Media & Civil Society

Onderzoeksproject binnen het speerpunt Jongeren, nieuws en participatie: zijn studenten Journalistiek anders dan hun leeftijdsgenoten als het gaat om bijvoorbeeld hun nieuwsinteresse, nieuwsmediagebruik, nieuwsvoorkeuren en mate van maatschappelijke betrokkenheid en participatie?

Aanleiding

Motieven om Journalistiek te studeren lopen sterk uiteen; journalist willen worden is nu niet altijd meer de belangrijkste drijfveer. Er is onduidelijkheid over de exacte ambities van journalistiekstudenten, wat kan zorgen voor hoge uitvalcijfers in met name de eerste stuidejaren. Dit is aanleiding om het nieuwsmediagedrag en de maatschappelijke betrokkenheid van deze hbo-studenten in kaart te brengen. We willen achterhalen wat de nieuwsinteresse, het nieuwsmediagebruik, de nieuwsvoorkeuren en de maatschappelijke betrokkenheid en participatie zijn van hbo-studenten Journalistiek. Daarbij wordt ook gekeken naar eventuele verschillen tussen studenten Journalistiek en hun leeftijdsgenoten.

Het onderzoeksproject is een uitbreiding op het periodieke onderzoeksproject: Jongeren en nieuws. Een onderzoek naar (ontwikkelingen in) het nieuwsmediagedrag van jongeren in Nederland.

Opzet van het onderzoek

Het nieuwsmediagedrag en de maatschappelijke betrokkenheid van Journalistiekstudenten hebben we onderzocht met behulp van een online vragenlijst. De vragenlijst is uitgezet onder de studenten van de vier hbo-opleidingen Journalistiek in Nederland. We maken daarbij gebruik van dezelfde vragenlijst als bij het onderzoek Jongeren en nieuws.

• Status: afgerond project
• Onderzoeksteam: uitgevoerd door Rolien Duiven en Nico Drok.

Meer weten? Neem contact op met:

Drs. Rolien Duiven, onderzoeker Media & Civil Society
E-mail: r.duiven@windesheim.nl

Onderzoek binnen het speerpunt Publieke kwaliteit van de regiojournalistiek: hoe nauwkeurig en hoe evenwichtig is de berichtgeving van regionale nieuwsmedia?

Twijfelen aan betrouwbaarheid?

Geloofwaardigheid van nieuwsmedia lijkt onder druk te staan: door technologische en economische ontwikkelingen die de tijdsdruk vergroten en een wissel trekken op zorgvuldigheid en doordat het publiek kritischer is geworden en minder vertrouwt op het werk van professionals. De vraag is echter of er redenen zijn om aan de betrouwbaarheid van regionale professionele journalistiek te twijfelen. Door inzichtelijk te maken hoe het gesteld is met de betrouwbaarheid ervan en waar verbetering mogelijk is, levert dit onderzoek een bijdrage aan de kwaliteit van de publieke informatievoorziening en de openbare communicatie met als doel het bevorderen van het goed functioneren van de democratische samenleving. 

Kwantitatieve inhoudsanalyses

Aan de hand van een kwantitatieve inhoudsanalyse worden in verschillende studentprojecten de zorgvuldigheid en eerlijkheid van regionale nieuwsmedia bestudeerd. Vierdejaarsstudenten van de opleiding Journalistiek zijn bij dit onderzoek betrokken in het kader van hun afstudeeronderzoek.

• Status: lopend project
• Onderzoeksteam: uitgevoerd door Gonnie Eggink en Nico Drok

Meer weten? Neem contact op met:

Gonnie Eggink, onderzoeker Media & Civil Society 
E-mail: g.eggink@windesheim.nl

Onderzoeksproject binnen het speerpunt Jongeren, nieuws en participatie: hoe ziet het nieuwsmediagebruik eruit van toekomstige gebruikers?

Monitoring verschuiving nieuwsgebruik

Door een verdere digitalisering en de komst van interactief internet verschuift het nieuwsmediagebruik, het sterkst onder de opgroeiende generatie. Voor de nieuwsmediasector en ook voor het onderwijs is het belangrijk om deze verschuiving goed te monitoren. Dit onderzoek maakt deel uit van een langlopend project om periodiek, met tussenpozen van 5 jaar, inzicht te krijgen in veranderingen in nieuwsmediagebruik.

Grootschalige survey

Het onderzoek is gestart in 2008, in samenwerking met De Nederlandse Dagbladpers/Krant in de Klas en met de World Association of Newspapers. De eerste dataverzameling vond plaats in 2009, de tweede in 2014 en de meest recente in 2019. Er wordt op gezette tijden in concrete projecten samengewerkt met nieuwsmedia (Stentor, Trouw) en studenten doen aanvullend onderzoek in het kader van hun studie Journalistiek.

De basis van het onderzoek is een grootschalige survey (N > 4000) onder nieuwsmediagebruikers. Het zwaartepunt ligt bij jongeren, maar ten behoeve van vergelijking zijn ook respondenten van 30+ opgenomen. In hun onderzoeksproject vullen studenten Journalistiek het basisbestand aan met informatie uit focusgroepgesprekken en dagboekinformatie.

