Naar beleving door beweging
Dirk Jan van Heiningen over Vitaliteit ter gelegenheid van de Vitaliteitsweek
Goed voor jezelf zorgen is soms een uitdaging. We werken hard, ervaren veel prikkels en daarnaast is er veel gedigitaliseerd. We fietsen elektrisch, hebben een elektrische grasmaaier en hoeven ook niet meer te stofzuigen. Allemaal fijne hulpmiddelen die onze alledaagse ritmes makkelijker maken. Maar hier zitten ook nadelen aan: een mens is gemaakt om te bewegen. Niet alleen zorgt het ervoor dat we ons lijf in orde houden, het helpt ook met onze mentale en sociale gesteldheid. Dat maakt balanceren tussen werk en privé, met daar bovenop nog gezond leven, ingewikkeld. Dirk Jan van Heiningen is docent aan de Calo en heeft daarnaast een sportschool waarin hij mensen begeleidt bij leefstijlveranderingen. Wij gingen met hem in gesprek.
“Als mensen horen: ‘je moet beter voor je lijf zorgen, wordt snel de link gelegd dat ze naar de sportschool moeten. Terwijl dat niet direct is wat er wordt bedoeld,” begint Dirk Jan. “Nu zijn we nog steeds druk bezig, maar steeds minder fysiek. Veel mensen hebben een zittend beroep, wat betekent dat je een groot deel van je werkdag achter de laptop doorbrengt waardoor we ons lichaam fysiek te weinig belasten.” Deze onderbelasting heeft negatieve gevolgen: het lichaam raakt minder belastbaar en het uithoudingsvermogen en kracht verminderen snel. “Dit is het moment dat je kunt gaan sporten, maar wat er dan vaak gebeurt, is dat je doordat je ongetraind bent, sneller blessures hebt of dat je lichaam de plotselinge bewegingspiek niet trekt.” Dit gezegd hebbende, sporten is in principe natuurlijk goed, noodzakelijk en gezond voor je! Het betreft vooral de plotselinge overgang waar je lichaam het zwaar mee heeft.
Aanpassingen in je dagelijks leven
“Wanneer tegen jou gezegd wordt dat je beter voor jezelf moet zorgen, is het belangrijk dat je kijkt naar hoe je kleine aanpassingen kunt doen die voor jou haalbaar zijn,” legt Dirk Jan uit. “De sportschool kan een optie zijn, maar als je er geen plezier uithaalt, haak je snel af. Waarom zou je jezelf daarheen slepen als er ook genoeg andere beweegvormen zijn? Misschien haal jij heel veel uit regelmatig een wandeling maken of kun je de fiets pakken in plaats van de auto. Zo maak je het onderdeel van je routine met hele minimale aanpassingen.” Andere voorbeelden hiervan kunnen zijn die ene snoepzak niet voor het weekend in huis halen, de gewone grasmaaier in plaats van de zitmaaier pakken of in de pauzes overgaan op een stuk fruit in plaats van een koekje. “Maak het voor jezelf haalbaar en neem bewegen mee in je alledaagse leven,” aldus Dirk Jan.
Bewegen en Prestatie
“Ik leg mensen uit dat ze succesvoller worden in het volhouden van hun sport en beweegaanpassingen, als ze het ‘bewegen, beleven, belasten-principe’ toepassen. Vanuit die drieslag werk ik ook tijdens de begeleiding van mensen,” vertelt Dirk Jan. ‘In beweging komen’ staat in deze context voor het activeren van je lijf, hoe laagdrempelig de activiteit ook is. De factor ‘Beleven’ betreft je gevoel: Wat ervaar je? Past de beweegvorm bij je? Vind je het leuk om te doen en haal je er voldoening uit? Dat kan alleen als de beweegvorm lukt: als het lukt, is het leuk! Iets leuk vinden is cruciaal om regelmatig bewegen vol te houden. Belasten komt voort uit je lichaam gebruiken en je spieren vervolgens ook te belasten. “Mensen zijn geneigd veel naar die laatste te kijken: hoe maak ik de gewichten zo zwaar mogelijk of kom ik het snelst mijn rondje door? Dat kan werken voor jou, maar als de beleving er niet is en je er geen plezier in hebt, is het een extra taak die je moet doen. Terwijl bewegen ook heel erg leuk kan zijn als je de passende activiteit voor jou vindt.”
Dirk Jan besluit zijn betoog: “De kern is vooral dat je voldoende beweegt. Of je nou jezelf tot het uiterste pusht in de sportschool of dagelijks wandelt in het avondzonnetje, beide kunnen bijdragen aan je gezondheid als dit goed doseert en er een positief gevoel aan overhoudt.”