Onderwijsinnovatie en ICT

In deze onderzoekslijn doen we met opleidingen (ontwerp)onderzoek naar de vraag hoe onderwijsinnovaties zo vorm kunnen krijgen dat leren duurzamer wordt. Duurzaam leren is in de 21ste eeuw belangrijker dan ooit omdat de rijke mentale netwerken die daardoor ontstaan, de basis vormen voor een leven lang leren. Rijke mentale netwerken vormen de vruchtbare grond voor de nieuwe leerprocessen die in de 21ste eeuw steeds weer nodig zullen zijn door de sterke doorontwikkeling van technologieën en het verdwijnen en ontstaan van beroepen.

Dit project ging 10 jaar geleden van start. We genereerden inmiddels op basis van evidentie een samenhangende verzameling concrete handreikingen voor diepgaande innovatie van het taal- en leesonderwijs in Nederland (PO, VMBO, MBO). Deze handreikingen worden onder meer beschreven op onze blog ‘Geletterdheid en schoolsucces(opent in nieuw tabblad)’. Ze zijn uiterst actueel vanwege de problemen die landelijk spelen ten aanzien van leesbegrip.

Dit project heeft landelijke impact, o.m. via het curriculum van veel pabo’s, bibliotheken, SLO, Stichting Lezen, nascholingen voor leraren, lezingen, blogs, workshops en schoolbegeleidingstrajecten.

Recent dienden we in dit project een NRO aanvraag in met regionale partners de Stadkamer, IJsselgroep Educatieve Dienstverlening, OOZ en Vivente.

• Status: lopend onderzoek
• Onderzoekers: Anneke Smits en Erna van Koeven

Meer weten? Neem contact op met:

Anneke Smits, lector AEH.Smits@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad) of Erna van Koeven, onderzoeker BH.van.Koeven@windesheim.nl (opent in nieuw tabblad)

Dit project beweegt zich tussen Windesheim opleidingen enerzijds en opleidingsscholen en stage-instituten anderzijds. Het beoogt o.m. het didactisch redeneren van (toekomstige) leraren te versterken met als doel het duurzaam leren van alle participanten en hun leerlingen/studenten. We sluiten daartoe, op verzoek van de lerarenopleidingen, aan bij de ontwikkelingen in de richting van Samen Opleiden. We organiseren met studenten, lerarenopleiders, schoolopleiders, instituutsopleiders, werkplekbegeleiders sessies waarin uitgevoerde lessen op een andere dan gebruikelijke wijze besproken worden. In deze sessies wordt gezamenlijk geredeneerd vanuit kenmerken van duurzame leerprocessen. Op dit moment zijn hier twee opleidingsscholen bij betrokken en een aantal lerarenopleiders van AVO. Binnenkort zal uitbreiding plaatsvinden naar een opleidingsschool van de pabo.

Marieke Veltman doet een aanverwant praktijkonderzoek binnen Verpleegkunde waar zij ook kijkt hoe leerprocessen van de studenten ten aanzien van complexe praktijkvragen gestimuleerd worden in de samenwerking tussen Windesheim en de instituten waar studenten stage lopen.

• Status: lopend
• Onderzoekers: Bruno Oldeboom, Herma Jonker, Anneke Smits, Erik Meij en Marieke Veltman

Meer weten? Neem contact op met:

Bruno Oldeboom, onderzoeker b.oldeboom@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad), Herma Jonker, associate lector en onderzoeker h.jonker@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad), Anneke Smits, lector AEH.Smits@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad), Erik Meij, onderzoeker th.meij@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad) en Marieke Veltman, onderzoeker m.veltman@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Met ons onderzoek naar e-didactiek bouwen we voort op het onderzoek in de afgelopen periode waarin dit onderzoek onder invloed van de coronacrisis sterk in belang toenam. Daarbij ontwerpen en onderzoeken we samen met opleidingen hoe docenten/ leraren technologie effectief in kunnen zetten in blended arrangementen. Daarbij streven we naar synergie tussen digitale en f2f componenten (blended leren) om tot duurzaam leren te komen.

Recent zien we een doorontwikkeling van het begrip ‘digitale geletterdheid’ naar begrippen als digitaal burgerschap en digital agency. We zien dat de nadruk, zeker in het hoger onderwijs, minder komt te liggen op instrumentele computervaardigheden (die overigens onverkort belangrijk blijven) en meer op hogere orde vaardigheden. Deze vaardigheden betreffen zowel het brede maatschappelijk functioneren als het professioneel functioneren waarin allerlei (deels ethische) keuzes gemaakt moeten worden ten aanzien van de digitale wereld.

