Waardenvolle Journalistiek
Journalistieke vernieuwing in een veranderende samenleving
Het lectoraat Waardenvolle Journalistiek onderzoekt hoe journalistiek kan innoveren om aan te sluiten bij een samenleving die volop in verandering is.
Mensen kunnen tegenwoordig zelf bepalen waar ze hun nieuws vandaan halen en wanneer ze dat doen; vertrouwen in instituties is niet meer vanzelfsprekend; tegelijkertijd wordt van burgers een actieve rol verwacht in de aanpak van grote maatschappelijke kwesties. Ondertussen zijn er zorgen om algoritmes, filterbubbels en polarisatie. Wat is de functie van journalistiek in deze maatschappelijke context? Wat hebben diverse publieksgroepen in de samenleving nodig om zich goed geïnformeerd, gehoord en betrokken te voelen?
We bestuderen het journalistieke werkveld, nieuwsproducties en het beoogde publiek. We ontwikkelen kennis die bruikbaar is voor de journalistiek, de wetenschap, het journalistiek onderwijs en maatschappelijke organisaties.
Wat onderzoeken wij in de praktijk?
Ons lectoraat doet onderzoek naar Waarde(n)volle Journalistiek vanuit een constructieve en publieksgerichte benadering. We bevorderen reflectie op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van journalistiek en op de vraag hoe journalistiek betekenisvol kan zijn voor diverse publieksgroepen in de samenleving.
Belangrijke vragen hierbij zijn: hoe ziet een nieuwsvoorziening eruit die mensen helpt elkaar en de wereld om zich heen beter te begrijpen? Hoe kan journalistiek behulpzaam zijn bij het maken van afgewogen keuzes in het persoonlijke en publieke leven van mensen? Hoe kan de journalistiek bijdragen aan het bevorderen van vertrouwen en verbinding en aan de aanpak van belangrijke maatschappelijke vraagstukken?
-
-
Meer over dit onderzoeksthema
De veranderingen in de samenleving hebben gevolgen voor de journalistieke cultuur. Bestaande journalistieke waarden sluiten niet meer vanzelfsprekend aan bij de hedendaagse informatiebehoeften. Zo blijkt een groot deel van de journalisten zichzelf nog steeds te zien als snelle en neutrale verspreider van informatie, terwijl het publiek ook behoefte heeft aan journalistiek die hoopvolle perspectieven, context en nuance biedt en wederzijds begrip bevordert. Tegen deze achtergrond klinkt de roep om een meer publiekgerichte, constructieve benadering in de journalistiek.
Binnen deze onderzoekslijn bestuderen we de gevolgen van zo'n benadering voor de journalistieke waarden en werkwijze. Ook kijken we hoe journalistiek zich inhoudelijk ontwikkelt: zien we daarin al kenmerken terug van een constructieve aanpak? Hoe sluit de inhoud aan bij behoeften en verwachtingen van publieksgroepen?
-
-
-
Meer over dit onderzoeksthema
Veel nieuwsorganisaties hebben grote moeite om jongeren aan te spreken: jongeren zijn wel geïnteresseerd in nieuws, maar maken steeds minder gebruik van het nieuws dat professionele organisaties bieden. Jongeren vinden dit nieuwsaanbod niet relevant voor hun leven. Ze vinden ook dat er in dit nieuwsaanbod te veel aandacht is voor negatieve ontwikkelingen. Dat is een probleem voor de toekomst van de professionele journalistiek. Die is voor een groot deel afhankelijk van de mate waarin het lukt om de toekomstige generatie nieuwsgebruikers te bereiken, te boeien en te binden. Het afhaken van jongeren bij het nieuws wordt ook gezien als een probleem voor de samenleving, omdat geïnformeerde en betrokken burgers gelden als voorwaarde voor een goed functionerende democratie.
Daarom onderzoeken wij hoe journalistiek waarde(n)vol kan zijn voor jongeren. Hoe zien nieuwsvoorkeuren en nieuwsbehoeften van jongeren eruit? Hoe zou de journalistiek zich kunnen ontwikkelen om daarop aan te sluiten?
-
Nieuwsvoorkeuren en nieuwsbehoeften van jongeren
Monitor Jongeren en Nieuws
Sinds 2009 publiceren we ongeveer elke vijf jaar de Monitor Jongeren en Nieuws. Dit is een groot onderzoek naar de nieuwsinteresse, het nieuwsmediagebruik, de nieuwsbeleving en de nieuwsvoorkeuren van de opgroeiende generatie. We richten ons op jongeren tussen de 15 en 24 jaar. Per editie doet een representatieve groep van zo’n 1500 jongeren mee aan het onderzoek. We maken in het onderzoek ook een vergelijking met oudere publieksgroepen (25+) en een vergelijking over de tijd.
Zijn het de jongeren of is 't het nieuws?
