Niet-familiale leiders - ramp, of toch niet?

In steeds meer familiebedrijven kiezen familieleden ervoor om een ander carrièrepad te volgen. Dat betekent dat leidinggevende functies vaker worden ingevuld door mensen van buiten de familie. En dat is geen probleem - integendeel! Uit onderzoek blijkt dat niet-familiale leiders juist een essentiële rol spelen in het creëren van verbinding tussen niet-familiale medewerkers en het familiebedrijf. Hoe sterker die verbinding, hoe groter de motivatie, werktevredenheid én prestaties.

Verbondenheid begint in het team

De mate van verbondenheid van niet-familiale werknemers met het familiebedrijf begint, heel basaal, in het team. Als de identificatie met het team ontbreekt, heeft dit automatisch negatieve invloed op de verbondenheid met het bedrijf en de familie achter het bedrijf. Dit werkt ook andersom: een medewerker die zich verbonden voelt in het team, voelt zich eerder verbonden met het bedrijf en de familie. De leider van het team speelt hierin een centrale rol. Door de manier waarop hij of zij leidinggeeft, ontstaat er verbinding of juist afstand. Tot voor kort was de aanname in de familiebedrijfskunde dat familiale leiders hier het meest geschikt voor zijn. Zij ademen immers de identiteit, normen en waarden van het familiebedrijf. Wie zou geschikter zijn om de gewenste identiteit uit te dragen dan een familielid? De onderzoekers Boberg en haar collega’s betogen echter iets anders: juist een niet-familiale leider blijkt bijzonder effectief in het versterken van die verbondenheid.

Studie onder familiebedrijven

Op basis van een studie onder 325 Duitse familiebedrijven laten de onderzoekers zien dat een niet-familiale leider qua identiteit vaak dichter bij de niet-familiale medewerkers staat. Zowel de leider als de medewerkers maken geen deel uit van de familie. Dat schept een overeenkomst, waardoor identificatie en onderling begrip sneller ontstaan. Een niet-familiale leider kan meer invloed uitoefenen op de teamdynamiek en verbondenheid vergeleken met een familiale leider, zeker in een bedrijfscultuur waarin autonomie, vertrouwen en het collectief belang centraal staan.

Cultuur en voorbeeldgedrag

Daarop voortbordurend onderzocht onderzoeker Köhn met collega’s het ondernemende gedrag van niet-familiale medewerkers binnen familiebedrijven. Wat blijkt? Deze medewerkers zijn sterker gemotiveerd om ondernemend gedrag te tonen als de familie zelf ondernemend is en dit ook stimuleert binnen de bedrijfscultuur. Alleen een niet-familiale leider aanstellen is dus geen wondermiddel. Betrokkenheid en ondernemerschap van medewerkers ontstaan door een samenspel van leiderschap, cultuur én voorbeeldgedrag van de familie.

Family Next

Binnen het project Family Next 2.0 delen niet-familiale directieleden van Overijsselse familiebedrijven hun ervaringen in kleine, lerende netwerken. Uit deze praktijkverhalen blijkt hoe waardevol hun rol is in het versterken van samenwerking, het borgen van cultuur en het toekomstbestendig maken van het bedrijf. Precies de factoren waar ook het onderzoek op wijst.

Conclusie

Kortom: realiseer je als ondernemer hoe waardevol niet-familiale leiders zijn in het creëren van betrokkenheid via identificatieprocessen. In combinatie met een bedrijfscultuur waarin autonomie, vertrouwen en ondernemerschap centraal staan, en met oog voor goed teamwerk, maak je jouw familiebedrijf aantrekkelijker voor medewerkers én sterker voor de toekomst.

Lectoraat Familiebedrijven

Boberg P. S., Bövers, J., Bormann, K.C., Hoon, C. (2022). Identity leadership in family businesses: The important role of nonfamily leaders. Journal of Family Business Strategy(opent in nieuw tabblad)(opent in nieuw tabblad). ISSN 1877-8585.  

Köhn, P., Ruf, P.J., Moog, P. (2022) Why are non-family employees intrapreneurially active in family firms? A multiple case study. Journal of Family Business Strategy(opent in nieuw tabblad)(opent in nieuw tabblad). ISSN 1877-8585.