
• Van der Linde, D., Voogt, J., & van Aar, N. (2021). Computational Thinking Skills of Young Children Working on a Programming Task. Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching, 40(4), 357-376.
• Van der Linde, D., Jonker, H., & Van Koeven, E. (2021). Drieluik: Wat is Computational Thinking? [1]. Van Twaalf tot Achttien, 31(4), 42-43.
• Van der Linde, D., Jonker, H., & Van Koeven, E. (2021). Computational Thinking voor het (v)mbo. [2]. Van Twaalf tot Achttien, 31(5), 42-44.  
• Van der Linde, D., Jonker, H., & Van Koeven, E. (2021). Computational Thinking: wat, hoe en wanneer? [3]. Van Twaalf tot Achttien, 31(6), 42-43.

Meer weten? 

Neem contact op met: Anneke Smits, lector.
E-mail: aeh.smits@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)