De laatste Monitor Jongeren en Nieuws nuanceert de zorgen om de afhakende jongere. Het is niet zo dat jongeren niet geïnteresseerd zijn in wat er in de wereld gebeurt. De oorzaak voor het afhaken van jongeren bij het nieuws heeft veel meer te maken met de manier waarop nieuwsorganisaties vorm en inhoud geven aan het nieuws. Dat stemt eigenlijk hoopvol: het betekent dat er manieren zijn om de kloof die er nu lijkt te zijn, te overbruggen.
De laatste monitor samengevat:
- Nieuwsinteresse: Gemiddeld hebben jongeren een behoorlijk grote belangstelling voor nieuws: bijna 75% geeft zijn of haar interesse in nieuws een 6 of hoger. Jongeren willen op de hoogte blijven en kennis opdoen over een breed scala aan onderwerpen.
- Nieuwsmijden: 1 op de 6 jongeren mijdt het nieuws regelmatig bewust. Meer dan de helft van deze nieuwsmijders doet dit, omdat ze het nieuws te negatief vindt en omdat het nieuws gevoelens van onmacht en somberheid veroorzaakt of versterkt. Ook vinden de nieuwsmijders in het onderzoek het nieuws vaak niet interessant of relevant voor hun eigen leven.
- Context en onderzoek graag! Jongeren vinden dat de journalistiek zich vooral zou moeten richten op het dieper gravende werk. Het gaat dan om het bieden van context en het belichten van meerdere kanten van actuele onderwerpen, om ingewikkelde vraagstukken begrijpelijk te maken. Ook belangrijk is het controleren van wat er gebeurt door het doen van onderzoek. De klassiek journalistieke rol van snelle nieuwsverspreider vinden jongeren niet zo belangrijk.
- Minder negativiteit en meer variatie! Jongeren willen graag dat het nieuws minder negatief is: journalistiek zou meer aandacht moeten besteden aan de oplossingen voor maatschappelijke problemen. Ook willen jongeren meer variatie zien in het nieuws. Nu gaat het volgens hen te veel over hetzelfde en is er te weinig variatie aan perspectieven.
De volgende editie van de Monitor Jongeren en Nieuws is op dit moment in de maak. De komende maanden brengen we nieuwe inzichten over nieuwsvoorkeuren en nieuwsbehoeften van jongeren.
Producten
Drok, N & Duiven, R. (2021). Monitor Jongeren en Nieuws. Hogeschool Windesheim: Zwolle.
Meer weten?
Neem contact op met onderzoeker Rolien Duiven.
-
De effecten van constructief nieuws op jongeren
Een constructieve benadering in het nieuws – met meer aandacht voor mogelijke oplossingen voor een probleem, met meer ruimte voor nuance en een grotere verscheidenheid aan perspectieven – lijkt aan te sluiten bij wat we weten van de jongere generatie. Daarom onderzoeken we hoe jongere publieksgroepen reageren op een constructieve benadering in nieuws.
Dit doen we op verschillende manieren. In focusgroepen gaan we met jongeren in gesprek. Ook doen we experimenten waarbij jongeren verschillende versies van een nieuwsbericht te zien krijgen. Zo kunnen we onderzoeken wat voor invloed de verschillende versies hebben op, bijvoorbeeld, gevoelens, informatieverwerking, relevantie en betrouwbaarheid. Daarmee laten we zien hoe journalistieke keuzes die bepalend zijn voor de inhoud van het nieuws door jongeren worden ervaren. Deze inzichten kunnen nieuwsorganisaties helpen een effectieve strategie te ontwikkelen voor het bereiken en informeren van jongeren.
Effect 1: meer positieve gevoelens, hoop en inspiratie
Onze studies laten zien dat een constructieve benadering in nieuws leidt tot minder negatieve gevoelens en meer positieve gevoelens dan een probleemgerichte benadering1,2,3. Ook blijkt dat een constructieve benadering in nieuws als inspirerend en hoopvol wordt ervaren3. Dit zijn belangrijke inzichten: vanuit de positieve psychologie weten we dat het ervaren van positieve gevoelens een gunstig effect heeft op het algemene welbevinden van mensen en op de manier waarop ze naar de wereld kijken. Het maakt ook dat mensen ontvankelijker zijn voor het opnemen van informatie.
Effect 2: mensen voelen zich beter geïnformeerd
Uit onze studies blijkt dat kinderen1 en ook volwassenen3 zich na het zien van constructief nieuwsbericht, beter geïnformeerd voelen dan na het zien van een probleemgericht item. Meer en longitudinaal onderzoek is nodig om nog beter grip te krijgen op het proces van informatieverwerking. We willen graag weten hoe het gevoel van geïnformeerd zijn zich verhoudt tot het daadwerkelijk onthouden van informatie.
Effect 3: nog steeds een goed bewustzijn van het probleem
Sommige critici zijn bang dat constructief nieuws maatschappelijke problemen kleiner maakt dan ze zijn. De resultaten van onze studies laten tot nu toe zien dat het hanteren van een constructieve benadering geen effect heeft op ‘problem awareness’. Of het nu gaat om de huizenmarkt, plasticvervuiling of de zeespiegelstijging - mensen die een constructief item over deze onderwerpen zien, blijken zich nog steeds bewust van de problemen die worden geschetst. Belangrijk is vooral dat ze zich minder machteloos voelen na het zien van een constructief bericht en het gevoel hebben meer met de problematiek te kunnen doen.
