Leidinggeven in een grootstedelijke context

Hoe geef je leiding in een dynamische, diverse onderwijsomgeving waar iedere dag nieuwe kansen én uitdagingen met zich meebrengt? In grootstedelijke regio’s vraagt onderwijs om ander leiderschap: met lef, culturele sensitiviteit en een sterk gevoel voor gelijkwaardigheid. Volgens Dorien Bosselaar, onderwijsadviseur Leven Lang Ontwikkelen bij Windesheim Flevoland, is dat precies waar de nieuwe post-hbo Grootstedelijk leiderschap op inspeelt.

Unieke context

De grootstedelijke context vraagt om iets anders dan leidinggeven op een dorpsschool. "We zagen in de regio Almere en Lelystad een groeiende behoefte aan schoolleiders die weten hoe je met grootstedelijke uitdagingen omgaat. Er is niet alleen een lerarentekort, maar ook een tekort aan ervaren schoolleiders die hier in de praktijk het verschil kunnen maken."

De leergang is bedoeld voor schoolleiders in het primair en voortgezet onderwijs, maar staat ook open voor leidinggevenden uit het mbo en hbo die met vergelijkbare grootstedelijke uitdagingen te maken hebben. "Iedereen die werkt in een stedelijke omgeving kan hiermee aan de slag. Uiteindelijk draait het om dezelfde vraag: hoe zorg je dat iedere leerling gelijke kansen krijgt?"

Drie thema's

De leergang gaat uit van gelijke kansen bieden en richt zich van daaruit op drie thema’s die in de grootstedelijke praktijk steeds terugkomen:

• Omgaan met uitdagend gedrag: je leert hoe je omgaat met botsende waarden, verwachtingen en straatcultuur in de klas.
• NT2 en meertaligheid: met aandacht voor taalachterstanden en visie op beleid.
• Anders organiseren, over hoe je vanuit visie met een interprofessionele personele bezetting toch goed onderwijs kunt bieden.

"Het lerarentekort vraagt om creatief kijken naar je organisatie", zegt Dorien. "Hoe kun je met anders bevoegden het onderwijs zo inrichten dat leerlingen optimaal blijven leren? En hoe zet je de kwaliteiten in die je wél hebt binnen de school?"

Leren vanuit de eigen praktijk

De leergang duurt 8 maanden en is bedoeld voor ervaren schoolleiders. "Iedere deelnemer werkt vanuit een eigen leervraag of praktijkprobleem", legt Dorien uit. "Ze verdiepen zich in wetenschappelijke literatuur, krijgen inspiratie vanuit onderzoek en werken toe naar een concreet plan van aanpak voor hun school. Zo leren ze niet alleen over grootstedelijke vraagstukken, maar werken ze ook aan echte oplossingen in hun eigen context."

Een belangrijk onderdeel is reflectie. "Schoolleiders kijken ook naar zichzelf: hoe ga ik om met verschillen? Hoe bewust ben ik van mijn eigen overtuigingen en vooroordelen? En hoe zorg ik ervoor dat die mijn beslissingen niet onbewust beïnvloeden?" De methoden die hiervoor in de leergang worden gebruikt, kunnen zij ook inzetten in hun eigen school om bewustwording in het team te stimuleren.

Gelijke kansen als uitgangspunt

Het doel van de leergang is om schoolleiders te helpen gelijke kansen te creëren voor alle leerlingen. Zij leren structuren en mechanismen van kansenongelijkheid in de school te herkennen en een plan van aanpak te ontwikkelen dat kansrijk is. "Alle leerlingen moeten de mogelijkheid hebben hun potentieel te kunnen ontwikkelen", zegt Dorien.

Leidinggeven in een grootstedelijke context vraagt lef en sensitiviteit. "Je hebt te maken met complexe situaties, druk van ouders en soms ook met weerstand. Dan moet je stevig in je schoenen staan, maar ook open blijven. Weet als schoolleider welke richting je opgaat, geef mensen ruimte om te leren en te groeien, en bied ruggensteun waar dat nodig is. Dat geldt voor je team, leerlingen en ouders."

Een lerende school in een lerende stad

De leergang sluit aan bij het bredere idee van de lerende organisatie. "Elke school is in feite ook een lerende organisatie. Je kijkt steeds opnieuw: wat kan beter, wat moet anders? Soms lukt dat niet alleen. Scholing helpt dan om nieuwe inzichten te krijgen en met een frisse blik verder te gaan." Dorien benadrukt dat het belangrijk is dat leidinggevenden blijven leren, juist nu. "De samenleving verandert snel. Denk aan migratie en individualisering. Schoolleiders die investeren in hun eigen ontwikkeling, kunnen beter inspelen op die veranderingen. Daarmee maak je direct verschil voor je team en voor leerlingen."

De kracht van samenwerking

De leergang wordt ontwikkeld in samenwerking met het lectoraat Urban Care & Education van Windesheim. "Dat zorgt voor een sterke verbinding tussen theorie en praktijk. De wetenschappelijke inzichten geven schoolleiders handvatten om hun keuzes te onderbouwen" zegt Dorien. Daarnaast ziet ze samenwerking met ouders en collega’s als cruciaal. "Je doet het niet alleen. Zorg dat je binnen het team een cultuur van steun en openheid hebt. Uiteindelijk doe je het samen, voor de leerlingen."