Resultaten

Het onderzoek zal worden afgesloten met een boekpublicatie, de samenwerkingsprojecten met een projectverslag en de aanvullende onderzoeken met een onderzoeksverslag. Daarnaast wordt over het onderzoek regelmatig gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften (vb. Journalism, Journalism Practice) en worden presentaties en gastcolleges verzorgd.

• Status: lopend project
• Onderzoeksteam: uitgevoerd door Nico Drok en Rolien Duiven

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Nico Drok, lector Media & Civil Society
E-mail: n.drok@windesheim.nl

Onderzoek binnen het speerpunt Publieke kwaliteit van de regiojournalistiek: hoe besteden alle lokale en regionale nieuwsmedia aandacht aan maatschappelijke thema’s die van belang zijn bij de gemeenteraadsverkiezingen 2018?

Kwaliteit onder druk

De kwaliteit van de lokale en de regionale journalistiek staat volgens verschillende belanghebbenden (het journalistieke werkveld, de NvJ, de lokale en landelijke overheid en politici, onderzoekers) onder druk. Voor een goed functionerende lokale democratie is informatievoorziening over en het betrekken van de burger bij de lokale politiek cruciaal. Daarom voerden de onderzoekers van het kenniscentrum Media en studenten Journalistiek – net als in 2010 en 2014 – een inhoudsanalyse uit naar de berichtgeving over de gemeenteraadsverkiezingen. In 2014 vond dit onderzoek plaats in opdracht van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Beide partijen besloten in 2018 tot een vervolgonderzoek.

Aanpak

Onderzoekers maakten een kwantitatieve inhoudsanalyse van de berichtgeving van lokale en regionale media in zeven (kleine, middelgrote en grote) gemeenten. Het onderzoek is gericht op de omvang van de berichtgeving, een relatie met lokaal beleid, onderwerpen, genres, bronnen en actoren. De coderingen werden verricht door tien vierdejaarsstudenten Journalistiek in een gezamenlijk afstudeerproject. Het onderzoek in 2018 maakt deel uit van een groter onderzoek in opdracht van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek en in samenwerking met LJS-Nieuwsmonitor en de VU.

Naast de handmatige inhoudsanalyse maken automatische inhoudsanalyse op lokale regionale en landelijke media, alsmede een mediagebruik-onderzoek en kiezersonderzoek deel uit van het overkoepelende onderzoek. 

De onderzoeksresultaten werden door ons gedeeld op onder meer het congres De regio vecht terug.

• Status: afgerond project

Meer weten? Neem contact op met:

Niek Hietbrink, onderzoeker Media & Civil Society
E-mail: n.hietbrink@windesheim.nl

Onderzoek binnen het speerpunt Normatieve professionaliteit: hoe denken docenten Journalistiek over innovatie, de maatschappelijke rol van de journalistiek, de beroepsethiek en in de toekomst benodigde kwalificaties?

Onderwijs rol bij vernieuwing journalistieke cultuur

De nieuwsmediasector en de professionele journalistiek bevinden zich in een transitiefase die kan worden aangeduid als de overgang van een massamediamodel naar een netwerkmodel. Dit vraagt om een vernieuwing van zowel middelen als doelen van de journalistiek. Het onderwijs speelt daarin een wezenlijke rol. De European Journalism Training Association heeft Windesheim verzocht dit onderzoek uit te voeren. Directe aanleiding is dat er redelijk veel onderzoek wordt gedaan naar technologische en economische innovatie in de nieuwsmediasector, maar betrekkelijk weinig naar vernieuwing van de journalistieke cultuur en de rol van het onderwijs daarbij.

1.800 docenten van 30 Europese landen

Het onderzoek is uitgevoerd via een online vragenlijst onder circa 1.800 docenten van opleidingen Journalistiek uit 30 Europese landen. De vragenlijst bevat vragen met betrekking tot ontologie (rol en functie), epistemologie (opvattingen over waarheid en werkelijkheid) en ethiek (beroepsethische issues) van de journalistiek, naast vragen over toekomstige kwalificaties en beroepsperspectieven van studenten en achtergrondvariabelen. Er waren ongeveer 60 instellingen voor hoger onderwijs en bij-/omscholing bij betrokken uit circa 30 Europese landen. En er is een adviesraad ingesteld van 12 personen uit evenzoveel landen. Verdere afstemming vond plaats met twee mondiale onderzoeksprojecten: Worlds of Journalism Study (onder beroepsbeoefenaren) en Journalism Students around the Globe (onder studenten). 

Presentatie onderzoeksresultaten

Er zijn deelpresentaties gegeven en deelpublicaties geproduceerd. Ook zijn er gastcolleges in binnen- en buitenland verzorgd. Tijdens het World Journalism Education Congress in 2019 in Parijs is het eindrapport gepresenteerd. 

Uitbreiding van dit onderzoek

Een uitbreiding van dit onderzoek naar andere continenten is in voorbereiding, met als beoogde einddatum juli 2022 en een presentatie van de resultaten tijdens het zesde Wereldcongres voor Journalistiek Onderwijs in Beijing.

• Status: afgerond project (uitbreiding volgt)
• Onderzoeksteam: uitgevoerd door Nico Drok en Rolien Duiven

Meer weten? Neem contact op met:

Dr. Nico Drok, lector Media & Civil Society
E-mail: n.drok@windesheim.nl