Producten
1 Swijtink, N. & Hermans, L. (2023) ‘Under Construction’: Informing Young People in an Appropriate Way. Tijdschrift voor Communicatiewetenschap. 51(2), 108-127 https://doi.org/10.5117/TCW2023.2.002.SWIJ(opent in nieuw tabblad)
2 Hermans, L., & Prins, T. (2022). Interest matters: The effects of constructive news reporting on Millennials’ emotions and engagement. Journalism, 23(5), 1064-1081. https://doi-org.windesheim.idm.oclc.org/10.1177/1464884920944741(opent in nieuw tabblad)
3 Swijtink, N., Prins, T., Hermans, L., & Hietbrink, N. (2023). An informed audience: The effects of constructive television news on emotions and knowledge. Journalism, 24(11), 2436-2453. https://doi-org.windesheim.idm.oclc.org/10.1177/14648849221109333(opent in nieuw tabblad)
Meer weten?
Neem contact op met onderzoekers Nadia Swijtink of Liesbeth Hermans
E-mail: nm.swijtink@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad) of eahm.hermans@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)
-
Hoe kan de journalistiek zich ontwikkelen om waardenvol te zijn voor jongeren?
Wat betekenen de inzichten uit ons onderzoek naar jongeren en nieuws nu voor de journalistieke praktijk? Die vertaalslag maken we samen met Stichting #Usethenews(opent in nieuw tabblad). In het project WhatZNext ontwikkelen we een constructieve contentagenda voor nieuwsmedia die jonge doelgroepen willen aanspreken. We selecteren onderwerpen – onder andere op basis van de ANP-agenda – en doen suggesties over een constructieve benadering in de berichtgeving die aansluit bij jongeren. Onze suggesties gaan bijvoorbeeld over taalgebruik, diversiteit van invalshoeken en bronnen en over het toevoegen van handelings- en oplossingsrichtingen. Journalistieke organisaties als het Algemeen Dagblad, Nu.nl, streekomroep DTV, het jongerenplatform Kalm An en studenten van de opleiding Journalistiek zijn de contentagenda nu aan het uitproberen. Binnenkort starten we met een onderzoek naar de ervaringen van de testgebruikers om de WhatZNext-agenda verder te ontwikkelen.
Meer weten?
Neem dan contact op met Nadia Swijtink of Liesbeth Hermans.
E-mail: nm.swijtink@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad) of eahm.hermans@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)
-
-
-
Meer over dit onderzoeksthema
Een goed functionerende democratie begint dichtbij huis. Lokale en regionale nieuwsorganisaties krijgen hierin een belangrijke rol toegedicht. Ze hebben de taak om bestuurders in de gemeente en de provincie te controleren, maar ook om aandacht te besteden aan vragen en zorgen die leven onder burgers. Tegelijkertijd zijn er zorgen over de journalistieke sector in de regio: het blijkt moeilijk voor nieuwsorganisaties om verschillende publieksgroepen in de lokale en regionale gemeenschap aan te spreken met hun nieuws.
Wij onderzoeken hoe een publiekgerichte, constructieve benadering in journalistiek kan helpen om aan te sluiten bij de behoeften van de lokale en regionale gemeenschap. We bestuderen ook welke journalistieke vaardigheden er nodig zijn om zo’n benadering toe te passen.
-
Ons lectoraat in beeld
Hoe zorg je dat mensen in beweging komen en meer betrokken zijn bij onze samenleving? Henk ten Harkel, nieuwsmanager van 1Twente, haalt verhalen op uit de lokale samenleving. Zo betrekt hij burgers bij het nieuws in hun wijk en versterkt hij de lokale democratie. Voor Liesbeth Hermans, lector Waarde(n)volle Journalistiek, is deze aanpak een interessant onderwerp voor onderzoek.
Wij delen graag kennis: lees al onze publicaties
Onze lector en de onderzoekers van het lectoraat Waardenvolle Journalistiek publiceren met regelmaat over hun onderzoek. Hun publicaties zijn van grote waarde voor de maatschappelijke, economische ontwikkeling van Nederland. Publicaties worden met regelmaat gepubliceerd op basis van open access. Zo garanderen wij vrije toegang tot alle resultaten van en handvatten uit ons praktijkgericht onderzoek, zodat ook jij die informatie kunt (her)gebruiken.
Journalistic Roles, Values and Qualifications in the Network era : how journalism educators around the globe view the future of journalism
De toekomst van de journalistiek : zoeken naar verbinding en vertrouwen
Talkshows en ander ongemak : de televisieberichtgeving over de verkiezingen van 2021
Monitor Jongeren en Nieuws
Exploring innovative learning culture in the newsroom
Meer weten?
Wat kunnen onze onderzoekers voor jou betekenen? Onderzoek dit samen met ons! Neem contact op met Liesbeth Hermans.