Rol voor journalisten bij destigmatisering mensen met een psychische aandoening

Journalistieke berichtgeving kan bijdragen aan het verminderen van vooroordelen en stigmatisering. Dat blijkt uit onderzoek van het Lectoraat Constructive Journalism, in opdracht van Samen Sterk zonder Stigma.
 

Hoe nieuwsmedia berichten over mensen met een psychische aandoening maakt veel uit voor het oordeel dat anderen over hen vormen. Journalisten kunnen daardoor een belangrijke bijdrage leveren aan het tegengaan van stigmatisering van deze toch al kwetsbare groep. Dat kan bovendien goed samengaan met onafhankelijke, objectieve berichtgeving. Belangrijk is dat journalisten oog hebben voor het genuanceerde, menselijke verhaal achter de feiten en dat ze niet vervallen in negatieve stereotyperingen. 

Verantwoorde onafhankelijke journalistiek

Driekwart van de mensen met een psychische aandoening ervaart stigmatisering. Ze krijgen te maken met vooroordelen dat ze onberekenbaar, bedreigend of zielig zouden zijn. Media spelen een belangrijke rol bij deze beeldvorming. Uit eerder onderzoek van Samen Sterk zonder Stigma bleek dat veel journalisten van goede wil zijn en niet willen stigmatiseren, maar dat ze vaak niet weten hoe ze dat moeten aanpakken. Ook zijn ze bang dat ze dan hun objectiviteit en feitelijkheid inleveren. ‘Onterechte vrees,’ zegt onderzoeker Tineke Prins. ‘Ons onderzoek laat juist zien dat verantwoorde journalistiek ook onafhankelijk kan zijn’.

Onderzoek

Het onderzoek 'Wat zijn de feiten? De bijdrage van een constructieve nieuwsaanpak op de beeldvorming rond mensen met een psychische aandoening ' laat zien dat berichten met meer constructieve elementen zorgen voor minder negatieve emoties, zoals boosheid en machteloosheid. Het versterkt juist positieve emoties, zoals hoop en inspiratie. Constructieve elementen zijn bijvoorbeeld het duiden van cijfers en ontwikkelingen, het geven van context, het bieden van toekomstperspectief, aandacht voor de menselijke kant en tips voor de lezer of kijker over hoe te handelen. Een constructieve , menswaardige of positieve foto kan alleen al zorgen voor minder negatieve gevoelens. 

Bewustwording

Constructieve berichtgeving kan op die manier bijdragen aan destigmatisering en stimuleert maatschappelijke betrokkenheid en begrip. Samen Sterk zonder Stigma dat de opdracht had gegeven voor het Windesheimonderzoek roept journalisten op zich daar meer bewust van te zijn. 'Ik hoop dat nieuwsredacties meer rekening houden met de effecten van hun berichtgeving op de beeldvorming rond mensen met psychische aandoeningen', zegt Kees Dijkman van Samen sterk zonder Stigma.