Actieplan Studentenwelzijn pleit voor integrale aanpak

Zeven op de tien studenten ervaart prestatiedruk

Bijna dertig partijen die zich bezighouden met de gezondheid van studenten, vragen aandacht voor de psychische problemen waarmee studenten dagelijks te maken hebben.

Het netwerk Studentenwelzijn, waar hogeschool Windesheim deel van uitmaakt, stelt in een actieplan een aantal concrete stappen voor die deel uitmaken van een integrale aanpak. Deze aanpak bestaat uit vijf pijlers die gezamenlijk moeten worden uitgevoerd. Dit moet leiden tot een aanzienlijke verbetering van het studentenwelzijn in het hoger onderwijs.

Psychische klachten studenten

Veel studenten in het hoger onderwijs hebben te maken met psychische klachten. Belangrijke oorzaak hiervoor is, naast reeds eerder ontstane problemen in de privésfeer, de door hen in toenemende mate gevoelde prestatiedruk. Deze druk komt niet alleen vanuit het onderwijs en regelgeving, maar ook van bijvoorbeeld social media die een grote bijdrage leveren aan het zelfbeeld van jongeren en de daarmee samenhangende ‘Fear of Missing Out’. Dit leidt tot een toename van stress, angststoornissen, burn-outklachten, en een toename onder studenten van concentratie-bevorderende middelen als amfetaminen en Ritalin (ook zonder AD(H)D). Ook gebruiken studenten met problemen bovengemiddeld veel alcohol.

Nieuwe cijfers

Uit cijfers van hogeschool Windesheim op basis van onderzoek onder meer dan 3.000 studenten blijkt dat bijna zeven op de tien studenten (68.9%) vaak tot zeer vaak prestatiedruk ervaart. 60% vindt dat die druk is toegenomen. Bij 14.4% van de deelnemers aan het onderzoek zijn met behulp van gedegen testvragen zeer serieuze angst- en depressieklachten geconstateerd. Zélf geeft 37.5% aan met psychische klachten te kampen. Onderzoeker Jolien Dopmeijer: “Bijna de helft van die 37.5% zoekt ook hulp bij professionele hulpverleners: studentenpsychologen, decanen, studiebegeleiders of een privécoach of –psycholoog. Maar daar staat tegenover dat dit vaak in een (te) laat stadium gebeurt. Teveel studenten blijven ermee lopen of delen hun problemen uitsluitend in eigen kring.”

Zonder stress meer succes

Op basis van het onderzoek op Windesheim blijkt dat 18 procent van de onderzochte studenten een matig tot hoog risico op suïcide heeft. “Gelukkig beoordeelt de meerderheid van de studenten hun eigen gezondheid als ruim voldoende. Zij voelen zich gesteund door medestudenten en familie en voelen zich thuis bij onze onderwijsinstelling. Ze zijn ook zelfverzekerd”, aldus Rutger Kappe, lector Studiesucces bij Hogeschool Inholland en mede-initiatiefnemer van het netwerk Studentenwelzijn. Zonder stress meer succes? “Daar lijkt het wel op”, aldus Kappe. De eerste voorlopige resultaten bij Inholland en Windesheim laten zien dat van de studenten met veel stressklachten (waaronder futloosheid, angstgevoelens, piekeren, slaapproblemen) rond de 40% overweegt te stoppen met de opleiding en twee keer zo vaak studievertraging oploopt.

Alcoholgebruik

Volgens het onderzoek op Windesheim kan 31.4% van de alcohol gebruikende mannelijke studenten als een overmatige drinker beschouwd worden (meer dan 21 glazen in de week), en 24.4% van de alcohol gebruikende vrouwelijke studenten (meer dan 14 glazen in de week). Op landelijk niveau liggen deze cijfers op 10.4% resp. 7.3% (al betreft het hier de bevolking vanaf 18 jaar inclusief de geheelonthouders).

Netwerk Studentenwelzijn

“Wij streven naar een actief samenwerkingsverband met gezamenlijke verantwoordelijkheid”, zegt Rob Bovens, senior onderzoeker bij Tranzo (Tilburg University) en voorzitter van het netwerk Studentenwelzijn. “Het feit dat zoveel partijen uit alle geledingen aanhaken geeft aan dat de tijd van praten en verkennen voorbij is. We willen nu in overleg met de overheid en alle partijen komen tot concrete stappen binnen een, wat mij betreft, Partnership Studentenwelzijn. Het actieplan geeft daar de handvatten voor.”

Vijf pijlers

De vijf pijlers die in het actieplan worden genoemd zijn:
1. Het creëren van awareness (bewustzijn);
2. Zorgen voor binding en een veilig studieklimaat;
3. Preventie en vroege herkenning van problematiek;
4. Aandacht voor professionalisering van docenten en studiebegeleiders;
5. Het zorgen voor een voldoende hulpaanbod.

Bovens: “We kiezen uitdrukkelijk voor een positieve benadering, aansluitend bij de mogelijkheden en kracht van de student zelf. Inbreng van ervaringskennis en ook verder betrokkenheid van studenten is daarbij onmisbaar.” Het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) is ook aangesloten bij het netwerk Studentenwelzijn en vraagt al lange tijd aandacht voor deze problemen. Veel van de medezeggenschapsraden die bij het ISO aangesloten zijn, gaan het actieplan indienen op hun eigen universiteit of hogeschool bij het College van Bestuur, in de hoop dat het navolging krijgt. ISO-voorzitter Rhea van der Dong: “De prestatiedruk en psychische problemen onder studenten zijn een groot, serieus probleem. Het is mooi dat we de krachten met zoveel partijen hebben kunnen bundelen en tot dit actieplan zijn gekomen. We willen aan de slag.”

Download de factsheet 

Download het Actieplan Studentenwelzijn

Lees het bericht in de Volkskrant van 7 april over burn-outs onder studenten(opent in nieuw tabblad) (opent in nieuw tabblad)