Kinderboekenweek: “Ik vind het allerbelangrijkste dat kinderen zelf lezen leuk vinden”

In het kort: Rijke taal?

“Je ziet dat er best wel vaak leesmethodes voor kinderen worden gebruikt waarin de taal van het verhaal versimpeld is voor kinderen,” begint Linde. “Erna van Koeven heeft daarom bij ons in de opleiding haar methode Rijke Taal uitgelegd. Ik vond dat zo inspirerend!” Erna van Koeven is onderzoeker binnen het lectoraat Onderwijsinnovatie en ICT en heeft samen met lector Anneke Smits deze methode opgesteld. “Eigenlijk is het niet helemaal een leesmethode. Het zit hem er vooral in welke boeken en teksten je waar voor gebruikt. Je ziet dat veel kinderboeken heel simpel zijn geschreven of dat het korte stukjes zijn die uit de context zijn gehaald. Dat maakt teksten ‘arm’: je hebt weinig nieuwe woorden voor kinderen en ze leren er eigenlijk niet zoveel van. Over de kleine stukjes worden vervolgens vragen gesteld die ook weinig betekenisvol zijn. Zo leer je kinderen eigenlijk helemaal niet zo goed lezen. Het alternatief op dit soort teksten, is ‘rijke taal’. Rijke taal gaat uit van teksten zoals ze zijn zonder deze te versimpelen. Kinderen leren door de context moeilijkere woorden. Het helpt dan nog meer om niet alleen de teksten te lezen, maar om er daarna ook met leerlingen over in gesprek te gaan: wat valt hen op en wat halen zij hieruit? Zo zijn ze actief met de teksten bezig.”

Meer weten over het project "Rijke Taal"? Rijke taal | Lectoraat Onderwijsinnovatie en ICT | Windesheim

Lezen binnen het onderwijs

Als Linde wordt gevraagd wat ze zelf van lezen binnen het onderwijs vindt, moet ze lachen: “Net zoals iedere docent of docent in opleiding, vind ik het belangrijk dat we met onze leerlingen lezen. Dat wil ik later ook doen wanneer ik zelf voor de klas sta. Op mijn huidige stage passen ze ‘blink’-lezen toe. Dat houdt in dat kinderen binnen een thema boeken lezen. Zo lezen de kinderen in een kring een tekst. Dit gaat zowel zelfstandig als gezamenlijk. Daarnaast lezen we een boek in de pauze voor dat aansluit bij het thema en gaan we hierover in gesprek. Ik geef nog geen blink-lessen zelfstandig. Wel ondersteun ik kinderen die lezen moeilijk vinden in een apart groepje: zij hebben wat extra hulp nodig bij het lezen.” Op scholen wordt er nu tijd besteed aan de Kinderboekenweek. Zo ook op Lindes stageadres: “Je ziet dat het echt afhangt van de school hoeveel er met de Kinderboekenweek gedaan wordt. Op mijn stageadres wordt er bijvoorbeeld veel tijd aan besteed. Toch leeft het minder dan je zou denken: kinderen hebben vaak niet helemaal door dat we extra aandacht aan boeken besteden omdat het een bijzondere week is. Gelukkig vinden de kinderen boeken en de boekenweek leuk. En dat is maar goed ook: lezen is belangrijk!”

Lezen zonder methodes

“Na de lessen van Erna, denk ik dat het beste zou zijn om zonder methode lezen te geven,” zegt Linde. “Natuurlijk kan een methode helpen om extra inhoud of structuur aan je les te geven, maar ik denk dat methodes in veel gevallen beperkend werken in plaats van verrijkend. Denk bijvoorbeeld aan korte tekstjes zonder context of vooral opdrachten om het opdrachten maken zonder dat er dieper naar de tekst gekeken wordt. Dat is jammer: je kunt heel veel opdrachten op papier maken, maar of een leerling de tekst echt begrepen heeft, kom je pas achter wanneer je met hen in gesprek gaat over hetgeen dat ze gelezen hebben.” Tegelijk maakt Linde zich zorgen om de volgende generatie lezers: “Je ziet dat jongeren vaker een kleinere woordenschat hebben of moeilijker uit hun woorden komen wanneer ze niet genoeg in aanraking zijn gekomen met rijke taal. Natuurlijk kun je dat met extra lessen en goede boeken grotendeels oplossen, maar je zou willen dat dit niet nodig is. Ik denk dat je kinderen verder helpt door te lezen en voorgelezen te worden uit een boek met rijke taal: een verhaal met een boodschap of belangrijke waardes helpt kinderen verder!”