Digital agency omvat ook digitale geletterdheid met meer instrumentele vaardigheden.  We definiëren digital agency als het vermogen tot beroepsmatig en maatschappelijk verantwoord en verantwoordelijk handelen met technologie. Daarbij zijn we er ons in de jaren hiernaartoe heel bewust van geraakt dat digitale geletterdheid en digital agency niet-digitaal beginnen, maar beginnen bij de ontwikkeling van geletterdheid en multiperspectiviteit. In het verlengde daarvan kan digital agency zich ontwikkelen. In dit licht doen we ook onderzoek naar hogere orde aspecten van geletterdheid.

In dit project zijn we op zoek naar de stand van zaken ten aanzien van digitale geletterdheid in het Nederlandse onderwijs. In dit kader voerden we een onderzoek uit onder alle basisscholen van de Stichting Arlanta. Daarnaast ontwikkelden we een minor Digitale geletterdheid voor Windesheim en ontwikkelen we in samenwerking met Remco Pijpers (Kennisnet) richtlijnen voor de ontwikkeling van digitale geletterdheid in PO en VO. Dit resulteerde tot nu toe in een bijdrage aan het Handboek Digitale geletterdheid(opent in nieuw tabblad), een Kennisnet podcast(opent in nieuw tabblad) en een blog(opent in nieuw tabblad).

In het kader van dit project nemen we deel aan het toegekende NWA project “Navigating the cross-contextual media landscape: Children’s and adolescent’s digital media use, development and (in)equality” dat binnenkort van start gaat. In dit project werken we samen met vijf universiteiten en met Fontys.

• Status: lopend
• Onderzoekers: Anneke Smits, Henk la Roi, Roland Bruijn

Meer weten? Neem contact op met:

Anneke Smits, lector AEH.Smits@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad), Henk la Roi, onderzoeker HC.La-Roi@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad) of Roland Bruijn, onderzoeker R.Bruijn@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)

Lerarenopleidingen maken deel uit van een landelijke onderwijsvernieuwing die landelijk plaatsvindt: Samen opleiden. Daarbij brengen studenten meer tijd door op de opleidingsscholen die ook een grotere verantwoordelijkheid krijgen in het opleidingstraject. Dit vergt intensieve samenwerking tussen de opleidingen en de opleidingsscholen, waarin we eveneens het concept ‘duurzaam leren’ als uitgangspunt nemen en gezamenlijk redeneren en ontwerpen voor het duurzaam leren van studenten, professionals en leerlingen. We zien voor ons dat onze studenten op scholen praktijkonderzoek doen naar de duurzaamheid van het leren van leerlingen om op deze wijze hun eigen bewustzijn van de problematiek te vergroten, maar ook die van de professionals binnen de opleidingsschool. Ook de onderzoekslijnen e-didactiek en digital (professional) agency zijn relevant voor opleidingsscholen. Alle drie de onderzoekslijnen dienen als vliegwiel voor cycli van samen leren & professionaliseren.

Dit project speelt zich af binnen Samen Opleiden. Op de opleidingsscholen is vaak maar beperkt ruimt om feedback te geven aan studenten. De feedback gaat vaak over aspecten van klassenmanagement en slecht zelden over het didactisch redeneren van de toekomstige leraren. Het werken met methodes van educatieve uitgeverijen lijkt in de schoolpraktijk het didactisch redeneren te belemmeren. Dit terwijl didactisch redeneren de kern is van de professionaliteit van de (toekomstige) leraar en essentieel voor het leren van de leerlingen. In sessies op stage en op de opleiding bespreken studenten, werkplekbegeleiders, opleiders en onderzoekers lessen vanuit meerdere didactische invalshoeken gericht op effectieve leerprocessen van hun leerlingen. We ontwikkelen daartoe een methodiek die op meer plekken (PO en VO) gebruikt kan worden. We beogen het didactisch redeneren te versterken van alle deelnemende (aankomende) leraren.

• Status: lopend onderzoek
• Onderzoekers: Heleen Vellekoop, Els Franken, Bruno Oldeboom en Anneke Smits

Meer weten? Neem contact op met:

Anneke Smits, lector AEH.Smits@windesheim.nl(opent in nieuw tabblad)