Naar cookie instellingen Hoofdinhoud Hoofdnavigatie

Een dynamisch beroepsbeeld van de leraar

Banner image

Midden in gebouw A bij de lerarenopleidingen hangt een uitgeschreven tekst over het beroepsbeeld leraar. Inmiddels hangt deze er al heel wat jaren en is het door de tijd ingehaald. “Destijds was deze omschrijving van het beroepsbeeld goed, maar er is alweer zoveel veranderd!” vertelt docente en mede-bedenker van het nieuwe beroepsbeeld Gea van Soest. “In een dynamische wereld en met een Strategische koers waarin de student wordt uitgenodigd eigen regie te nemen om leeruitkomsten aan te tonen, kunnen we niet meer verwachten dat het lerarenbeeld in een statische tekst te vangen is. Daarom hebben we als projectgroep in 2022 van het MT de opdracht gekregen om met een team aan de slag te gaan en een nieuw beroepsbeeld te maken dat bruikbaar is voor alle educatieve opleidingen in het Domein Bewegen en Educatie. ” En de eerste nieuwe versies van het beroepsbeeld zijn inmiddels uitgetest. Tijd voor een gesprek!

Een nieuw beroepsbeeld: hoe dan?

De projectgroep bestond uit Margo Zuidberg van Beroepsonderwijs, de Pabo werd vertegenwoordigd door Annemieke van Duijn, en Sanne Koetsier en Gea van Soest namen deel vanuit de lerarenopleidingen AVO. Op deze manier is het beroepsbeeld dat we uiteindelijk zouden ontwikkelen, ook voor zoveel mogelijk studenten bruikbaar,” vertelt Gea. Goed om te weten is dat het beroepsbeeld in eerste instantie ontwikkeld wordt voor de aanstaande leraar, maar natuurlijk kan het ook gebruikt worden door leraar die al aan het werk is. De eerste conclusie die het ontwikkelteam direct trok, is dat het beroepsbeeld dynamisch moet zijn: “Het beroep van de docent is steeds aan verandering onderhevig. Daarom is het belangrijk dat hier in het nieuwe beroepsbeeld ruimte voor is. En als docent ontwikkel je je voortdurend, niet alleen tijdens je studie maar ook in je werk, je leven lang. Een dynamisch docentbeeld past daarbij. Daarnaast kunnen twee goede docenten verschillen in hun manier van het verzorgen van onderwijs. Ook dat moet te vangen zijn in het beroepsbeeld.” Hier moet wel bij gezegd worden dat de bekwaamheidseisen en de kennisbasissen de vaste pijlers blijven in het beroepsbeeld: “Hoe flexibel we ook willen zijn, je staat voor een klas en hebt vanuit daar ook harde eisen waar aan voldaan moet worden.”

Studenten en persona’s

“Je merkt dat er verschillende type studenten zijn die leraar willen worden, we hebben verschillende doelgroepen bij de lerarenopleidingen.  We zijn begonnen met het maken van persona’s om hier wat zicht op te krijgen, uitgaande van de 4 bekwaamheidseisen: Pedagogisch, vakinhoudelijk en vakdidactisch bekwaam, en de vierde bekwaamheid: handelen vanuit de professionele basis, en natuurlijk de uitgangspunten van de verschillende curricula,” vertelt Gea. Om de eigenschappen wederom inzetbaar te houden voor allerlei doelgroepen, wordt er ook tijdens een studiedag samen met de lerarenopleiders binnen Windesheim en de opleidingsscholen hard gebrainstormd. “We hebben tijdens die studiedag alle deelnemers gevraagd naar variabelen die zij associëren met leraren en onze studenten in opleiding. Daar ontstond nog een andere categorie, namelijk profilering. Studenten nemen levenservaring en werkervaring mee, doen een minor waarin ze zich specialiseren in een onderwerp, hebben soms al werkervaring met een bepaalde doelgroep leerlingen enzovoort. Zo kregen we uiteindelijk een enorme lijst met variabelen die potentieel bij een leraar kunnen horen.” 

Studenten naar de tekentafel

De variabelen, de categorieën en het idee van een dynamisch beeld staan. En nu? “We wisten voor onszelf dat we het niet abstract wilden houden: het moest een concreet voorwerp worden dat mensen konden gebruiken en waarmee je gemakkelijk met elkaar in gesprek raakt over je ontwikkeling,” vertelt Gea. Studenten van de opleiding Industrieel Product Ontwerp (IPO) worden aangehaakt om van alle ideeën die er nu zijn, één samenhangend model te maken. De IPO-studenten maken uiteindelijk een klein poppetje waar op handige wijze kleine balkjes in gehangen kunnen worden. Op deze balkjes staan variabelen die een leraar of student op dat moment in de ontwikkeling bij zichzelf vindt passen. Daarnaast komen de vijf categorieën terug in de balkjes: de variabelen staan op lichtgroen, donkergroen, blauw, rood of geel afhankelijk van de categorie waar ze bij horen. “Op die manier kun je snel zien of een docent zich breed ontwikkeld heeft of eigenlijk vooral op 1 aspect gefocust heeft. Door het driedimensionale docentbeeld te vullen, kom je vanzelf in gesprek over wie jij bent als docent, wat je al kunt en wat je nog wil leren.”

Een tastbaar resultaat

Inmiddels zijn er drie kleine versies van het dynamische beroepsbeeld. Ze worden op Windesheim al volop gebruikt: “We merken dat er veel vraag naar is en mensen ze graag gebruiken in hun lessen. We zetten ze ook in op open dagen om een idee te geven van hoe veelzijdig ons beroep is.” Daarnaast komen de gewilde gesprekken op deze manier inderdaad op gang. “We kunnen de ontwikkeling van een leraar in opleiding prachtig zien met het dynamische beeld: verschillende fases binnen de studie zullen ook met verschillende geleerde eigenschappen komen,” vertelt Gea. De plannen om het dynamische beroepsbeeld verder uit te werken liggen klaar. “We zouden heel graag het beeld verder willen ontwikkelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan duurzamere materialen, maar ook er meer van produceren zodat mensen dit kunnen gebruiken. We denken ook dat een digitale variant veel toegevoegde waarde kan hebben: iedereen zou er op die manier bij kunnen.” Kortom: ideeën en enthousiasme genoeg! “Het beroepsbeeld nodigt uit om mee aan de slag te gaan en erover in gesprek te gaan. Ik denk dat dat het belangrijkste doel daarmee is bereikt!”

Neem contact met ons op