Winst door Sport- Trainer-kind INterACTIE

Het onderzoek biedt concrete handvatten voor de rol van de trainer/coach in het bevorderen van een veiliger sportklimaat.

• Lectoraat: Sportpedagogiek
• Betrokken onderzoekers: prof. Dr. Nicolette Schipper-van Veldhoven, Jarno Hilhorst, dr. Johan Steenbergen, dr. Frank Jacobs, dr. Marc Theeboom  
• Partners: Kennispraktijk, NOC*NSF, Haagse Hogeschool, VUB
• Subsidie: NOC*NSF

Over het onderzoek

Het onderzoek biedt concrete handvatten voor de rol van de trainer/coach in het bevorderen van een veiliger sportklimaat en leveren een rijk en divers beeld op van het gedrag van trainers in hun omgang met jeugdsporters. De veelheid aan typen gedragingen en de manier waarop trainers dit bij trainingen en wedstrijden vertonen duidt op de complexiteit van wat trainers doen in hun relatie met kinderen. Trainers lijken doorlopend afwegingen te maken of ze bijvoorbeeld zullen complimenteren, aanmoedigen, instrueren en of ze dit verbaal/non-verbaal en groepsgericht/individueel uitvoeren. Uit de verschillende betekenissen die worden gegeven aan het gedrag van de trainer, blijkt dat de relatie tussen trainer en jeugdsporters vrij complex is. Hoe het gedrag van de trainer uitwerkt, hangt samen met specifieke kenmerken van de jeugdsporter, de trainer en de sportomgeving. Er is geen blauwdruk voor trainers te geven waarbij gedrag A simpelweg zorgt voor een bepaalde betekenis B. Wel zijn relatief eenduidige combinaties te herkennen tussen gedrag en betekenis. Vooral complimenten, aanmoedigingen, aanwijzingen en correcties op gedrag leiden tot plezier, zelfvertrouwen, inzet en een grotere sportieve vaardigheid van jeugdsporters.

Zes succesfactoren dragen bij aan ontwikkeling van jeugdsporters. Er zijn zes succesfactoren die werkzaam lijken voor de manier waarop het gedrag van trainers van betekenis is voor de ontwikkeling van jeugdsporters:

1. focus op plezier beleven, leren en presteren;
2. leren via competentiebeleving, zelfvertrouwen en inzet;
3. aanleren van sportieve vaardigheden;
4. inzet en structuur als voorwaarden;
5. regie bij de jeugdsporter zelf;
6. sociaal groepsklimaat voor ontwikkeling van alle jeugdsporters.

Aanleiding onderzoek

Het onderzoek Trainer-kind INterACTIE is uitgevoerd voor het actieplan 'Naar een Veiliger Sportklimaat' (VSK). VSK is het programma van NOC*NSF en sportbonden om tot en met 2016 gewenst gedrag te stimuleren en ongewenst gedrag in de sport tegen te gaan. Het onderzoek biedt concrete handvatten voor de rol van de trainer/coach in het bevorderen van een veiliger sportklimaat. Binnen het programma VSK krijgen uitkomsten van dit onderzoek hun weerslag in de opleidingen voor opleiders en in het bijscholingsaanbod voor trainers/coaches. Daarnaast worden de uitkomsten gekoppeld aan de Kwalificatiestructuur Sport (KSS). Om de uitkomsten een vaste plek te geven binnen sportkaderopleidingen.

Doelstelling

Door sportonderzoek wordt steeds meer bekend over de positieve effecten van sportdeelname op de ontwikkeling van kinderen. Denk aan sociaal gedrag, zelfwaardering en intrinsieke motivatie. Sport heeft veel potentie, maar het is zeker niet vanzelfsprekend dat meedoen aan sport altijd positieve effecten heeft. Dit hangt af van veel factoren, zoals de begeleiding, het morele klimaat en de sfeer binnen een sportvereniging en de energie die het bestuur steekt in het bevorderen van bijvoorbeeld sportiviteit en respect. Maar het is interessant om te kijken onder welke omstandigheden deze positieve effecten optreden en welke succesfactoren hierin precies een rol spelen. Daarover is nog relatief weinig bekend. Wat we wel weten is dat de manier waarop trainers omgaan met hun jeugdsporters cruciaal is voor de ontwikkeling van de jeugdsporters. Het onderzoek richt zich op Trainer-Kind INterACTIE. In dit onderzoek is aangesloten bij de theorie van Positive Youth Development (PYD). Dit praktijkgerichte onderzoek is verdiepend en kwalitatief van aard en moet nieuwe inzichten opleveren over de manier waarop trainers en kinderen met elkaar omgaan in de sport en welke betekenis dit heeft voor de ontwikkeling van jeugdsporters. Het belangrijkste doel is bij te dragen aan het verhogen en beter benutten van de opvoedende waarde van sport. Deze bijdrage wordt geleverd door zicht te krijgen op succes- en faalfactoren van de manier waarop trainers in de relatie met kinderen een ontwikkelingsgericht jeugdsportklimaat realiseren. 

Publicaties en opbrengsten

•  Hilhorst, J., Schipper-van Veldhoven, N., Jacobs, F., Theeboom, M. & Steenbergen, J. (2014). Trainer-kind INterACTIE: Onderzoek naar het gedrag van trainer/coaches en de betekenis ervan voor de ontwikkeling van kinderen in de georganiseerde sport. Ede: BlackBoxPublishers. 
• Hilhorst, J., Steenbergen, J. & Schipper-van Veldhoven, N. (2014). Interactie tussen trainer en kind nader bekeken. Hoe creëer je als trainer/coach een sociaal veilig, stimulerend en ontwikkelingsgericht sportklimaat? Ede: BlackBoxPublishers. 
• Interactie tussen trainer en kind nader bekeken(opent in nieuw tabblad)
• Kennisbank Sport en Bewegen(opent in nieuw tabblad)
• Cruciale rol voor trainers en coaches(opent in nieuw tabblad)

Meer weten? 

Neem contact op met: prof. Dr. Nicolette Schipper- van Veldhoven
E-mail: n.schippervanveldhoven@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)