'Jongeren weten vaak niet dat ze mantelzorger zijn'
Zorgen voor je zieke broer, zus, vader, oma of ander familielid. Veel jonge mensen doen het met liefde maar raken overbelast. Hoe kan hun situatie verbeteren? We spraken met Jolien Dopmeijer, onderzoeker studentenwelzijn.
Wanneer ben je eigenlijk jonge mantelzorger?
‘Er is geen echte leeftijdgrens maar met de jonge mantelzorger bedoelen we jongeren vanaf een jaar of 16 tot pakweg 24 die structurele zorgtaken verrichten in het gezin waarin ze opgroeien. Maar het kan ook zijn dat ze voor hun partner zorgen. Die zorgtaken variëren van het toedienen van medicijnen, boodschappen doen, lichamelijke verzorging tot regelzaken en het huishouden. Van de studenten aan de voltijdopleidingen van Windesheim zal dat zo rond de 8% van de populatie liggen.’
Wat is de kern van het probleem?
‘De kern van het probleem is het ontbreken van de balans in hun leven. Dat jonge mensen zorgtaken verrichten, daar is niets op tegen, maar ze vragen te veel van zichzelf, raken overbelast en daardoor in de problemen. Ze vinden het ook vaak moeilijk om hulp te vragen, zijn bang voor studievertraging of de gevolgen daarvan, of weten niet bij wie ze kunnen aankloppen.
Jongeren die zorgen voor een familielid krijgen eigenlijk onvoldoende kans om jong en vrij te zijn. Hun zorgverplichtingen bindt hen aan huis en daarom blijven ze veel langer thuis wonen dan leeftijdgenoten. Dat kan hun ontwikkeling belemmeren. Daar bovenop bevinden ze zich in een levensfase waarin ze het soms moeilijk vinden om over zichzelf te praten. En dat gevoel wordt versterkt als je naar jouw idee niet voldoet aan het ‘ideale’ plaatje. Er is heel veel hulp beschikbaar maar zie deze maar eens te vinden als je je niet eens bewust bent dat je mantelzorger bent.’
Wat is volgens jou het belang van de week van de jonge mantelzorger?
‘Ik ben er heel blij mee want we hebben met zijn allen te weinig door dat veel jonge mensen het zwaar hebben met het uitvoeren van mantelzorgtaken in het gezin waarin ze opgroeien. Ze raken in de knel omdat ze te veel ballen in de lucht moeten houden en hun omgeving dat niet in de gaten heeft. De week van de jonge mantelzorger kan helpen dat jongeren zich bewust worden van het feit dat ze mantelzorger zijn en dat er hulp en ondersteuning mogelijk is.’
‘Ik ben er heel blij mee want we hebben met zijn allen te weinig door dat veel jonge mensen het zwaar hebben met het uitvoeren van mantelzorgtaken in het gezin waarin ze opgroeien. Ze raken in de knel omdat ze te veel ballen in de lucht moeten houden en hun omgeving dat niet in de gaten heeft. De week van de jonge mantelzorger kan helpen dat jongeren zich bewust worden van het feit dat ze mantelzorger zijn en dat er hulp en ondersteuning mogelijk is.’
Weten jongeren van elkaar dat ze mantelzorger zijn?
‘Over het algemeen zijn jongeren hier niet open over en kan schaamte een rol spelen. Ze zoeken weinig hulp bij elkaar en willen niet zwak overkomen. Jongeren uit gezinnen met een immigratieachtergrond vinden het vanuit hun culturele achtergrond sowieso heel normaal dat ze meehelpen bij de zorg voor een opa of ouder en zijn minder geneigd om hulp te zoeken. Vaak willen ze zichzelf ook niet zo zien.
Mantelzorger zijn, is geen aantrekkelijk beeld als je achttien of negentien bent, wilt studeren en van het leven genieten. Toch is het belangrijk dat jongeren die structurele zorgtaken vervullen, zich bewust worden van hun positie omdat bewustwording vaak een eerste stap is naar oplossingen.’
Maakt corona het leven van jonge mantelzorgers extra zwaar?
Absoluut. Corona versterkt het isolement van mantelzorgers en zeker van de jongeren onder hen. Daarbij maakt corona de mogelijkheden die respijtzorg kan bieden, bijna onmogelijk. Respijtzorg is bijvoorbeeld het delen van zorg met anderen in een sociaal netwerk maar ook het tijdelijk of gedeeltelijk overdragen van zorgtaken aan professionals. Juist deze respijtzorg, die de overheid nu extra ondersteunt met de campagne Deel je Zorg, staat door corona extra onder druk omdat het praktisch gezien haast onmogelijk is om deze in de 1,5 meter-samenleving te organiseren.’
Absoluut. Corona versterkt het isolement van mantelzorgers en zeker van de jongeren onder hen. Daarbij maakt corona de mogelijkheden die respijtzorg kan bieden, bijna onmogelijk. Respijtzorg is bijvoorbeeld het delen van zorg met anderen in een sociaal netwerk maar ook het tijdelijk of gedeeltelijk overdragen van zorgtaken aan professionals. Juist deze respijtzorg, die de overheid nu extra ondersteunt met de campagne Deel je Zorg, staat door corona extra onder druk omdat het praktisch gezien haast onmogelijk is om deze in de 1,5 meter-samenleving te organiseren.’
Hoe kan de positie van de jonge mantelzorger verbeteren?
‘Een eerste stap is de erkenning dat ze überhaupt bestaan, gezien worden en daarvoor is deze week belangrijk. Er zijn verschillende lijnen waarlangs je als jonge mantelzorger steun, hulp en begeleiding kunt krijgen. Je hebt de lijn van de respijtzorg die ik al eerder noemde waarbij de huisarts of een gemeentelijke mantelzorgmakelaar een rol kan spelen. Als je studeert heb je bij Windesheim verschillende adressen waar je kunt aankloppen: ik noem het StudieSuccesCentrum (SSC), de studiebegeleider (SLB) maar ook de decaan kan belangrijk zijn. Deze mensen kunnen veel betekenen en meekijken en -denken over de mogelijkheden voor bijvoorbeeld verlofregelingen en extra begeleiding.’
Wat raad je jonge mantelzorgers aan?
‘Zoek contact met anderen. Of dat nu is via je studie, je huisarts of door je problemen te delen met leeftijdsgenoten: zorg dat je er niet langer alleen voorstaat. Er is heel veel mogelijk maar het is de kunst is om de hulp te vinden.’
‘Zoek contact met anderen. Of dat nu is via je studie, je huisarts of door je problemen te delen met leeftijdsgenoten: zorg dat je er niet langer alleen voorstaat. Er is heel veel mogelijk maar het is de kunst is om de hulp te vinden.’
Tips
Vragen?
Stel ze aan Freek Hofland
Woordvoering onderzoek
Wat zoek je?
Laatste nieuws
Cookie instellingen
Windesheim maakt gebruik van functionele en analytische cookies om het gebruik van de website te optimaliseren. Daarnaast maken we gebruik van cookies voor marketingdoeleinden. Hiermee kunnen we je gedrag volgen op websites. Als je op 'accepteer alle cookies' klikt, geef je hiervoor toestemming. Klik op 'stel je persoonlijke voorkeuren in' om aan te geven welke cookies je accepteert. Lees ons cookiestatement voor meer informatie.